Icareye dair istilahlar

ON YEDİNCİ KİTAP
ICAREYE AİT OLUP BİR MUKADDİME İLE İKİ BÖLÜME AYRILMIŞTIR
(MUKADDİME) ICAREYE DAİR ISTILAHLAR ;

1 - (Ücret) : Menfaat bedelidir. Meselâ : bir hanenin içinde oturulması suretile oian menfaati mukabilinde veya bir şahsın istihdam edilmesi suretile olan menfaati mukabilinde verilen bedel, bir ücrettir. Buna «Kura* da denir.

2 - : (İcare) : Lügatte ücret mânasına olduğu gibi bir şeyi kiraya ver rnek mânasında da kuHamiır. Istılahta «.Cinsen ve kaderen malûm bir men faaü malûm bir bedel = ivaz mukabelesinde satmaktır. Yani:- O menfaat; muayyen bir zaman için başkasına temlik veya ibaha kılmaktır. Bu bedel, bir ayn olabileceği gibi bir menfaat de olabilir. Elverir ki kiralanan men faatin cinsinden olmasın. Bir haneyi diğer bir hane mukabünde kiralamak

3 - : (îcar) : Icareye vermektir. Meselâ : bir dükkânı bir sene müddetle şu kadar kiraya vermek bir icar muamelesidir.

4 - : î´stîcar) : kira ile tutmaktır. Meselâ: bir haneyi içinde bir sene oturmak veya bir gahsı bir ay istihdam etmek üzere kiralamak bir isticar muamelesidir.

5 - : (Kira) : ücret mânasına olduğu gibi icare mânasında da kullanılır. Buna «Mükârab» da denir, «lktira» da bir şeyi kira ile tutmak demektir. Böyle´bir şeyi kira ile tutan sahsa «Mükri» denir, «Mükâri» de hane ve hayvan gibi bir malı kiraya veren kimsedir.

Malikler alelekser icare lâfzını insanların, libasların, avanî gibi bazı eşyanın menfaatleri hakkındaki akidde kullanılırlar. Kira ve ikra tâbirleri de hayvan ve sefine gibi bazı vesaitin icaresi hakkında istimal ederler.

6 - : (Müvacere) : insanlar hakkındaki icareye ıtlak olunur. Ecir ile müstecir arasındaki akdi icare de bir müvacereden ibarettir.

7 - : (Acir) : Bir şeyi kiraya ´eren kimsedir. Buna ´mucir) ve «Mükri» de

8 - ; (Müste´cir) : İsticar eden bir şeyi kiralayan kimsedir. Buna «Müstekri», «MUkterl» de denilir.

9 - : (Me´cur) : kiraya ,verilen şeydir. Buna «Mucer», «Müstacel** «Mükra», «Müktera», «Müstekra» da denir.

10 - : (Ecir) : bir igi yapmak için nefsini kiraya veren kimsedir. İki

kısma ayrılır.

11 - : (Eciri has) : Yalnız müstecirine işlemek üzere tutulan ecirdir.

Aylıklı hizmetkâr gibi. Buna «Ecri vahd» de denir.

12 - : (Ecri müşterek) : müstecirinden başkasına işlememek şartile mukayyed olmayan ecirdir. Hammaİ, terzi, saatçi, iskele kayıkçısı, köy çobanı gibi. Böyle bir kimse, başkasına bilfiil iş görmese de yine müşterek ecir sayılır. Çünkü bu işi görmeğe salâhiyeti vardır.

13 - ; (Müstecerün fîh) : ecirin akdi icare ile iltizam eylediği ister. ibarettir.

14 - ; (Ecr.) :, mükâfat. Ecire verilecek ücret ki iki kısma ayrılır: bi ri ecri misildir ki: garazdan hali, yani: mucir ile müstecire ilgili olmayan vukuf ehlinin takdir edecekleri ücrettir. Diğeri, ecri müfemmadır ki, akid zamanında zikr ve tayin olunan ücrettir. Bir hanenin bir aylık kirası olan

elU lira gibi.

Ecri müsemma, ecri misle müsavi veya ondan ziyade veya noksan

olabilir.

15 - : (îcarei şahiha) : in´ikad ve sıhhat şartlarını tamamen cami olan İcaredir ki, şuyu´ı asilden ve şartı müfsidden hah olmak üzere malûm bii menfaati malûm bir bedel mukabilinde temlik etmekten ibarettir.

16 - : (îcarei mün´akide) : Bey´ide olduğu gibi in´ikad şartlarını ta mamen cami olan icaredir.

17 - : (Icarei gayri mün´akide) : in´ikad şartlarım -tamamen veya kısmen cami. olmayan icaredir ki, buna «Icarei batıla» da denir.

18 - : (îcarei mevkufe) : başkasının hakkı taallûk edip icazeti lahık olmadıkça nafiz olmayan icaredir. Fuzuli tarafından yapılan bir icare gibi.

