Kalkale By: neslinur Date: 29 Nisan 2010, 16:44:16
KALKALE
Kalkale, lügatta: "Hareket etmek, kýmýldamak" demektir.
Tecvid ilminde ise: "Kuvvetli bir ses iþitilinceye kadar, mahrecin
kýmýldamasý ve deprenmesi" demektir. Kalkale harfleri ( قُطْبُ جَدٍ ) harfleri
olup -5- tanedir. Yalnýz bu harflerde kalkalenin kuvvetli bir þekilde
yapýlabilmesi için, bu harflerin kelimenin ortasýnda veya sonunda sakin
olarak vaki olmalarý, þarttýr. Harekeli olduklarý zaman, kalkale sýfatý az
zahir olur.
Misaller:
(لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ ) ,(فَيَقْتُلُونَ ) ,(سُبْحَانَكَ ) ,(يَجْتَبِيكَ ) ,(اَطْوَارًا )
Kalkalenin nasýl yapýlacaðý ancak fem-i muhsinden öðrenilebilir.
Kýsaca þöyle tarif edebiliriz. Kalkale harflerinin mahreçlerine kuvvetlice
basýlýr ve birden mahreçten ayrýlýnýr. Ýþte mahrecin hareket etmesi
esnasýnda mahreçten bir ses çýkar. Bu ses sakin olan kalkale harfinin
makablindeki harfin harekesine uygun bir þekilde eda edilir. Kalkaleyi,
baþkasý duyacak kadar yüksek ve kuvvetli bir sesle yapmak vaciptir.
Fakat ifrat ve tefritten þiddetle kaçýnmak lazýmdýr.
Bir kelimede, kalkale ile idgam birleþirse idgam yapýlýr. Kalkale
terk edilir. Çünkü idgam, kalkaleye manidir.
Misaller; ( ) ,(اَلَمْ نَخْلُقْكُمْ
(اَلْحَقُّ ) ,(وَتَبَّ ) ,(اَلْحَجُّ ) ,(اَنِ اضْرِبْ بِعَصَاكَ ) ,(لَقَدْ تَابَ اللهُ ) ,(اَحَطْتُ
kelimelerinde olduðu gibi. Bir kalkale harfi þeddeli olduðu zaman,
birincileri üzerinde idgam sebebiyle kalkale yapýlamaz. Ýkincileri
üzerinde ise yalnýz vakýf halinde kalkale yapýlýr. Ancak bu gibi
kalkaleleri yaparken dikkat etmeli, kalkale harflerinden ikisi de
belirtilmelidir.
Hükmü: Vacibtir.
radyobeyan