Kader bahsi By: sidretül münteha Date: 04 Ocak 2011, 17:33:38
KADER BAHSÝ
(BU HUSUSTA) ÂDEM'LE MUSA'NIN TARTIÞMASI, (ÖLEN) ÇOCUKLARIN HÜKMÜ, KADERÝYE (FIRKASI)NÝN ZEMMÝ VE DÝÐER KONULAR
7631- Câbir radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Biliniz, kaderin hayrýna da, þenine de iman etmedikçe iman etmiþ olamaz. Baþýna gelecek olanýn mutlaka geleceðini; baþýna gelmemesi mukadder olanýn da mutlaka gelmeyeceðini bilmedikçe (iman etmiþ sayýlmaz)." (Tirmizî]
7632- Ýbnü'd-Deylemî'den:
"Ubeyy bin Kâ'b'ýn yanýna gelip dedim ki: 'Ýçimde kader hakkýnda bir þeyler vardýr. Bana bu hususta bîr þeyler anlat ki belki Allah, bu vesveseleri benden giderir.' Dedi ki:
'Eðer ALLAH göklerinin ve yerinin ehlini azaplandýrmak istese azaplandýrýr ve onlara zulmetmiþ olmaz. Eðer onlarýn tümüne rahmet edecek olursa, rahmeti onlarýn yaptýklarý iþlerden daha hayýrlý olurdu. Eðer ALLAH yolunda Uhud daðý kadar altýn infak etsen, kadere iman etmedikçe baþýna gelmesi takdir olunanýn mutlaka geleceðine, gelmemesi takdir olunanýn da mutlaka gelmiyeceðine iman etmedikçe ALLAH bunu senden kabul etmez. Bu inanç dýþýnda bir inanç üzerinde Öldüðünde behemehal cehenneme girersin.
Sonra Ýbn Mes'ûd'a ve Huzeyfe'ye geldim, onlar da aynýsýný söylediler. Sonra Zeyd bin Sâbit'e geldim. O da Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'den aynýsýný rivayet etti."
|Ebû Dâvud]
7633- Ubâde bin es-Samît radiyallahu anh'dan:
"O, ölürken oðluna dedi ki: 'Yavrum! Eðer sen baþýna gelmesi takdir olunanýn mutlaka geleceðini, gelmemesi takdir olunanýn da mutlaka baþýna gelmeyeceðini bilmedikçe imanýn hakikatini tadamazsýn. Ben Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in þöyle buyurduðunu duydum:
'ALLAH'ýn ilkyarattýðý þey Kalemdir. Ona: 'Yaz!' dedi.
'Ya Rabbi ne yazayým?' dedi.
'Kýyamete kadar olacak olan her þeyin kaderlerini yaz!'
'Yavrum! Ben yine Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'den þöyle duydum: 'Kim bu inanç dýþýnda ölürse o, benden deðildir'."
[Ebû Dâvud]
7634- Tirmizî'nin rivayeti:
Abdülvâhid bin Süleym, Atâ bin Ebî Ra-bâh'adedi ki:
"Basra'da, 'Kader yoktur' diyen bir kavim vardýr." Þöyle dedi:
"Oðlum! Kur'ân okuyor musun?"
"Evet."
"Öyleyse Zuhruf sûresini oku!"
Bunun üzerine Zuhruf sûresinin baþýndan þu âyetleri okudum: "Hâmîm. Apaçýk Kitâb'a yemin olsun. Biz onu anlayasýnýz diye Arapça bir Kur'ân kýldýk. O, katýmýzda bulunan Ana
Kitab'da (levh-i mahfuz'da) mevcut, yüce ve hikmetle dolu bir kitaptýr."
(Atâ) Bunun üzerine dedi ki: "Ümmü'l-Kitâb (Ana kitâb) nedir, biliyor musun?"
"Bilmiyorum" dedim.
"O, ALLAH'ýn gökleri ve yeri yaratmadan önce yazdýðý kitâbdýr ki onda Firavun'un cehenneme gideceði bulunduðu gibi, 'Ebû Le-heb'Ýn iki eli kurusun' da vardýr."
Atâ dedi ki: "el-Velîd bin Ubâde bin es-Sâmit'e rastladým. Ölürken babasýnýn (yani sahâbî Ubâde'nin)kendisine yaptýðý vasiyye-tin ne olduðunu sordum. O da (bu rivayetin) aynýsýný söyledi.
7635- Ýbn Amr bin el-Âs radiyallahu anh'-dan:
"Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, elinde iki kitap olduðu halde yanýmýza gelip dedi ki:
'Bu iki kitap nedir bilir misiniz?'
'Hayýr (bilmiyoruz) ey ALLAH'ýn Resulü!
Sen bize bildirmeden biz onlarýn ne olduðunu nasýl bilebiliriz ki?' dedik.
Sað elinde bulunan kitap için þöyle buyurdu: 'Bu, Alemlerin Rabbinden gelen bir kitaptýr ki, içinde cennet ehlinin isimleri, babalarýnýn ve kabilelerinin isimleri de vardýr. Son kiþisine kadar mücmel olarak yazýlmýþtýr. Artýk ona ne ilave yapýlýr, ne de eksiltme! Ebediyen sabit kalýr.' Solunda bulunan kitap için de þöyle dedi; 'Bu da Âlemlerin Rabbinden gelen bir kitaptýr ki, içinde cehennem ehlinin isimleri ile babalarýnýn ve kabilelerinin de isimleri yer almaktadýr. Orada son kiþilerine kadar icmâlen yazýlmýþtýr. Onlar asla ne artarlar ve ne de eksilirler.' Bunun üzerine ashabý sordu:
'Madem her þey bitmiþ ve yazýlmýþ, ey Allah'ýn Resulü neden çalýþalým?'
Þöyle buyurdu: 'Siz amelinizle doðruyu ve i'tidâli arayýn! Cennet ehli olan kimsenin ameli daha Önce ne yapmýþ olursa olsun Cennet ehlinin ameli ile sonuçlanýr.