19 - : (îcarei lâzıme) : Hıyarı şarttan, hıyarı ayb ile hıyar rü´yetten âri olan sahih bir icaredir ki, mucir île müstecriden biri, bir özre müstenid olmadıkça bunu fesh edemez.

20 - : (îcarei gayri lâzıme) : kendisinde hıyarı şart, hıyarı ayb, hıyarı rü´yet, hıyarı gabn ve hıyarı vasf gibi hıyarattan biri bulunan icaredir.

21 - : (îcarei faside) : in´ikad şartlarını cami olduğu halde sıhhat şartlarını tamamen veya kısmen cami olmayan icaredir. Bu,´aslen meşru´ olduğu halde vasfen meşru´ bulunmamış olur. Binaenaleyh böyle bir icareyi mucir ile m üs t ecir den her hangi biri fesh edebilir.

22 - : (îcarei münecceze) : Bir şeyi akdi icare ânından itibaren ki raya vermektir, akd zamanında kiranın başlangıcı söylenmezse kira, bir jcarei müneccezeye hami olunur.

23 - : (îcarei müzafe) : Bir şeyi gelecek muayyen bir vakitten itiba ren kiraya vermektir. Meselâ: bir haneyi gelecek falan ayın birinden itibaren bir sene müddetle şu kadar kuruşa kiraya vermek, bir icarei mü

zafedir.

Bazan bir şeyde icarei münecceze ile icarei müzafe cemedilmiş olur. Bir dükkânı akd zamanından itibaren bir sene müddetle zcyde, o sene hitamından sonra da yine 5" kadar müddetle Amr´a kiraya vermek gibi.

24 - : (îcarei nafize) : şeraitini cami olup başkasının hakkı taallûk et meyen icarepMr. Mukabili «îcarei gayri nafize» dir.

25 - : (îcarei tavile) : uzun bir müddetle yapılan icaredir. Vakıflar bahsine müracaat!

26 - : (îcarei müşahere) : Aylık olarak yapılan icaredir. Bir haneyi bir aylığına kiraya vermek gibi.

27 - : (îcare-i müsanehe) : yıllık olacak yapılan icaredir. Bir hanenin bir sene müddetle kiraya verUmeşi gibi.

28 - : (îcare-i. zemin) : Bir arsa namına alınan bedeli icar. Mukataa1. Vakıflar bahsine müracaat!

29 - : (îcarei vahide) : Bir şeyin menfaati mukabilinde abnan muay yen bir ücret, bir kiradır. îcare-i vahideli Evkaf meselelerine müracaat!

30 - : (îcareteyn) ; Bir şeyin menfaati mukabilinde kısmen pe§in ve kısmen muayyen zamanlarda verilmesi meşrut kira bedeli. îçareteynli vakıflara bak!.

31 - : (Muaddün lil´istiglâl) : Kiraya verilmek üzere izhar ve tâyin edilmiş şeydir Jci, filasl kiraya verilmek üzere yapılmış veya alınmış han, hane, dükkân, hamam gibi akarat ile kira arabaları vesair nakliye vasıta lan gibi menkulâttan ve* hayvanattan olan şeylerdir.

Bir şeyin lettevali üç.sene kiraya verilmesi de onun muaddün!U´istiglâl olduğuna delildir.

Bir kimse, nefsi için yaptırmış olduğu bir şeyin muaddün lil´istiglâl oi duğuna nâsa ihbar ve ilâm ederse o şey de muaddün UTistiglâl olmuş olur.

32 - ;. (Murzıa ) : Süd ana demektir. Ücret ite süd ana tutan kimseye de ^fü&terzi´» denir. Kendisi için Süd ana tutulan çocuğa da «rezı*» denilir.

33 - ; (Mur´zf) : Çocuğa filhal süd veren kadındır. Süd vermeğe de

«îrza´» denilir.

34 - : (Mühâyee) : Lügatte bir kaç kimsenin bir ş*»y üzerinde birrıza ittifak etmeleridir, istilânda: menfaatleri taksimden ibarettir. Meselâ iki kimse, müştereken malik oldukları araziden münavebeleri birer sene isti-ladeye karar verseler mühâyee´de bulunmuş olurlar.

Mühâyee iki kısımdır. Biri, zemanen mahâyeedir. Müşterek bir hanede bir sene şeriklerden biri, bir sene de diğeri oturmak gibi. Diğeri de me kâtı en mühâyeldir. Müşterek bir hanenin bir kısmında şeriklerden biri, diğer kısmında da öbürü muayyen müddetle ikamet etmek gibj.

35 - : (Zabıta) : Kaide manasınadır. Bir şeyin rabt ve zabtına memur

veya hadim olan şeye de zabıta denir. Cemi: zavabıtdır. [51]
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın