Maslahat Ve Mefsedetlerin Fiilleri By: seymanur K Date: 13 Eylül 2011, 15:13:19
Maslahat Ve Mefsedet Ýçermeleri Açýsýndan Fiiller
Fiiller iki çeþittir:
1- Maslahat olan fiiller. Bunun da kýsýmlarý vardýr:
a- Öncesinde, sonrasýnda ve beraberinde hiçbir mefsedet bulunmayan sýrf
maslahat olan fiiller. Bu fiillerin yapýlmasýna müsaade edilmiþtir. Bunlar ya vacip, ya mendup ya da mubahtýrlar.
b- Bir ya da daha fazla mefsedet içermekle birlikte maslahatýnýn elde edilmesi tercih edilen fiiller. Bunlarýn yapýlmasýna da müsaade edilmiþtir.
c- Bir veya daha fazla mefsedetle ayný derecede maslahat içeren fiiller.
d- Bir veya daha fazla maslahatla ayný derecede maslahat içeren fiiller. Mümkün olursa bu fiillerin içerdiði tüm maslahatlar elde edilir. Mümkün olmazsa biri tercih edilir. Maslahatlarýn dereceleri belli olduðu zaman en faziletli, en iyi olanýný tercih etmek en doðru yoldur. Diðer maslahatýn terkedilmiþ olmasý önemli deðildir.
2- Mefsedet olan fiiller. Bunun da kýsýmlarý vardýr:
a- Öncesinde, sonrasýnda ve beraberinde hiçbir maslahat bulunmayan sýrf
mefsedet olan fiiller. Bu fiillerin yapýlmasý yasaklanmýþtýr. Bunlar ya haram ya da mekruhturlar.
b- Bir ya da daha fazla maslahat içermekle birlikte mefsedetinin izalesi tercih edilen fiiller. Bunlar da yasaklanmýþtýr.
c- Bir ya da daha fazla maslahatla ayný derecede mefsedet içeren fiiller. Bu
durumda þayet mümkün olursa hem maslahat elde edilir hem de mefsedet izale edilir, ikisinin birlikte yapýlmasý mümkün olmazsa, ne yapýlmasý gerektiði konusu ihtilaflýdýr.
d- Bir veya birden fazla mefsedetle ayný derecede mefsedet içeren fiiller. Hepsinin izalesi mümkün olursa hepsi izale edilir. Mümkün olmazsa bir tercihte bulunulur. Mefsedetlerin dereceleri belli olduðu zaman enrezil, en kötü olanýný izale etmek en doðru yoldur. Bu durumda diðer mefsedetin izale edilmemiþ olmasý önemli deðildir.
Hiçbir fayda ve zararý olmaksýzýn parmaklarý hareket ettirmek gibi herhangi bir maslahat ya da mefsedet içermeyen fiiller de vardýr. Kanaatimce bu fiiller, hakkýnda þer'î hüküm gelmeden Önce yapýlan fiiller gibidir. Zira bunlar hakkýnda ne Kitapta ne Sünnette yapýlmalarý ya da terk edilmelerine dair bir hüküm yoktur. Bilakis bu fiiller deli, çocuk ve kadýn olsun erkek olsun kendisine vahiy ulaþmayan kimselerin fiilleri gibidir.