Eslerin birbirlerine sorumluluklari By: Halis_52 Date: 09 Aðustos 2010, 15:21:27
ÝSLAM’DA EÞLERÝN BÝRBÝRLERÝNE KARÞI GÖREV VE SORUMLULUKLARI
Aile ve aile fertlerinin karþýlýklý görevleri pedagoji, sosyoloji, hukuk vb bilimlerin alanýna giren önemli konulardan biridir Bu bilimlerin her biri, farklý bir açýdan bu konuya yaklaþmýþtýr Biz burada bu yaklaþýmlarýn tümüne deðinecek durumda deðiliz Sadece konuya bir eðitimci gözüyle bakýp neþeli ve huzurlu bir hayat için gerekli olan hususlarý açýklamak istiyoruz Bu amaçla karý kocanýn görevlerini üç bölümde ele alýyoruz
1 Karý kocanýn karþýlýklý görevleri
2 Kocanýn görevleri
3 Kadýnýn görevleri
Hemen belirtelim ki bu bölme, ev ve karý koca ile sýnýrlý bir bölmedir Eðer bu çerçevenin dýþýna çýkacak olursak, baþka görevler de gündeme gelir Eþlerin ailelerinin görevleri, toplumun karý koca karþýsýndaki görevleri, devletin bu husustaki görevleri vs gibi Ancak bu kýsa yazýda onlara deðinmemiz mümkün deðildir Dolayýsýyla bu üç görevi esas alarak yazýmýzý üç bölüme ayýrýyoruz Her bölümde kýsaca bu görevlerin bir kýsmýna deðineceðiz
a) Karý kocanýn karþýlýklý görevleri
1 Karþýlýklý saygý, Karý kocanýn birbirine saygý göstermesi ailenin ruh saðlýðý, sevginin artmasý ve aile temelinin saðlamlaþmasý açýsýndan büyük öneme sahiptir Bu saygý, karý kocanýn birbirinin kiþiliðine deðer vermesini; birbirinin görüþlerine, düþüncelerine ve zevklerine saygý duymasýný kapsar ve hayatlarýnýn tüm alanlarýný güzel etkisi altýna alýr
2 Karþýlýklý sevgi, Ýnsanlarýn birçok duygusal ihtiyacý vardýr ki en önemlilerinden biri de, sevgiye olan ihtiyaçtýr Karý ve koca, birbirinin sevgisine ve ilgisine mazhar olmayý severler Sevgisiz yaþamýn cazibesi yoktur; insanlarýn çoðu ondan kaçar ALLAH'ýn Elçisi Peygamberimiz Hz Muhammed (sav) buyuruyor ki "Erkeðin, karýsýna 'Seni seviyorum' demesi, hiçbir zaman onun kalbinden çýkmaz"
3 Affedici ve baðýþlayýcý olmak, Karý kocanýn birbirinin hatalarý ve yanlýþlarýný affedip görmezlikten gelmesi, aile ortamýnda büyük öneme sahiptir Bu hususa dikkat etmemek, aileye hâkim olan samimiyet ve huzur ortamýný huzursuzluk, kötümserlik, asabîlik ve memnuniyetsizlik ortamýna dönüþtürür Ruhun sakinliði, kinin bertaraf olmasý, izzetin artmasý, ömrün uzamasý vs , hadislerde affedici ve baðýþlayýcý olmanýn etkilerinden sayýlmýþtýr Ýmam Sadýk (ra) þöyle buyuruyor, "Üç þey dünya ve ahiretin yüceliklerindendir: Sana zulmedeni baðýþlaman, seninle iliþkisini kesenle iliþki kurman ve sana karþý cahilce davranana karþý sabýrlý ve halim olman"
4 Sorumluluk almak, Aile mutluluðunun temininde etkili olan amillerden biri de, eþlerin karþýlýklý sorumluluk duygusuna sahip olmasýdýr Kadýn ve erkek, müþterek bir yaþamý kabullenmekle, aile kurmadan önce üzerlerine görev olmayan birtakým sorumluluklar aldýklarýný bilmelidirler Bu sorumluluklar, kadýn ve erkeðin yetenekleri, yetkileri ve özel koþullarý dikkate alýnarak belirlenir Geçimi saðlamak, aileyi idare etmek, eþlik görevlerini yapmak, çocuklarý eðitmek vs gibi Bu duygunun varlýðý, aile baðýnýn güçlenmesine ve ruhun huzurlu olmasýna sebep olur
5 Ahlâk: Ahlâk, insan hayatýnda önemli ve belirgin bir niteliktir Ýnsanlara, özellikle de eþe ve çocuklara karþý güzel ahlâklý olmak, insanýn kiþiliðinde derin bir etki býrakýr; toplumu ve aile ortamýný sefa ve samimiyetle doldurur Güzel ahlâkýn olmayýþý da, hayatý karartýr ve asabîlik, asýk suratlýlýk, sabýrsýzlýk, bahanecilik vs gibi olumsuz yan etkilere neden olur, korku, kaygý, kiþilik kaybý vs gibi etkileri beraberinde getirir Tatlý dillilik, insanlara saygý göstermek, alçak gönüllülük, geniþ kalplilik, selâm vermek, hâl hatýr sormak ve þefkat göstermek, güzel ahlâklýlýðýn tecellilerinden sayýlýr
