Nineler By: sumeyye Date: 12 Mart 2011, 16:35:46
NÝNELER
Daha evvel sahih nine ile fasid nineyi, sahih ninenin bir tane iken ne kadar, birden fazla iken ne kadar miras alacaðýný, nineler arasýnda hacb ahkâmýný anlatmýþtýk. Bu kýsýmda ise, ninelerin sýralarýný açýklamaya çalýþacaðýz.
Nineler þu sýraya tabidirler:
1- Ölünün iki ninesi: Anne annesi ile baba annesi; bunlar mirasçýdýrlar.
2- Ýkisi babasýnýn, ikisi anasýnýn olmak üzere dört ninedir:
a- Babasýnýn iki ninesi; baba annesi ile anne annesi.
b- Anasýnýn iki ninesi; anne annesi ile baba annesi: Ölünün annesinin baba annesi hâriç, 2. grupdaki nineler de ölüye mirasçý olurlar. Ölüye nisbetinde iki ana arasýna bir baba girdiðinden, ölünün annesinin baba annesi fasid ninedir ve mirasçý olamaz.
3- Bu grupta sekiz nine vardýr:
a- Ölünün babasýnýn babasýnýn iki ninesi: Baba annesi ile anne annesi. Bunlar mirasçý olurlar.
b- Ölünün baba annesinin iki ninesi: Anne annesi ki bu mirasçýdýr ile baba annesi. Bu mirasçý olamaz.
c- Ölünün annesinin babasýnýn iki ninesi: Anne annesi ile baba annesi. Bunlarýn ikisi de mirasçý olamazlar.
d- Ölünün anne annesinin iki ninesi: Anne annesi; bu mirasçýdýr. Baba annesi; bu ise mirasçý olamaz.
Bunlarýn her birinin iki ninesi olursa, o zaman on altý nine ortaya çýkar ki, bu da dördüncü grubu teþkil eder. Bu on altý nineden her birinin iki ninesi olursa, o zaman otuz iki nine ortaya çýkar ve böylece sonsuza kadar uzayýp gider. Sabit nineler ayný hizada ve eþit dereceli ile farklý dereceli olmak üzere iki nevidir. Ayný hizadaki mirasçý nineleri tespit etmenin yolu þudur: Ninelerin sayýsýnca ana atýlýr. Sonra her defasýnda sonraki ana, babaya tebdil edilir ve bu iþleme bir ana kalýncaya kadar devam edilir. Bunu ayný hizada bulunan beþ nine üzerinde tatbik etmek için þu þekle bak ve diðerlerini kýyasla:
Ö
L
ü
Ana
Ana
Ana
Ana
Ana
Ana
Ana
Ana
Ana
Baba
Ana
Ana
Ana
Baba
Baba
Ana
Ana
Baba
Baba
Baba
Ana
Baba
Baba
Baba
Baba
Farklý derecedeki ninelere gelince; hacb bahsinde geçtiði gibi, yakýndaki uzaktakini hacbeder. Belli sayýdaki mirasçý ninenin hizasýnda mirastan düþen kaç ninenin bulunduðu sorulduðunda verilen sayýyý sað elinde tut. Sonra bundan ikiyi çýkarýp sol elinde tut. Bundan sonra sol elindeki sayýyý sað elindeki sayý ile çarp ve çýkaný ikiye katla. Sorulan sayýyý bu sonuç rakkamýndan çýkar. Kalan sayý mirastan düþen ninelerin sayýsýdýr.
Meselâ; dört nine sorulduðunda bu sayýyý sað elinde tut, sonra bundan iki sayýsýný çýkarýp sol elinde tut. Her elde ikiþer sayý kaldý. Sonra ikiyi iki ile çarpýp elde edilen dört sayýsýný ikiye katla. Bu sekiz eder. Sorulaný, yani dördü bundan çýkar. Geride dört kalýr. Ýþte mirastan düþen ninelerin sayýsý dörttür.
Baþka bir misal: Üç nine sorulduðunda üç sayýsýný sað elinde tut, sonra bundan iki sayýsýný çýkarýp sol elinde tut. Sonra sol elindeki ikiyi sað elindeki bir sayýsý adedince ikiye katla. Bu dört eder. Sonra da sana sorulan ninelerin sayýsý olan üçü dörtten çýkar. Netice bir olur. Ýþte mirastan bir nine düþer.
Ana tarafýndan olan ninelerden bir taneden fazlasýnýn mirasçý olmasý düþünülemez. Çünkü ana tarafýndan olan sahih nine, iki ana arasýna bir babanýn girmediði ninedir. Þu halde mirasçý olan her ne kadar geriye doðru gitse de, ananýn anasýdýr. Yakýndaki nine uzaktaki nineyi hacbeder. Dede bahsinde de anlattýðýmýz gibi, sadece bir nine mirasçý olur.
Baba tarafýndan olan ninelere gelince; verilen þekilde de belirtildiði üzere bunlardan çok sayýdaki ninenin mirasçý olmasý düþünülebilir. Baba ile birlikte olduðunda ana tarafýndan ancak bir nine mirasçý olabilir. Çünkü baba tarafýndan olan nineler, baba sebebiyle hacbe uðrarlar. Dede ile birlikte ancak iki nine mirasçý olabilir: Bunlardan biri ana tarafýndan olan ninedir. Diðeri babanýn anasýdýr. Dedenin babasý ile birlikte olduðunda ancak üç nine mirasçý olabilir: Bunlardan biri ana tarafýndan olan ninedir. Ýkincisi; babanýn anne annesi, üçüncüsü de baba annesidir, Ýþte buna göre dedelerin derecesinde artýþ olunca, ninelerin derecesinde de mirasçý artýþý olur. [50] [50] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsýlî, El-Ýhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayýnlarý: 4/420-422.