Sahur By: armi Date: 18 Mart 2010, 15:26:27
SAHUR
Oruç tutmak üzere gecenin son altýda birinde yenen yemek. Hz. Peygamber sahur yemeðini özellikle teþvik ederek, Yahudilerden sahur yemeði ile ayrýlacaðýmýzý beyan etmiþ; mutlaka yenmesini tavsiye ile bunda bereket olduðunu söylemiþtir. Böylece sahur yemeði oruç tutan müslümanlarýn önem verdikleri bir yemek olmuþtur. Hz. Peygamber (s.a.s) "Sahurda kalkýnýz, sahurda bereket vardýr" buyurmuþtur.
Ýslâm dini, insanlarýn hem kiþisel hem de toplumsal davranýþlarýný en iyi þekilde düzenleyerek onlarý terbiye etmeyi hedef almýþtýr. Dolayýsýyla, Allah´ýn karþýsýndaki konumunu ancak kulluðunu en mükemmel þekilde ifa etmekle koruyabilecek olan insana, belli görev ve yükümlülüklerin ve gerekli ibadetlerin belli zamanlarda yapýlmasý emredilmiþtir. Bu ibadetlerden biri olan oruç disiplini gerektiren ibadetlerden biridir. Uykudan uyanarak yemek yemek oldukça zor bir iþ olduðu için, bu günkü hayat þartlarýnda sahur yemeði daha da önem kazanmýþtýr. Çünkü sahurun oruç zamanýný kýsaltmaktan öte bir rolü vardýr.
Orucun baþlayýþ ve bitiþ vakti gündüze göre tayin edilmiþtir. Gündüz ise güneþin doðuþu ile batýþý arasýndaki zamandýr. Kur´ân-ý Kerimin orucun baþlangýcýný bildirirken kullandýðý ifade ile, orucun bitimini bildirirken kullandýðý ifade arasýnda farklý bir üslup vardýr. Ayette orucun baþlama zamaný için "siyah iplikle beyaz ipliðin birbirinden ayrýlmasý" ibaresi kullanýlýrken; orucun bitimi için de "geceye kadar" ifadesi kullanýlýr.
Kur´ân-ý Kerim´de orucun vakti için kullanýlan ifade gayet açýktýr. "Þafaðýn beyaz ipliði, siyah iplikten sizce ayýrdedilinceye kadar yiyin, için " (el-Bakara, 2/187). Bu ayette, vaktin sýnýrlarýný tespit edecek olan unsur, oruç tutan kimsedir. Çünkü sahur ve iftar vaktinin sýnýrlarý tayin edilirken, "sizce" ifadesi kullanýlmýþtýr. Aþaðýda da göreceðimiz gibi Hz. Peygamber´in ve sahabelerinin tatbikatý da bu hususu doðrulamaktadýr.
Rasûlüllah (s.a.s): "Bilal´in ezaný ve ufuktaki uzunlamasýna beyazlýk,sizi sahur yemenizde aldatmasýn. Beyazlýk yayýlana kadar yiyin, için " (Müslim) buyurmuþtur.
"Zirr b. Hubeys diyor ki: Sahuru yedim, sonra mescide gidiyordum. Yolda Huzeyfe Ýbnül-Yemanî´ye uðradým ve yanýna girdim. Doðuracak bir devenin saðýlmasýný emretti. Getirilen süt kaynatýldý, sonra bana yaklaþýp, "ye" dedi. "Oruç tutmak niyetindeyim" cevabýný verdim. O da "ben de oruç tutmak niyetindeyim" dedi. Yedik, içtik, sonra mescide geldik namaz baþladý. Sonra Huzeyfe, "bir defasýnda Rasûlüllah´la böyle yapmýþtýk" dedi. "Sabahtan sonra mý?" diye sordum. "Evet sabahtý ama güneþ henüz doðmamýþtý" cevabýný verdi" (Müsned-i Ahmed Ýbn Hanbel). Bu vakit de genelde ikinci fecrin baþlangýcýndan sonra gece karanlýðýnýn aralandýðý vakittir.
"Ebu Zübeyr diyor ki: "Cabir b. Abdullah´a oruç tutmak isteyen fakat kap elinde su içecek iken, ezan okunduðunu iþiten bir kimsenin durumunu sordum. Cabir, Rasûlüllah´ýn "içsin" dediðinin rivayet edildiðini söyledi (Müsned-i Ahmed Ýbn Hanbel).
"Hubeyb´in halasý Uneyse bir rivayette diyor ki: "Eðer bir kadýn sahurunu bitirememiþ ise, Bilal´e derdi ki, "Bekle sahurumu bitireyim" (Abdurrezzak b. Memmam, el-Musannef).
"Ýbn Münzir, Hz. Ali sabah namazýný kýldýrdýktan sonra, "Ýþte þimdi beyaz ipliðin siyah iplikten ayrýlýp farkedildiði vakittir" dediðini nakleder" (el-Ayni, Umdetül-Kari li Þer´il-Buhâri).
Sadece bir kaç örnekle bile yetinildiðinde, Hz. Peygamber´in ve sahabelerinin sahur konusundaki tavýrlarýnýn anlaþýlmasý mümkündür. Nitekim Maide suresindeki "Ey insanlar, Allah dini sizi zorlamak için va´z etmemiþtir" ayetini tefsir ederken, Fahreddin er-Razi "Mefatih´ul Gayb" adlý eserinde þöyle söylüyor:
"Bu ayeti kerime dinde önemli bir esas ve prensiptir. Bu prensip zararlý þeylerin meþru olmamasý prensibidir".
Kur´ân´da ve Hz. Peygamber´in tatbikatýnda da görüldüðü üzere, sahurun vakti gündüzün geceden ayrýldýðý ve bunun bizzat açýkça yükümlünün þahsi gözleriyle tespit edildiði vakittir.
Genelde fukahanýn sahur vaktini belirlerken izledikleri sünnet þu olmuþtur. Hz. Peygamber (s.a.s) sahura son verip imsak ettikten sonra Kur´ân-ý Kerim´den elli âyet kadar okur veya okuyacak bir vakit bekledikten sonra sabah namazýný kýldýrýrdý. Bu imsak vakti de yaklaþýk güneþin doðmasýndan 75-90 dakika kadar öncesi olur ki; sahur yemeði için en son kabul edilen vakittir.
Þâmil ÝA
radyobeyan