Cehennem ehlinin de ameli, (daha önce) ne amel iþlerse iþlesin mutlaka cehennem ehlinin ameli ile son bulur' Sonra iki elini kaldýrýp o kitaplarý attý ve þöyle buyurdu: 'Rabbi-niz artýk kullarýnýn iþini bitirmiþtir. Onlarýn bir bölümü cennete, bir bölümü de cehenneme gidecektir'." [TirmizîJ
7636- Ýbn Ömer radiyallahu anh'dan: Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, çýkýp sað elini açtý ve þöyle dedi: 'Rahman ve Rahim olan ALLAH'ýn adýyla. Bu, Rahman ve Rahîm olan ALLAH'ýn Kitabý'dýr. Cennet ehlinin isimleri, babalarýnýn isimleri, akraba ve kabilelerinin isimlerini ne fazla ve ne de eksik olmaksýzýn ihtiva etmektedir.'
Sonra sol elini yaydý ve þöyle dedi: 'Rahman ve Rahîm olan ALLAH'ýn adýyla. Bu da Rahman ve Rahîm olanýn Kitabýdýr. Cehennem ehlinin isimlerini, babalarýnýn isimlerini, akraba ve kabilelerinin isimlerini ne fazla ve ne de eksik olmaksýzýn içermektedir'."
[Taberânî, Mu'cemu'l-Kebir'de. Ýsnadýnda Ýbn Mucâhid yer almýþtýr.]
Derim ki (diyor müellif): Galiba bunu musannif, onun Abdü'l-Vehhâb olmadýðý zannýyla kitaba idhâl etmiþtir, yoksa Abdülvehhab bin Mücâhid ilerde geleceði gibi zayýf bir râvidir.
7637- Ýbn Abbâs radiyallahu anh'dan:
"Ben, Peygamber sallallahu aleyhi ve sel-lem'in arkasýndaydým, bana þöyle buyurdu:
'Ey delikanlý! Ben sana bazý hususlar tavsiye edeyim. ALLAH'ýn emirlerine sarýl ki, Allah da seni korusun. ALLAH'ýn emir ve yasaklarýna riayet e! ki, ALLAH'ý karsýnda bulasýn. Bir þey Ýstediðinde ALLAH'tan iste! Bir yardým talep edeceðin zaman da yine ALLAH'tan talep et! Þunu da iyi bil ki, bütün ümmet sana bir fayda vermek için bir araya gelse, ancak Allah'ýn sana takdir ettiði hususta fayda verebilirler. Yine bütün ümmet sana zarar vermek için bir araya gelse, ancak ALLAH'ýn sana takdir ettiði hususta sana zarar verebilirler. Artýk kalemler kaldýrýlmýþ ve sahifeler(in mürekkepleri) de kurumuþtur'." (Tirmizî]
7638- Âiþe radiyallahu anhâ'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Kim kader hakkýnda bir þey konuþursa kýyamet gününde ondan sondur. Kim de bir þey konuþmazsa kýyamet gününde bu hususta sorguya çekilmez." [Ýbn Mâee leyytn bir senedle.]
7639- Ýmrân bin Husayn radiyallahu anh'dan:
O, Ebû'l-Esved ed-Deyli (ed-Düelî)ye dedi ki:
"Ýnsanlarýn yorulup çabaladýklarý daha önce kendileri hakkýnda takdir ve tesbit edilen þeyler midir, yoksa geleceklerine dair peygamberlerin kendilerine getirdiði ve haklarýnda hüccet sabit olan hususlar mýdýr?'
"Bilakis daha önce takdir ve tesbit edilen þeylerdir."
"Öyleyse bu, onlar hakkýnda bir zulüm olmaz mý?"
"Ben bundan çok korktum ve dedim ki:
Hepsi ALLAH'ýn yaratmasiyladýr ve elinin mülküdür. O, yaptýklarýndan asla mesul deðildir, onlar (mahluklar) ise yaptýklarýndan mes'ul-durlar." .
Sonra bana dedi ki: "ALLAH seni esirgesin! Sana sorduklarýmla sadece senin aklýný denemek istedim. Müzeyne'den iki adam Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'e gelip þöyle dediler: 'Ey ALLAH'ýn Resulü! Bugün insanlarýn yorulup çabaladýklarý daha önce kendileri hakkýnda takdir ve tesbit edilen þeyler midir, yoksa geleceklerine dair peygamberlerin kendilerine getirdiði ve haklarýnda hüccet sabit olan hususlar mýdýr?' Þöyle cevapladý.
'Hayýr, bilakis daha önce takdir ve tesbit edilen þeylerdir. ALLAH'ýn Kitâb'ý/ýdaki þu ayet de bunu desteklemektedir: 'Nefse ve onu þekillendirene, sonra da ona iyilik ve kötülük kabiliyeti verene (ilham edene) and olsun ki...'" (Þems, 7-8) [Buhârî, Müslim ve Ebû Dâvud. Lafýz Müslim'e ait.]
7640- Ali radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Ýçinizden hiç kimse yoktur ki cehennem ve cennetteki yeri yazýlmýþ olmasýn." Dediler ki:
"Ey ALLAH'ýn Resulü! Öyleyse hakkýmýzda yazýlana güvenip (her þeyi) oluruna býrakalým, olmaz mý?"
"Siz çalýþýp amel edin, zira herkes ne için yaratýlmýþsa o kendisine kolaylaþtýrýlacaktýr. Eðer saadet ehlinden ise, saadet(e götüren) amelde (muvaffak) olacaktýr. Þekavet ehlinden ise, þekavet(e götüren) amelde (muvaffak) olacaktýr."
Sonra þunu okudu: "Kim baðýþta bulunur, günahtan kaçýnýr ve dinin en güzelini tasdik ederse, biz de ona hayýr ve kolaylýk yolunu kolaylaþtýrýrýz."
[Buhârî, MüsÜm, Ebû Dâvud ve Tirmizî]
7641- Ýbn Amr bin el-Âs radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"ALLAH, gökleri ve yeri yaratmadan ellibin yýl önce, Arþý su üzerinde iken yaratýklarýn kaderlerini yazmýþtýr."
[Tirmi/.î ve ayný lafýzla Müslim.]
