Riskli yerlere seyahat edenlerin yaklaþýk yüzde 80'inin ''yolcu ishali''nden etkilendiði, yolcularýn seyahat sýrasýnda tedbirli olmalarý gerektiði belirtildi. Alýnabilecek tedbirler:
AA muhabirinin, Saðlýk Bakanlýðý Hudut ve Sahiller Genel Müdürlüðünden aldýðý bilgiye göre, yolculuklarda en sýk karþýlaþýlan saðlýk sorunlarýnýn baþýnda ''yolcu ishali'' geliyor.
Bruselloz, kolera, kriptosporidiozis, giardiazis, hepatit A ve E, lejyoner hastalýðý, leptospiroz, listeryoz, skistosomiyaz ve tifo baþta olmak üzere birçok önemli bulaþýcý hastalýk ile yolcu ishalinin oluþumunda da en büyük etkenin hijyen kurallarýna uygun hazýrlanmayan yiyecek, içecek ve sular olduðu belirtiliyor.
Özellikle bebekler, küçük çocuklar, yaþlýlar, hamile kadýnlar ile baðýþýklýk sistemi güçsüz kiþilerin, bu tür etkenlere daha savunmasýz... Bu kiþilerin, mikroplu içecekler, yiyecekler ve güvenli olmayan yüzme mekanlarýndan kaçýnmalarý gerekiyor.
Yolculuða çýkanlarýn ise gittikleri yerde, mikroplu olabileceðinden þüphe ettiklere yemek ve içecekleri tüketmekten, bu tür yüzme mekanlarýna girmekten kaçýnmalarý, ishali nasýl tedavi edeceklerini bilmeleri ve oral rehidratasyon tuzlarý ile su dezenfekte eden ajanlarý yanlarýnda bulundurmalarý öneriliyor.
-ÝÇÝLECEK SOLÜSYONUN MÝKTARI ÖNEMLÝ-
Ýshal baþlar baþlamaz, þiþede, kaynatýlmýþ veya ilaçlý su ya da açýk çay içilmeli ve normal zamanlarda tüketilenden daha çok sývý alýnmalý. Dikkat edilmesi durumunda, birçok ishal ataðý birkaç gün içinde geçiyor, ancak özellikle çocuklarýn vücutlarýnýn susuz kalmamasý gerekiyor. Ýshalin birkaç günden fazla sürmesi halinde, oral rehidratasyon tuzu (ORS) solüsyonu alýnmasý ve normal gýda tüketiminin devam etmesi öneriliyor.
Ýçilecek ORS solüsyonu miktarý ise çok önemli. 2 yaþ altýndaki bebekler için her sulu dýþkýdan sonra 50-100 mililitre, 2-10 yaþ arasý çocuklarýn için her sulu dýþkýdan sonra 100-200 mililitre, daha büyük çocuklar ve yetiþkinlerin ise sýnýrsýz miktarda alýnmasý uygun.
ORS solüsyonunun temin edilemeyeceði durumlarda da 6 çay kaþýðý þeker ile 1 çay kaþýðý tuzun 1 litre içme suyuna eklenmesi ve elde edilen karýþýmýn belirtilen oranlar dikkate alýnarak kullanýlmasý tavsiye ediliyor. Bu ölçümlerde kullanýlacak bir çay kaþýðýnýn 5 mililitre hacminde olmasý gerekiyor.
-ÇOCUKLAR ÝÇÝN ÝSHAL ÝLAÇLARI KULLANILMAMALI-
''Loperamit'' gibi ishal önleyici ilaçlar ise genel kullaným için çok fazla önerilmiyor, ancak istisnai durumlarda sývý alýnmasý þartýyla sadece eriþkinler tarafýndan semptomatik rahatlama amacýyla hekim önerisi ile kullanýlabileceði belirtiliyor. Ýshal önleyici ilaçlarýn, kesinlikle çocuklarý tedavi etmek için kullanýlmamasý gerektiðine iþaret ediliyor.
Ýshalin 3 günden fazla sürmesi ya da çok sýk tuvalete çýkýlmasý, dýþkýnýn kanlý olmasý, tekrarlayan kusma ve ateþ halinde vakit kaybetmeden týbbi yardým alýnmasý uyarýsýnda bulunuluyor.
Yiyecek ve içeceklerden kaynaklanabilecek saðlýk sorunlarýnýn önüne geçebilmek için alýnabilecek tedbirler ise þöyle:
''Birkaç saat oda sýcaklýðýnda kalmýþ piþmiþ yiyecekler yenilmemeli,
Sadece tamamen piþmiþ ve hala sýcak olan yemekler tüketilmeli,
Piþmemiþ yiyeceklerin yaný sýra yüzeyi zarara uðramýþ meyvelerin
tüketiminden kaçýnýlmalý,
Çið ve az piþmiþ yumurta içeren yemek kaplarý kullanýlmamalý,
Sokak satýcýlarýnýn yemeklerinden uzak durulmalý, bu tür yerlerden dondurma alýnmamalý,
Bazý ülkelerdeki balýk ve kabuklularda zehirli toksinler bulunabileceði için o
bölgede güvenliði tavsiye edilen yerlere gidilmeli,
Pastörize olmayan (çið ) sütler içilmeden önce kaynatýlmalý,
Güvenliðinden þüphe edilen içme sularý kaynatýlmalý, kaynatmak mümkün deðilse,
onaylý ve iyi bakýmlý bir filtre veya bir dezenfektan ajan kullanýlmalý,
Buz tüketimine de dikkat edilmeli, güvenli sudan olmayan buzlarý kullanýlmamalý,
Aðýz ve diþ temizliði güvenli olmayan su ile yapýlmamalý,
Þiþedeki veya paketteki soðuk ve sýcak içeceklerin genellikle kapalý olduðu müddetçe
güvenli olduðu unutulmamalý.''
