Icareye dair istilahlar By: ecenur Date: 11 Mart 2010, 20:54:20
ON YEDÝNCÝ KÝTAP
ICAREYE AÝT OLUP BÝR MUKADDÝME ÝLE ÝKÝ BÖLÜME AYRILMIÞTIR
(MUKADDÝME) ICAREYE DAÝR ISTILAHLAR ;
1 - (Ücret) : Menfaat bedelidir. Meselâ : bir hanenin içinde oturulmasý suretile oian menfaati mukabilinde veya bir þahsýn istihdam edilmesi suretile olan menfaati mukabilinde verilen bedel, bir ücrettir. Buna «Kura* da denir.
2 - : (Ýcare) : Lügatte ücret mânasýna olduðu gibi bir þeyi kiraya ver rnek mânasýnda da kuHamiýr. Istýlahta «.Cinsen ve kaderen malûm bir men faaü malûm bir bedel = ivaz mukabelesinde satmaktýr. Yani:- O menfaat; muayyen bir zaman için baþkasýna temlik veya ibaha kýlmaktýr. Bu bedel, bir ayn olabileceði gibi bir menfaat de olabilir. Elverir ki kiralanan men faatin cinsinden olmasýn. Bir haneyi diðer bir hane mukabünde kiralamak
3 - : (îcar) : Icareye vermektir. Meselâ : bir dükkâný bir sene müddetle þu kadar kiraya vermek bir icar muamelesidir.
4 - : î´stîcar) : kira ile tutmaktýr. Meselâ: bir haneyi içinde bir sene oturmak veya bir gahsý bir ay istihdam etmek üzere kiralamak bir isticar muamelesidir.
5 - : (Kira) : ücret mânasýna olduðu gibi icare mânasýnda da kullanýlýr. Buna «Mükârab» da denir, «lktira» da bir þeyi kira ile tutmak demektir. Böyle´bir þeyi kira ile tutan sahsa «Mükri» denir, «Mükâri» de hane ve hayvan gibi bir malý kiraya veren kimsedir.
Malikler alelekser icare lâfzýný insanlarýn, libaslarýn, avanî gibi bazý eþyanýn menfaatleri hakkýndaki akidde kullanýlýrlar. Kira ve ikra tâbirleri de hayvan ve sefine gibi bazý vesaitin icaresi hakkýnda istimal ederler.
6 - : (Müvacere) : insanlar hakkýndaki icareye ýtlak olunur. Ecir ile müstecir arasýndaki akdi icare de bir müvacereden ibarettir.
7 - : (Acir) : Bir þeyi kiraya ´eren kimsedir. Buna ´mucir) ve «Mükri» de
8 - ; (Müste´cir) : Ýsticar eden bir þeyi kiralayan kimsedir. Buna «Müstekri», «MUkterl» de denilir.
9 - : (Me´cur) : kiraya ,verilen þeydir. Buna «Mucer», «Müstacel** «Mükra», «Müktera», «Müstekra» da denir.
10 - : (Ecir) : bir igi yapmak için nefsini kiraya veren kimsedir. Ýki
kýsma ayrýlýr.
11 - : (Eciri has) : Yalnýz müstecirine iþlemek üzere tutulan ecirdir.
Aylýklý hizmetkâr gibi. Buna «Ecri vahd» de denir.
12 - : (Ecri müþterek) : müstecirinden baþkasýna iþlememek þartile mukayyed olmayan ecirdir. HammaÝ, terzi, saatçi, iskele kayýkçýsý, köy çobaný gibi. Böyle bir kimse, baþkasýna bilfiil iþ görmese de yine müþterek ecir sayýlýr. Çünkü bu iþi görmeðe salâhiyeti vardýr.
13 - ; (Müstecerün fîh) : ecirin akdi icare ile iltizam eylediði ister. ibarettir.
14 - ; (Ecr.) :, mükâfat. Ecire verilecek ücret ki iki kýsma ayrýlýr: bi ri ecri misildir ki: garazdan hali, yani: mucir ile müstecire ilgili olmayan vukuf ehlinin takdir edecekleri ücrettir. Diðeri, ecri müfemmadýr ki, akid zamanýnda zikr ve tayin olunan ücrettir. Bir hanenin bir aylýk kirasý olan
elU lira gibi.
Ecri müsemma, ecri misle müsavi veya ondan ziyade veya noksan
olabilir.
15 - : (îcarei þahiha) : in´ikad ve sýhhat þartlarýný tamamen cami olan Ýcaredir ki, þuyu´ý asilden ve þartý müfsidden hah olmak üzere malûm bii menfaati malûm bir bedel mukabilinde temlik etmekten ibarettir.
16 - : (îcarei mün´akide) : Bey´ide olduðu gibi in´ikad þartlarýný ta mamen cami olan icaredir.
17 - : (Icarei gayri mün´akide) : in´ikad þartlarým -tamamen veya kýsmen cami. olmayan icaredir ki, buna «Icarei batýla» da denir.