7642- Ýbn Mes'ûd radiyallahu anh'dan:
"Sadýk (doðru söylenen) ve Masdûk (kendisine doðru, gerçek bildirilen) olan ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem bize þöyle anlattý:
'Birinizin yaratýldýðý zaman, annesinin karnýnda kýrk gün nutfe, sonra kýrk gün kan pýhtýsý olarak, sonra da kýrk gün bir çiðnem et olarak cem'edilir. Sonra ALLAH ona dört kelime ile bir melek gönderir: Rýzký, eceli, ameli, þaký veya saki olduðu yazýlýr. Sonra ona ruh üfü-rülür. Kendinden baþka hiçbir ilah olmayana yemin ederim ki, biriniz kendisiyle onun (cennetin) arasýnda bir arþýn kalana kadar cennet ehlinin ameli gibi amel eder, derken kitap (yazgý) onu geçer de (ölmeden önce) cehennem ehlinin ameli gibi amel eder ve cehenneme girer. Þüphesiz biriniz, kendisiyle onun (cehennemin) arasýnda bir arþýn kalýncaya kadar cehennem ehlinin ameli gibi amel eder de, kitap (yazgý) onu geçer de cennet ehlinin ameli gibi amel eder ve cennete girer'." [Buharî, Müslim, Ebû Dâvud ve Tirmizî|
7643- Rezîn'in lafzý:
"Tam yaratýlma þekline gelince, ALLAH ona melek gönderip onu þekillendirir. Melek iki parmak arasýnda toprak getirip onu bir çiðnemlik etle karýþtýrýr ve sonra onu hamur haline getirir ve emredildiði gibi onu þekillendirir. Der ki: 'Erkek mi olsun, yoksa diþi mi? Þaký mi olsun, yoksa said mi? Ömrü ve rýzký.. ne olsun? Eseri ve musibetleri ne olsun?'
ALLAH buyurur ki: Melek yazar. O beden öldüðü zaman ise, topraðýn(ýn) alýndýðý yere gömülür."
7644- Matarbin Ukâmis radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü saüallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"ALLAH bir kulun belirli bir yerde Ölmesini takdir etmiþse, oraya gitmesi için ona bir iþ yaratýr." [Tirmizî]
7645- Enes radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"ALLAH, rahim için bir melek görevlendirir. Der ki: 'Ya Rabbi! Bu nutfedir. Ya Rab! Bu kan pýhtýsýdýr. Ya Rab! Bu bir çiðnem ettir.' Derken bunlarýn oluþumu bitti de tam yaratýlýþý murad edildiðinde melek: 'Ya Rab, erkek mi olsun, diþi mi, þaký mi olsun, said mi? Rýzký ne olacak, eceli ne kadar olacak?' diye sorar. Ýþte bütün bunlar, daha o annesinin karnýndayken yazýlýr." [Bubin ve Müslim.]
7646- Tavus radiyallahu anh'dan: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in ashabýndan birtakým insanlarý idrak etlim; hepsi þöyle diyorlardý: 'Her þey kaderledir (ölçü iledir). Hatta acizlik ve zekâ ile beceriklilik bile1." [Mâlik ve Müslim.]
7647- Ebû'd-Derdâ radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"ALLAH her kulun beþ iþini bitirmiþtir: 'Eceli, rýzký, ameli, yatacaðý yeri, þakî (mutsuz) ya da said (mutlu) olacaðý'." [Ahmed, Bezzâr ve Taberânî, Mu'cemu'l-Kebir vel-Evsat'ta]
7648- Huzeyfe radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"ALLAH her sanatçýyý ve sanatýný (birlikte) yaratmýþtýr." [Bezzâr.]
7649- Muâviye radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Yetiþeceðim zannederek bir þey için acele etme! ALLAH onu sana takdir etmemiþse ona asla yetiþemezsin. Geciktiðim zaman ona eri-þemem diye geri de kalma! ALLAH sana onu takdir etmiþse mutlaka onu elde edersin."
[Taberânî, Mu'cemu'l-Kebîr vel-Evsat'ta zayýf bir senedle.]
7650- Ýbn Mes'ûd radiyallahu anh'dan, dedi ki:
"Birinizin ateþ kývýlcýmýný avucuna alýp soðulmasý ALLAH'ýn takdir ettiði bir þey için 'Keþke bu olmasaydý!' demesinden, daha hayýrlýdýr." [Taberânî, Mu'cemtý'l-Kebtrid&.]
7651- Ebû Mûsâ radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Kalp, rüzgârýn sahrada bir oraya bir buraya savurduðu tüy gibidir."
|Ýbn Mâce zayýf'bir senedle.]
7652- Enes radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"ALLAH, bir kuluna hayrý murad ederse onu amel iþlemeye yönlendirir." Dediler ki: "Ey ALLAH'ýn Resulü! Onu amel iþlemeye nasýl yönlendirir?"
"Onu ölmeden önce salih bir amele muvaffak kýlmakla" buyurdu. [Tirmizî]
7653- Sa'd bin Ebû Vakkâs radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"ALLAH'ýn kendisi için takdir ettiði þeye rýza göstermesi, Ademoðlunun mutluluðundan, ALLAH'ýn kendisine takdir ettiði þeye rýza göstermemesi onun þekaveti mutsuzluðundan-
dir." [Ýkisi de Tirmizi'ye aittir.]
7654- Ebû Hureyre radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Güçlü mü'min ALLAH'a, güçsüz mümin-den daha sevimli ve hayýrlýdýr. Aslýnda her ikisinde de hayýr vardýr. Sana faydalý olacak þeye karþý hýrslý ol! ALLAH'tan yardým dile ve acze düþme! Baþýna bir þey gelirse, sakýn þöyle deme: 'Eðer þunu yapsaydým þöyle, þöyle olurdu.' Fakat þöyle de: 'ALLAH takdir etti ve dilediðini yaptý. Çünkü 'Keþke' gibi sözler þeytanýn iþidir." [Müslim]
7655- ÝbnAmr bin el-Âs radiyallahu anh'dan:
(ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"ALLAH, yaratýklarý karanlýk içinde yarattý ve sonra onlarýn üzerine nurundan gönderdi. Kime bu nurdan isabet etmiþse doðru yola erdi. Kime isabet etmemiþse saptý. Onun için ben diyorum ki: Kalem, ALLAH'ýn ilmine göre vazifesini yapýp mürekkebi kurumuþtur." [Tirmizî]
7656- Câbir radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Her doðan çocuk, fýtrat (Ýslâm) üzerinde doðmuþtur. Bu, (büyüyüp de) kendisini Ýfade etmeye baþlayýncaya kadar böyle devam eder. Kendisini anlatmaya baþlayýnca da ya þükredici olur; ya da küfredici." [Ahmed îeyyin bir senedle.]
7657- Ýbn Abbâs radiyallahu anh'dan: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'e cennette kimlerin olacaðý soruldu. Þöyle buyurdu:
'Peygamber þehit, yeni doðup ölen çocuk ve diridiri topraða gömülen de cennette olacaktýr' ." [Bezzâr]
7658- Semure radiyallahu anh'dan: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'e müþriklerin (ölen) çocuklarý hakkýnda sordum. Þöyle buyurdu:
'Onlar, cennet ehlinin hizmetçileri olacaktýr' ."
[Bezzâr ve Taberânî, Mu'cemul-Kebir vel-Evsat'ta]
7659- Aiþe radiyallahu anhâ'dan:
"Bir çocuk ölmüþtü; dedim ki: 'Ne mutlu ona, cennet serçelerinden bir serçe olacaktýr.' ALLAH Resulü sallallalýu aleyhi ve sellem bunun üzerine þöyle buyurdu:
'ALLAH'ýn cenneti ve cehennemi yarattýðýný bilmiyor musun? O hem cennet için hem de cehennem için insanlar yaratmýþtýr'."
[Müslim, Nesâî ve Ebu Davud.|
7660- Onun (Ebû Davud'un) diðer rivayeti: "Dedim ki: Ey ALLAH'ýn Resulü! Mü'min-
lerin (Ölen) çocuklarý ne olacak?"
"Onlar babalanndandýr (yani yanlarýnda olacaklar)."
"Amel etmedikleri halde mi?"
"Onlarýn buluða erdiklerinde ne yapacaklarýný ALLAH en iyi bilendir."
"Ya müþriklerin çocuklarý?"
"Onlar da babalarýna tabidirler."
"Amel etmedikleri halde mi?"
"Onlarýn buluða erdiklerinde ne amel iþleyeceklerini ALLAH en iyi bilendir." buyurdu.
7661- Ýbn Abbâs radiyallahu anh'dan: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'e müþriklerin (ölen) çocuklarý hakkýnda sordular; þöyle buyurdu:
'ALLAH onlarý yarattýðý zaman, ne yapacaklarýný en iyi bilendir'."
[Buharý, Müslim, Ebû Dâvud ve Nesâî.]
7662- Hatîce radiyallahu anhâ'dan: Dedi ki: "Ey ALLAH'ýn Resulü! Senden olan çocuklarým nerede olacak?"
"Cennette" buyurdu.
"Hiç amel etmeden rai?"
"Onlarýn (büyüdüklerinde) ne yapacaklarýný ALLAH en iyi bilendir."
"Ya senden önce olan çocuklarým?"
"Onlar ateþte olacak."
"Hiç günah iþlemeden mi?"
"(Büyüdüklerinde) onlarýn ne yapacaklarýný ALLAH en iyi bilendir" buyurdu.
|Taberânî Mu'cemu'l-Kebir'de ve Ebû Ya'lâ.J
7663- Enes radiyallahu anh'dan:
(ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Kýyamet gününde þu dört kimse getirilerek: Yeni doðan, akýl hastasý, fetret devrinde 'ilen, uzun süre yaþamýþ kendinden geçmiþ ihtiyar. Hepsi 'Benim suçum nedir?' diye hüccetini ileri sürüp konuþacaktýr. ALLAH Teâlâ — Ateþ boynunu uzatmýþ duruyorken—þöyle buyuracak: 'Ben kullarýma kendilerinden olan kiþileri peygamber olarak gönderdim. Þu anda ben size kendi kendimin elçisiyim. Buraya girin, bakalým!'Alýnlarýna þaký yazýlanlar: 'Buraya nasýl girelim, biz bundan kaçýyoruz' diyecekler.
Alýnlarýna saîd yazýlanlar oradan geçip, hemen süratle oraya (Cennete) girecekler.
ALLAH teâlâ þöyle diyecek: 'Siz peygamberlerimi yalanlayacak ve daha çok masiyet-te bulunacaktýnýz.' Böylece bunlar cennete; onlar da cehenneme gireceklerdir."
|Ebû Ya'lâ ve Bezzâr, bir müdellis râvi tarikiyle.|
7664- Hüccetlerini açýklama sadedinde baþka bir tarikle Bezzâr'ýn rivayeti:
"Doðduktan sonra henüz çocukken ölen þöyle diyecek:
'Amel yapacak kadar büyüklüðe eriþeme-den öldüm.' Aklýndan eksikliði olan:
"Hayrý ya da þerri idrak edecek akýl vermedin bana.' Fetret devrinde kitap ve peygamber görmeden ölen ve bunamýþ olan yaslý (þeyh-i fâni): 'Ýslâm geldiði zaman bir þeye aklým etmiyordu ki' diyecektir."
7665- Ebû Hureyre radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Mûsâ Adem'le münakaþa etti ve dedi ki: 'Ýþlediðin günahla insanlarý cennetten çýkaran ve mutsuz (þaki) kýlan sensin.' Adem de Mûsâ'ya þöyle dedi: 'Sen ki ALLAH seni risâleti ve kelâmý ile seçip peygamber: yapmýþ. Sen mi Allah' in, beni yaratmadan önce hakkýmda yazýp takdir ettiði yahut beni yaratmadan hakkýmda takdir ettiði þeyden dolayý beni kýnýyorsun?' Bunun üzerine Mûsâ verecek cevap bulamadý."
7666- Diðer rivayet:
"Mûsâ dedi ki: 'Sen, ALLAH'ýn kendi eliyle yarattýðý, ruhundan üflediði, meleklerine secde ettirdiði, cennette iskan ettirdiði, sonra iþlediðin bir hatadan dolayý yeryüzüne indirdiði Adem'sin.' Âdem'in cevabý:
'Sen de ALLAH'ýn risâlet ve kelâmý ile seçtiði, içinde her þeyin açýklamasý bulunan Levhalarý verdiði, kendine yaklaþtýrdýðý Mûsâ'sýn. Söyle bakalým; ALLAH Tevrat'ý ben yaratýlmadan kaç sene önce yazmýþ."
Mûsâ dedi ki: 'Kýrk yýl Önce.' Âdem:
'Peki orada 'Âdem Rabbine âsi geldi ve yolunu þaþýrdý' (Tâhâ, 121) kaydýna rastladýn mý?'
'Evet.'
'Beni yaratmadan kýrk yýl Önce, ALLAH'ýn hakkýmda yazýp takdir ettiði þeyi iþlememden dolayý mý beni kýnýyorsun?' deyince, Mûsâ verecek cevap bulamadý."
[Nesâî hariç, altý hadis imamý.]
7667- Ebû Dâvud, Ömer'den:
(ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Mûsâ dedi ki: 'Rabbim! Bizi ve kendisini cennetten çýkartan Âdem'i bana göster!'
ALLAH ona Adem'i gösterdi. Ondan sonra Adem'e sordu:
'Sen babamýz Âdem misin?'
'Evet.'
'ALLAH' in kendisine ruhundan üflediði, bütün isimleri Öðrettiði ve melekleri kendisine secde ettirdiði kiþi sen misin?'
'Evet.'
'Öyleyse bizi ve kendini cennetten çýkartmana seni ileten þey nedir?' diye sorunca; Âdem ona þöyle dedi:
'Sen kimsin?'
'Ben Musa'yým' dedi." Gerisi diðer hadislerde geçtiði gibidir. Ancak sonunda: "Âdem Musa'ya galip geldi, Âdem Musa'ya galip geldi" diye geçmektedir.
7668- Mâlik radiyallahu anh'dan:
"Ýyâs (b. Muâviye'y)e denildi ki: 'Kader hakkýnda görüþün nedir?' Þöyle dedi:
'(Benim görüþüm) Kýzýmýn görüþüdür.' Bununla ALLAH'tan baþka onun (kaderin) sýrrýný kimsenin bilemiyeceðÝni kastetmiþtir. Hatla onun bu sözü bir þeyi anlamada bir darb-ý mesel haline gelmiþtir. Kendisine kader hakkýnda soran bir adama da þöyle dedi:
'ALLAH'a inanýyor musun?'
'Evet' deyince., 'Bu sana yeter (fazla ilerisini karýþtýrma!)' dedi." [Rezîn]
7669- Ebû Hureyre radiyallahu anh'dan: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem bizim yanýmýza çýktý, bu esnada bizler kader hakkýnda tartýþýyorduk. O kadar Öfkelendi ki, yüzü kýpkýrmýzý oldu. O kadar kýzdý ki, iki þakaðýnda sanki nar daneleri varmýþ gibi oldu. Sonra þöyle buyurdu: 'Siz bununla mý emro-lundunuz? Yoksa ben bununla mý gönderildim? Sizden öncekiler bu hususta tartýþtýklarý için helak oldular. Bir daha onun hakkýnda tartýþmayacaksýnýz'." [Tirmizî]
7670- Ömer radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Kaderi tartýþma konusu yapanlarla ne oturun; ne de onlarla bu konuyu konusun!"
[Ebû Davud]
7671- Huzeyfe radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Her ümmetin bir mecûsîsi vardýr. Bu ümmetin mecüstsi ise, 'Kader yok' diyenlerdir. Onlardan ölenlerin cenazelerinde bulunmayýn! Hastalananlarým da ziyaret etmeyin! Zira onlar Deccal'in cemaatidir. Onlarý Dec-câl'e katmak artýk ALLAH' in üzerine bir hak olmuþtur." [Ebû Dâvud]
7672- Ýbn Ömer radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Kaderiyye, bu ümmetin mecûsîleridir. (Onlardan birisi) hastalanýrlarsa ziyaret etmeyin, ölürlerse cenazelerine gitmeyin!"
|Ebû Davudi
7673- Ýbn Abbâs radiyallahu anh'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Ümmetimden iki sýnýf vardýr ki, bunlarýn Ýslâm'dan nasiplen yoktur: Mürcie ve Kaderiyye." [Tirmizî]
7674- Nâfi' radiyallahu anh'dan:
"Ýbn Ömer'e bir adam gelip: 'Falan kimsenin sana selâmý vardýr' dedi.
'Onun kaderi yalanlama olayýný ortaya çýkaran adam olduðunu duydum. Eðer hakikaten böyle bir olaya adý karýþmýþsa ona benden selâm söyleme! Zira ben Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in þöyle buyurduðunu duydum: 'Bu ümmette —ya da ümmetimin içinde— yere batma, maymun kýlýðýna sokulma ve taþlanma olaylarý olacaktýr'."
Ýþte bunlar kaderi yalanlayanlarýn basma gelecektir."
7675- Diðer bir rivayet:
"Ýbn Ömer'in Þam'da mektuplaþtýðý bir arkadaþý vardý. Abdullah (b. Ömer) ona þunu yazdý: 'Duyduðuma göre sen kader hakkýnda konuþmuþsun. Sakýn bana bir daha bu hususta mektup yazma! Çünkü ben, ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem'in þöyle buyurduðunu duydum:
'Ümmetimin içinde kaderi yalanlayan birtakým insanlar olacaktýr'."
[Tirmizi ve Ebû Dâvud]
7676- Ýbn Abbâs radiyallahu anh'dan:
"ALLAH, Musa'yý gönderip de ona Tevrat'ý indirdiði zaman, Mûsâ þöyle dedi:
'AUahým, sen þüphesiz büyük bir Rabsýn. Sana itaat edilmesini istersen, itaat olunur. Sana isyan edilmemesini dilersen isyan olunmaz. Sen itaat edilmekten hoþlanýrsýn. Buna raðmen sana Ýsyan edilmekle. Bu nasýl olur ya Rab!' ALLAH ona þunu vahyetti: 'Ben yaptýklarýmdan dolayý sorguya çekilmem. Lâkin onlar sorgulanýrlar.'