Bruselloz, kolera, kriptosporidiozis, giardiazis, hepatit A ve E, lejyoner hastalýðý, leptospiroz, listeryoz, skistosomiyaz ve tifo baþta olmak üzere birçok önemli bulaþýcý hastalýk ile yolcu ishalinin oluþumunda da en büyük etkenin hijyen kurallarýna uygun hazýrlanmayan yiyecek, içecek ve sular olduðu belirtiliyor.
Özellikle bebekler, küçük çocuklar, yaþlýlar, hamile kadýnlar ile baðýþýklýk sistemi güçsüz kiþilerin, bu tür etkenlere daha savunmasýz... Bu kiþilerin, mikroplu içecekler, yiyecekler ve güvenli olmayan yüzme mekanlarýndan kaçýnmalarý gerekiyor.
Yolculuða çýkanlarýn ise gittikleri yerde, mikroplu olabileceðinden þüphe ettiklere yemek ve içecekleri tüketmekten, bu tür yüzme mekanlarýna girmekten kaçýnmalarý, ishali nasýl tedavi edeceklerini bilmeleri ve oral rehidratasyon tuzlarý ile su dezenfekte eden ajanlarý yanlarýnda bulundurmalarý öneriliyor.
-ÝÇÝLECEK SOLÜSYONUN MÝKTARI ÖNEMLÝ-
Ýshal baþlar baþlamaz, þiþede, kaynatýlmýþ veya ilaçlý su ya da açýk çay içilmeli ve normal zamanlarda tüketilenden daha çok sývý alýnmalý. Dikkat edilmesi durumunda, birçok ishal ataðý birkaç gün içinde geçiyor, ancak özellikle çocuklarýn vücutlarýnýn susuz kalmamasý gerekiyor. Ýshalin birkaç günden fazla sürmesi halinde, oral rehidratasyon tuzu (ORS) solüsyonu alýnmasý ve normal gýda tüketiminin devam etmesi öneriliyor.
Ýçilecek ORS solüsyonu miktarý ise çok önemli. 2 yaþ altýndaki bebekler için her sulu dýþkýdan sonra 50-100 mililitre, 2-10 yaþ arasý çocuklarýn için her sulu dýþkýdan sonra 100-200 mililitre, daha büyük çocuklar ve yetiþkinlerin ise sýnýrsýz miktarda alýnmasý uygun.
ORS solüsyonunun temin edilemeyeceði durumlarda da 6 çay kaþýðý þeker ile 1 çay kaþýðý tuzun 1 litre içme suyuna eklenmesi ve elde edilen karýþýmýn belirtilen oranlar dikkate alýnarak kullanýlmasý tavsiye ediliyor. Bu ölçümlerde kullanýlacak bir çay kaþýðýnýn 5 mililitre hacminde olmasý gerekiyor.
-ÇOCUKLAR ÝÇÝN ÝSHAL ÝLAÇLARI KULLANILMAMALI-
''Loperamit'' gibi ishal önleyici ilaçlar ise genel kullaným için çok fazla önerilmiyor, ancak istisnai durumlarda sývý alýnmasý þartýyla sadece eriþkinler tarafýndan semptomatik rahatlama amacýyla hekim önerisi ile kullanýlabileceði belirtiliyor. Ýshal önleyici ilaçlarýn, kesinlikle çocuklarý tedavi etmek için kullanýlmamasý gerektiðine iþaret ediliyor.
Ýshalin 3 günden fazla sürmesi ya da çok sýk tuvalete çýkýlmasý, dýþkýnýn kanlý olmasý, tekrarlayan kusma ve ateþ halinde vakit kaybetmeden týbbi yardým alýnmasý uyarýsýnda bulunuluyor.
Yiyecek ve içeceklerden kaynaklanabilecek saðlýk sorunlarýnýn önüne geçebilmek için alýnabilecek tedbirler ise þöyle:
''Birkaç saat oda sýcaklýðýnda kalmýþ piþmiþ yiyecekler yenilmemeli,
Sadece tamamen piþmiþ ve hala sýcak olan yemekler tüketilmeli,
Piþmemiþ yiyeceklerin yaný sýra yüzeyi zarara uðramýþ meyvelerin
tüketiminden kaçýnýlmalý,
Çið ve az piþmiþ yumurta içeren yemek kaplarý kullanýlmamalý,
Sokak satýcýlarýnýn yemeklerinden uzak durulmalý, bu tür yerlerden dondurma alýnmamalý,
Bazý ülkelerdeki balýk ve kabuklularda zehirli toksinler bulunabileceði için o
bölgede güvenliði tavsiye edilen yerlere gidilmeli,
Pastörize olmayan (çið ) sütler içilmeden önce kaynatýlmalý,
Güvenliðinden þüphe edilen içme sularý kaynatýlmalý, kaynatmak mümkün deðilse,
onaylý ve iyi bakýmlý bir filtre veya bir dezenfektan ajan kullanýlmalý,
Buz tüketimine de dikkat edilmeli, güvenli sudan olmayan buzlarý kullanýlmamalý,
Aðýz ve diþ temizliði güvenli olmayan su ile yapýlmamalý,
Þiþedeki veya paketteki soðuk ve sýcak içeceklerin genellikle kapalý olduðu müddetçe
güvenli olduðu unutulmamalý.''