18 - : (îcarei mevkufe) : baþkasýnýn hakký taallûk edip icazeti lahýk olmadýkça nafiz olmayan icaredir. Fuzuli tarafýndan yapýlan bir icare gibi.
19 - : (îcarei lâzýme) : Hýyarý þarttan, hýyarý ayb ile hýyar rü´yetten âri olan sahih bir icaredir ki, mucir île müstecriden biri, bir özre müstenid olmadýkça bunu fesh edemez.
20 - : (îcarei gayri lâzýme) : kendisinde hýyarý þart, hýyarý ayb, hýyarý rü´yet, hýyarý gabn ve hýyarý vasf gibi hýyarattan biri bulunan icaredir.
21 - : (îcarei faside) : in´ikad þartlarýný cami olduðu halde sýhhat þartlarýný tamamen veya kýsmen cami olmayan icaredir. Bu,´aslen meþru´ olduðu halde vasfen meþru´ bulunmamýþ olur. Binaenaleyh böyle bir icareyi mucir ile m üs t ecir den her hangi biri fesh edebilir.
22 - : (îcarei münecceze) : Bir þeyi akdi icare ânýndan itibaren ki raya vermektir, akd zamanýnda kiranýn baþlangýcý söylenmezse kira, bir jcarei müneccezeye hami olunur.
23 - : (îcarei müzafe) : Bir þeyi gelecek muayyen bir vakitten itiba ren kiraya vermektir. Meselâ: bir haneyi gelecek falan ayýn birinden itibaren bir sene müddetle þu kadar kuruþa kiraya vermek, bir icarei mü
zafedir.
Bazan bir þeyde icarei münecceze ile icarei müzafe cemedilmiþ olur. Bir dükkâný akd zamanýndan itibaren bir sene müddetle zcyde, o sene hitamýndan sonra da yine 5" kadar müddetle Amr´a kiraya vermek gibi.
24 - : (îcarei nafize) : þeraitini cami olup baþkasýnýn hakký taallûk et meyen icarepMr. Mukabili «îcarei gayri nafize» dir.
25 - : (îcarei tavile) : uzun bir müddetle yapýlan icaredir. Vakýflar bahsine müracaat!
26 - : (îcarei müþahere) : Aylýk olarak yapýlan icaredir. Bir haneyi bir aylýðýna kiraya vermek gibi.
27 - : (îcare-i müsanehe) : yýllýk olacak yapýlan icaredir. Bir hanenin bir sene müddetle kiraya verUmeþi gibi.
28 - : (îcare-i. zemin) : Bir arsa namýna alýnan bedeli icar. Mukataa1. Vakýflar bahsine müracaat!
29 - : (îcarei vahide) : Bir þeyin menfaati mukabilinde abnan muay yen bir ücret, bir kiradýr. îcare-i vahideli Evkaf meselelerine müracaat!
30 - : (îcareteyn) ; Bir þeyin menfaati mukabilinde kýsmen pe§in ve kýsmen muayyen zamanlarda verilmesi meþrut kira bedeli. îçareteynli vakýflara bak!.
31 - : (Muaddün lil´istiglâl) : Kiraya verilmek üzere izhar ve tâyin edilmiþ þeydir Jci, filasl kiraya verilmek üzere yapýlmýþ veya alýnmýþ han, hane, dükkân, hamam gibi akarat ile kira arabalarý vesair nakliye vasýta lan gibi menkulâttan ve* hayvanattan olan þeylerdir.
Bir þeyin lettevali üç.sene kiraya verilmesi de onun muaddün!U´istiglâl olduðuna delildir.
Bir kimse, nefsi için yaptýrmýþ olduðu bir þeyin muaddün lil´istiglâl oi duðuna nâsa ihbar ve ilâm ederse o þey de muaddün UTistiglâl olmuþ olur.
32 - ;. (Murzýa ) : Süd ana demektir. Ücret ite süd ana tutan kimseye de ^fü&terzi´» denir. Kendisi için Süd ana tutulan çocuða da «rezý*» denilir.
33 - ; (Mur´zf) : Çocuða filhal süd veren kadýndýr. Süd vermeðe de
«îrza´» denilir.
34 - : (Mühâyee) : Lügatte bir kaç kimsenin bir þ*»y üzerinde birrýza ittifak etmeleridir, istilânda: menfaatleri taksimden ibarettir. Meselâ iki kimse, müþtereken malik olduklarý araziden münavebeleri birer sene isti-ladeye karar verseler mühâyee´de bulunmuþ olurlar.
Mühâyee iki kýsýmdýr. Biri, zemanen mahâyeedir. Müþterek bir hanede bir sene þeriklerden biri, bir sene de diðeri oturmak gibi. Diðeri de me kâtý en mühâyeldir. Müþterek bir hanenin bir kýsmýnda þeriklerden biri, diðer kýsmýnda da öbürü muayyen müddetle ikamet etmek gibj.
35 - : (Zabýta) : Kaide manasýnadýr. Bir þeyin rabt ve zabtýna memur
veya hadim olan þeye de zabýta denir. Cemi: zavabýtdýr. [51]
radyobeyan