ÝsrâÝloðullarý Tevrat'ý gereðince uygula-mayýp 'Üzeyr ALLAH'ýn oðludur' diyenler ortaya çýkýnca ALLAH, Tevrat'ý Üzeyr'e tekrar inzal elli. Bunun üzerine Üzeyr þöyle dedi:
'ALLAHým! Þüphesiz sen Ulu Rabsýn.' Böylece ayný Musa'nýn söylediði gibi söyledi. Ona da 'Ben yaptýklarýmdan dolayý sorgulanmam. Bilakis onlar sorgulanýrlar' diye vahyetti.
Üzeyr'in içi rahat etmeyip tekrar sorunca, ALLAH ona þöyle buyurdu:
'Sen güneþe bir þey yapabilir misin?'
'Hayýr.'
'Peki sen rüzgârdan bir mikyal getirebilir misin?'
'Hayýr.'
'Sen nurdan bir miskal getirebilir misin?'
'Hayýr.'
'Ýþte böyle. Sen sorduðun þeyin de altýndan kalkamazsýn. Ben yaptýklarýmdan sorgulanmam. Onlar ise sorgulanýrlar. Ben þimdi sana bir ceza vermiyeceðim, ancak peygamberler arasýndaki Ýsmini sileceðim de bir daha anýlmayacaksýn.' Böylece onun ismini peygamberler arasýndan sildi. Bir daha anýlmýyor artýk. Oysa o bir peygamberdir.
ALLAH Ýsa'yý gönderip de, Rabbinin kendisine kitap ve hikmeti Tevrat ve Ýncil'i de öðrettiðini, körleri ve alaca hastalan iyileþtirme imkanýný kendisine lütfettiðini, ölüleri yine kendisinin izniyle dirilttiðini, yediklerini ve evlerinde sakladýklarýný onlara bildirme imkanýný da kendisine bahþettiðini görüp Rabbinin katýndaki derecesini idrak edince þöyle dedi: 'Allahým! Sen Ulu Rab'sýn.' —Ayný öteki peygamberler gibi söyledi— Bunun üzerine Allah, ona þunu vahyetti:
'Ben yaptýklarýmdan dolayý sorguya çekilmem. Onlar ise sorguya çekilirler. Sen benim kulum ve peygamberimsin. Meryem'e ilkâ ettiðim kelimemsin. Benden bir ruhsun. Seni topraktan yarattým; Sonra 'Ol!' dedim, oldun,
Eðer, bu gibi þeylerden (sormaktan) vazgeçmezsen, senden önce gelen arkadaþýna yaptýðýmý sana da yaparým. Ben asla sorguya çekilmem. Onlar ise sorgulanýrlar.' Bunun üzerine Ýsa, kendisine uyanlarý toplayýp þöyle dedi:
'Kader ALLAH'ýn bir sýrrýdýr, bunu kendinize dert edinip de külfete girmeyin!'"
[Taberânî, Mu'cemu'l-Kebîr'de leyyin bir senedle]
7677- Âiþe radiyallahu anhâ'dan: (ALLAH Resulü saUallalýu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"ALLAH'ýn ve Muhammed'in dilemesiyle" demeyin! Þöyle deyin: "Yalnýz ALLAH'ýn dilemesiyle." [Ebû Ya'lâ.]
7678- Âiþe radiyallahu anhâ'dan: (ALLAH Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Kaderden kaçmak bir iþe yaramaz. Buna karþýlýk dua etmek yararlý olur. —Sanýrým 'Kader inmedikçe' (dua edilir) dedi— Dua, belâ ile karþýlaþýr, kýyamete kadar birbiriyle mücadele ederler." [Bezzâr leyyin bir senedle.]
7631- Bu hadisi Tirmizî (2144), Ziyâd b. Yahyâ an Abdillah b. Meymûn an Ca'fer b. Muh. an ebîhî an Câbir senedi ile tahrîc etti ve Ýbn Meymûn sebebiyle isnâdýna "garîb" hükmü verdi.
7632- Bu hadisi Ebû Dâvud (4699), Muh. b. Kesîr an Süfyân an Ebî Sinân an Vehb b. Hâlid an Ýbni'l-Deylemî senedi ile tahrîc etti.
Ebû Sinân, Saîd b. Sinân eþ-Þeybânî olup ihtilâflý bir râvidir.
7633- Bu hadisi Ebû Dâvud (4700), Ca'fer b. Müslim an Yahyâ b. Hassân ani'l-Velîd b. Rebâh an Ýbr. b. e. Able an Ebî Hafsa an Ubâde senedi ile tahrîc etti.
7634- Bu hadisi Tirmizî (2155), Yahyâ b. Mûsâ an Ebî Dâvud et-Tayâlisî an Abdilvâhid senedi ile tahrîc etti ve isnâdý hakkýnda "garîb" hükmü verdi.
7635- Bu hadisi Tirmizî (2141), Ebû Kabîl an Þüfey b. Mâti' an Ýbn Amr asl-ý senedi ile tahrîc etti ve isnâdý hakkýnda "hasen garîb sahîh" hükmü verdi.
7636- Bu hadisi Taberânî (13568) ve Ebû Nuaym (Hilyetu'l-evliyâ III, 303), Abdülvehhâb b. Mücâhid an ebîhî an Ýbn Ömer asl-ý senedi ile tahrîc etti.
Ebû Nuaym diyor ki: "Bu hadis, Ýbn Amr'ýn rivâyeti ile meþhûr; Ýbn Ömer'inki ile ise garîbtir.î
7637- Bu hadisi Tirmizî (2516), Kays b. el-Haccâc an Hanaþ es-San'ânî an Ýbn Abbâs asl-ý senedi ile tahrîc etti ve isnâdý hakkýnda "hasen sahîh" hükmü verdi.