6 Ýyimserlik, Taraflarýn birbirine güvenmesi, müþterek hayat için büyük bir sermayedir Nitekim güvensizliðin de hayatta birçok menfi etkisi vardýr Kötümser bir kimse, negatif ve hasta bir ruha sahiptir Onun ruh saðlýðý ve dengesi bozuktur Kötümserlik sonucu eþine güveni olmayan bir insan, aile hayatýnýn sefa ve huzurundan mahrum kalýr Böyle bir insan, sosyal iliþkilerde de baþarýlý olamaz Çünkü baþkalarý hakkýnda kötü zan besleyen biri, dostlarý ve arkadaþlarýný kaybeder ve yalnýz kalýr Ýmam Ali (ra) buyuruyor ki, "Bir insana kötümserlik galip gelirse, onunla hiçbir dostu arasýnda barýþ ve huzur kalmaz"
7 Rýfk ve müdara, Eþlerin birbirine karþý görevlerinden biri de, rýfk ve müdaradýr Þöyle ki; eþimizin kusurlarý, eksiklikleri ve hoþlanýlmayan davranýþlarý karþýsýnda sert bir tepki göstermemeli ve þiddete baþvurmamalýyýz, tam tersine, þefkat ve samimiyetle yaklaþmalýyýz Çünkü kadýnýn da, erkeðin de sözlerinde ve davranýþlarýnda karþý tarafýn hoþlanmayacaðý eksikliklerinin olmasý doðaldýr Ne var ki müdara etmek, eþimizin kusurlarý ve eksiklikleri karþýsýnda umursamaz olmamýz anlamýna gelmez Müdaranýn anlamý, eþimizin kusuru veya eksikliðini gidermeye çalýþýrken onun kapasitesini göz önünde bulundurmamýz, yapabileceðinden fazlasýný ondan beklemememiz ve istenmeyen özellikleri karþýsýnda büyük insanlara yakýþan bir davranýþ sergilememizdir
8 Ýffetli ve namuslu olmak, Günümüz toplumunda bu özellik, genellikle kadýnlardan beklenir Ancak hadislerin bu husustaki bakýþ açýsý daha geniþtir Hadislerde, iffetli olmak, karý kocanýn karþýlýklý görevlerinden biri ve en üstün ibadet olarak sayýlmýþtýr Hz Ali'nin (ra) tabiriyle iffet, þehvetler karþýsýnda direnmektir Bu da hem kadýndan ve hem de erkekten istenilen bir þeydir Hadislerde, karý kocaya, birbiri için süslenerek iffetlerini korumada birbirine yardýmcý olmalarý tavsiye edilmiþtir Ýffetli olmak; eþin kirli insanlardan korunmasý, aile baðýnýn güçlenmesi, eþin güvenini kazanmak vs gibi faydalarý beraberinde getirir
9 Birbirini anlamak, Ailevî sorunlarýn birçoðunun temelinde eþlerin birbirini anlamasý yatmaktadýr Eþinin içinde bulunduðu þartlarý ve yaþadýðý sýkýntýlarý anlayan bir kimse, onun iyiliklerini daha iyi derk eder ve zahmetlerinin kadrini bilir Eþini anlamayan bir kimse, onun bütün çabalarýný görmezlikten gelir, kusurlarý ve eksiklerini gözünde büyütür; zahmetlerinin kadrini bilmediði ve onu teþvik etmediði gibi, iðneli ve kinayeli sözleriyle de onu incitir ve yaþama sevincini ondan alýr Gurur ve kibirden kurtulmak, birbirinin ruh hâllerini ve sýkýntýlarýný bilmek, eþlerin birbirini anlamasý yolunda atýlacak ilk adýmlardýr
b) Kocanýn görevleri
1 Aile müdüriyeti, Çünkü o, bedenen daha kuvvetlidir ve aileyi idare etmek için daha güçlüdür Kadýn, týpký gül gibidir; gül, yakýcý güneþe, rüzgâra ve kasýrgaya dayanamadýðý gibi kadýn da, aðýr ve yýpratýcý sorumluluklara dayanamaz
Ýmam Ali (ra), oðlu Ýmam Müçteba'ya þöyle vasiyet etmiþtir "Kadýna, þahsî iþlerinden fazlasýný yükleme Çünkü o, reyhandýr, kahraman deðildir"