7638- Bu hadisi Ýbn Mâce (84), Yahyâ b. Osmân mevlâ Ebî Bekr an Yahyâ b. Abdillah b. e. Müleyke an ebîhî an Âiþe asl-ý senedi ile tahrîc etti.
Sindî, Zevâd'inde "Ýsnâdýnda zaaf vardýr" dedi.
7639- Müslim (kader 10, s. 2041-2), bunu Ýshâk b. Ýbr. an Osmân b. Ömer an Azve b. Sâbit an Yahyâ b. Ukayl an Yahyâ b. Ya'mer an Ebî'l-Esved senedi ile;
Ayrýca çok kýsa bir metinle Buhârî (kader 2, VII, 210; tevhîd 54/1, VIII, 215), Müslim (kader 9, s. 2041) ve Ebû Dâvud (4709), Yezîd er-Reþk an Mutarrif an Ýmrân asl-ý senedi ile tahrîc ettiler.
7640- Bu hadisi Buhârî (cenâiz 83, II, 99; tefsîr Leyl 2/2, V, 84; edeb 120, VII, 123; kader 4/4, VII, 212; Ebû Dâvud (4694) ve Tirmizî (2136, 3344), Sa'd b. Ubeyde an Ebî Abdirrahman es-Sülemî an Alî asl-ý senedi ile tahrîc ettiler.
7641- Bu hadisi Müslim (kader 16, s. 2044) ve Tirmizî (2156), Ebû Hanî el-Havlânî an Ebî Abdirrahman el-Hubelî an Ýbn Amr asl-ý senedi ile tahrîc ettiler.
7642- Bu hadisi Buhârî (bed'ul-halk 6, IV, 78; enbiyâ 1, IV, 103-4; kader 1, VII, 210; tevhîd 28/2, VIII, 188), Müslim (kader 1, s. 2036), Ebû Dâvud (4708) ve Tirmizî (2137), el-A'meþ an Zeyd b. Vehb an Ýbn Mes'ûd asl-ý senedi ile tahrîc ettiler.
7644- Bu hadisi Tirmizî (2146), Bundâr an Mü'emmel an Süfyân an Ebî Ýshâk an Matar b. Ukâmis senedi ile tahrîc etti ve isnadý hakkýnda "hasen garîb" hükmü verdi.
7645- Bu hadisi Buhârî (hayd 17, I, 82; enbiyâ 1/8, IV, 104; kader 1/2, VII, 210) ve Müslim (kader 5, s. 2038), Hammâd b. Zeyd an Ubeydillah b. e. Bekr b. Enes an ceddihî Enes asl-ý senedi ile tahrîc ettiler.
7646- Bu hadisi Mâlik (kader 4, s. 899) ve Müslim (kader 18, s. 4045), Mâlik an Ziyâd b. Sa'd an Amr b. Müslim an Tâvus asl-ý senedi ile tahrîc ettiler.
7647- Bu hadisi Ahmed (V, 197), en-Nadr ani'l-Ferec b. Fadâle an Hâlid b. Yezîd an Ýbn Halbes an Ümmi'd-Derdâ an Ebi'd-Derdâ senedi ile tahrîc etti.
Râvileri güvenilir kimselerdir (Mecma‘ VII, 195).
7648- Râvisi Ah. b. Abdillah Ebû'l-Hüseyn b. el-Kurdî dýþýndakiler Sahîh ricâlindendir. Bu þahýs da güvenilir kimsedir (Mecma‘ VII, 197).
7649- Râvilerinden Abdülvehhâb b. Mücâhid zayýf bir râvidir (Mecma‘ VII, 199).
7650- Râvîlerinden el-Mes'ûdî, ömrünün sonlarýna doðru ezberi bozulmuþ bir râvidir (Mecma‘ VII, 207), an Esbât b. Muh. ani'l-A'meþ an Yezîd er-Rikâþî an Guneym b. Kays an Ebî Mûsâ senedi ile tahrîc etti.
el-Münâvî, isnâdý hakkýnda "ceyyidî, Ýrâkî ise "hasen" demiþtir (Feydu'l-kadîr V, 509).
7652- Bu hadisi Tirmizî (2142), Alî b. Hucr an Ýsmaîl b. Ca'fer an Humeyd an Enes senedi ile tahrîc etti ve isnâdý hakkýnda "hasen sahîh" hükmü verdi.
7653- Bu hadisi Tirmizî (2151), Muh. b. Beþþâr an Ebî Âmir an Muh. b. e. Humeyd an Ýsm. b. Muh. b. Sa'd b. e. Vakkâs an ebîhî an Sa'd senedi ile tahrîc etti ve isnâdý hakkýnda "garîb" hükmü verdi.
7654- Bu hadisi Müslim (kader 34, s. 2052), Abdullah b. Ýdrîs an Rabî'a b. Osmân an Muh. b. Yahyâ b. Habbân ani'l-A'rec an Ebî Hureyre asl-ý senedi ile tahrîc etti.
7655- Bu hadisi Tirmizî (2642), el-Hasan b. eþ-Þeybânî an Abdillah b. ed-Deylemî an Ýbn Amr senedi ile tahrîc etti ve isnâdý hakkýnda "hasen" hükmü verdi.
7656- Bu hadisi Ahmed (III, 353), Hâþim an Ebî Ca'fer ani'r-Rebî' b. Enes ani'l-Hasan an Câbir senedi ile tahrîc etti.
Ebû Ca'fer ihtilaflý bir râvidir. Diðerleri güvenilir kimselerdir.
7657- Râvilerinden güvenilir bir kimse olan Muh. b. Muâviye b. Mâlik dýþýndakiler Sahîh ricâlindedir (Mecma‘ VII, 219).
7658- Râvilerinden Abbâd b. Mansûr ihtilâflý bir râvidir. Diðer rîcâli güvenilir kimselerdir (Mecma‘ VII, 219).
7659- Bu hadisi Müslim (kader 30-1, s. 2050), Ebû Dâvud (4713) ve Nesâî (cenâiz 58, IV, 57), Âiþe binti Talha an Âiþe asl-ý senedi ile tahrîc ettiler.
7660- Bu hadisi Ebû Dâvud (4712), Muh. b. Ziyâd an Abdillah b. e. Kays an Âiþe asl-ý senedi ile tahrîc etti.
7661- Bu hadisi Buhârî (cenâîz 93/1, II, 104; kader 3/1, VII, 210), Müslim (kader 28, s. 2049), Ebû Dâvud (4711) ve Nesâî (cenâiz 60, IV, 59), Ebû Biþr an Saîd b. Cübeyr an Ýbn Abbâs asl-ý senedi ile tahrîc ettiler.
7662- Râvileri güvenilir kimselerdir; ancak Abdullah b. el-Hâris b. Nevfel ile Ýbn Büreyde, Hadîce'yi idrâk edememiþlerdir (Mecma‘ VII, 218).
7663- Ravilerinden Leys b. e. Süleym, müdellis bir þahýs olmakla birlikte, Ebû Ya'lâ'nýn sâir ricâli Sahîh râvilerindendir (Mecma‘ VII, 216).
7664- Râvilerinden Atiyye zayýftýr (Mecma‘ VII, 216).
7665-7666- Ýlk rivayeti Buhârî (tefsîr Tâhâ3, V, 239-40), Kuteybe an Eyyûb b. en-Neccâr an Yahyâ b. e. Kesîr an Ebî Seleme an Ebî Hureyre senedi ile;
Ýkinci rivayeti Müslim (kader 15, s. 2043-4), Ýshâk b. Mûsâ b. Abdillah an Enes b. Ýyâd ani'l-Hâris b. e. Zübâb ve Abdirrahman el-A'rec senedi ile;
Ayný mânâsý ile Buhârî (kader 11, VII, 214), Müslim (kader 13, s. 2042) ve Ebû Dâvud (4701), Süfyân b. Uyeyne an Amr b. Dînâr an Tâvus an Ebî Hureyre asl-ý senedi ile;
Buhârî (enbiyâ 31/3, IV, 131; tevhîd 37/1, VIII, 203) ve Müslim (kader 15/1, s. 2044), ez-Zührî an Humeyd b. Abdirrahman an Ebî Hureyre asl-ý senedi ile;
Buhârî (tefsîr Tâhâ 1/1, V, 239) ve Müslim (kader 15/3, s. 2044), Muh. b. Sîrîn an Ebî Hureyre asl-ý senedi ile tahrîc ettiler.
Tirmizî (2134), bunu Ebû Hureyre'den Ebû Sâlih kanalýyla rivayet etmiþtir.
7667- Bu hadisi Ebû Dâvud (4702), Ah. b. Sâlih an Ýbn Vehb an Hiþâm b. Sa'd an Zeyd b. Eslem an ebîhî an Ömer senedi ile tahrîc etti.
7669- Bu hadisi Tirmizî (2133), Abdullah b. Muâviye an Sâlih el-Mürrî an Hiþâm b. Hassân an Muh. b. Sîrîn an Ebî Hureyre senedi ile tahrîc etti.
Ýsnâdý hakkýnda "garîb" hükmü verdi.
7670- Bu hadisi Ebû Dâvud (4720), Ah. b. Saîd el-Hemedânî an Ýbn Vehb an Ýbn Lehîa ve Amr b. el-Hâris ve Saîd b. e. Eyyûb an Atâ b. Dînâr an Hakim b. Þerîk an Yahyâ b. Meymûn an Rabîati'l-Cüreþî an Ebî Hureyre an Ömer senedi ile tahrîc etti.
7671- Bu hadisi Ebû Dâvud (4692), Muh. b. e. Kesîr an Süfyân an Ömer b. Muh. an Ömer mevlâ Gufre an raculin mine'l-Ensâr an Huzeyfe senedi ile tahrîc etti.
7672- Bu hadisi Ebû Dâvud (4691), Mûsâ b. Ýsrâîl an Abdilazîz b. e. Hâzým an ebîhî an Ýbn Ömer senedi ile tahrîc etti.
7673- Bu hadisi Tirmizî (2149), Vâsýl b. Abdila'lâ an Muh. b. Fudayl ani'l-Kâsým b. Habîb ve Alî b. Nizâr an Nizâr an Ýkrime an Ýbn Abbâs senedi ile tahrîc etti ve isnâdý hakkýnda "hasen sahîh" hükmü verdikten sonra Ýkrime'ye kadar baþka bir senedi daha sevketti.
7674- Bu rivayeti Tirmizî 52152-3), Ebû Saîr Humeyd b. Ziyâd an Nâfi' an Ýbn Ömer asl-ý senedi ile tahrîc etti ve isnadý hakkýnda "hasen sahîh garîb" hükmü verdi.
7675- Bu rivayeti Ebû Dâvud (4613), Ah. b. Hanbel an Abdillah b. Yezîd an Saîd b. e. Eyyûb an Ebî Sahr senedi ile tahrîc etti.
7676- Ravilerinden Ebû Yahyâ el-Kattât çoðunluða göre zayýftýr. Mus'ab b. Sevvâr, Heysemî tanýmadýðýný söylemiþtir. Diðer râvileri güvenilir kimselerdir (Mecma‘ VII, 200).
7677- Râvileri güvenilir kimselerdir (Mecma‘ VII, 209).
7678- Râvilerinden Zekeriyyâ b. Mansûr'u, sadece Ah. b. Sâlih el-Mýsrî tevsîk etmiþ, diðerleri zayýf addetmiþlerdir (Mecma‘ VII, 209).
Ynt: Kader bahsi By: Bilal2009 Date: 14 Temmuz 2019, 14:48:06
Esselamu aleyküm Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Kader bahsi By: Melek Nur Çelik koü Date: 14 Temmuz 2019, 16:37:49
Paylaþým için Allah razý olsun..
Ynt: Kader bahsi By: Sevgi. Date: 15 Temmuz 2019, 03:38:43
Bilgiler için Allah razý olsun kardeþim
Ynt: Kader bahsi By: gulsahkilicaslan Date: 15 Temmuz 2019, 11:29:50
Esselamu aleykum. Peygamber efendimizin yolunda onun sunnetine tabi olarak yaþayan ve ameli salih olan kullardan olalim inþallah. ..