Erkeðin sorumluluklarý, sadece ailenin geçimini saðlamakla sýnýrlý deðildir Aile fertlerine doðru yolu göstermek, eðitim ve terbiyelerine nezaret etmek, onlara iyiliði emretmek, ahlâkî yönden sapmalarýna engel olmak vs erkeðin önemli vazifelerindendir Dikkat edilmesi gereken husus ise þudur, Erkeðin aile müdüriyetinde baþarýlý olmasý, ancak aile fertlerinin gönüllerine taht kurmasýyla mümkündür
2 Ailenin geçimini saðlamak: Evin asýl iþlerini idare etmek kadýnýn sorumluluðunda olduðu için, doðal olarak erkek de ailenin geçimini temin etmelidir Ancak bunu minnetsiz bir þekilde yapmalýdýr Çünkü bu, aile reisliðinden dolayý üzerine düþen bir görevdir
3 Aileyi rahat yaþatmaya çalýþmak, Aile bireyleri, geçimlerinin temininin yanýnda nispî bir refah içinde yaþayabilmeleri için erkeðin cömertliðine muhtaçtýrlar Bu yönden bir kýsma ve kýsýtlamayla karþý karþýya kalýrlarsa, birçok ruhsal ve bedensel darbeye maruz kalýrlar Ancak aileyi rahat yaþatmak, savurganlýk yapmak ve israf etmek anlamýna gelmemektedir Bunun anlamý, cimrilik yapmamak ve erkeðin ekonomik imkânlarýna uygun biçimde aileyi refah içinde yaþatmaya çalýþmaktýr Ýmam Rýza (ra) buyuruyor ki "Erkeðin, ailesinin geçimini kýsmamasý gerekir ki ölümünü arzu etmesinler"
4 Diktatörlükten sakýnmak, Erkek, her ne kadar ailenin reisi ise de, emir ve nehiyde bulunmaktan sakýnmalýdýr; eþinin ve çocuklarýnýn görüþlerini dikkate almalýdýr Kendini beðenmiþlik ve yersiz sýkmalar, ailede diktatörlük düzeninin hâkim olmasýna sebep olur; saðlýklý aile iliþkilerine ve çocuklarýn doðru biçimde eðitilmesine zarar verir Bu husus o kadar önemlidir ki Resulullah (s a a ) þöyle buyurmuþtur: "Mümin, ailesinin yemek istediðini yer Ama münafýk, kendi yemek istediðini ailesine yedirir "
c) Kadýnýn görevleri
1 Kocasýnýn sýrlarýný korumak: Kadýn, asla kocasýnýn sýrlarýný ifþa etmemelidir Aksi hâlde kocasýnýn güvenini kaybeder Bazý erkeklerin iþleri hakkýnda hanýmýna fikir danýþmamasýnýn bir nedeni de, hanýmýnýn sýr saklayacaðýndan emin olmamasý ve söylediði þeyin ertesi gün aðýzdan aðza dolaþmasýndan korkmasýdýr
2 Kocasýnýn iþine yersiz yere karýþmamak: Ýnsan, fýtrî olarak özgürlük ve baðýmsýzlýk ister Bu eðilim, erkeklerde daha güçlüdür Hanýmlar, hayýrhahlýklarýnýn her zaman kocalarýnýn yararýna olacaðýný zannetmesinler Bu konu, evlilik hayatýnda zaman zaman ciddî krizlere yol açabilir Bu yüzden erkeðin baðýmsýzlýðýna zarar vermemeye çalýþýn
3 Evi idare etmek, Evi idare etmek ve ev iþlerini evirip çevirmek, hukukî olarak kadýnýn sorumluluðunda olmasa da, ahlâkî olarak onun görevlerinden sayýlmýþtýr Evi idare etmek, oldukça önemli bir iþtir Maalesef yalnýzca ev iþlerini yapan kadýnlar (ev kadýnlarý), kendilerinin ve yaptýklarý iþin gerçek deðerini bilmiyorlar Gerçek bir ev kadýný, önemli bir birimin tüm iþlerini tek baþýna yapan liyakatli bir müdürdür Hem plânlayýcý, hem uygulayýcýdýr Uluslararasý çapta kariyer sahibi olan birçok erkek, bu baþarýsýný "bir ev kadýný"nýn tedbiri, ahlâký ve liyakatine borçludur
4 Ailenin harimini ve deðerlerini korumak: Kadýnýn kocasý hakkýndaki en büyük vazifesi, erkeðin evdeki namusu ve vekili olarak davranýþlarý ve sözleriyle ailenin harimini ve deðerlerini korumaktýr Böyle bir kadýn, hem kocasýnýn malýný korur, israfa ve lükse kaçarak kocasýnýn servetini zayi etmez; hem tehlikeler karþýsýnda aile haysiyetini ve kocasýnýn þerefini korur; hem de tesettüre riayet ederek namahremlere karþý örtünür
Kocanýn cinsel ihtiyacýný karþýlamak, onu övüp teþvik etmek, sevgiyi þarta baðlamamak vs de, riayet edilmesi hâlinde hayatý neþeli ve sefalý kýlacak olan diðer hususlardandýr
radyobeyan