Metin Tertibi By: saniyenur Date: 30 Ocak 2012, 00:07:35
V- METNÝN TERTÝBÝ
Metnin tertibinde, “fetâvâ mecmualarý” nýn klâsik tertip tarzý dikkate alýnmamýþtýr. Bu mecmualar, kâdîlere birer müracaat kitabý olarak tertip olunduklarýndan içlerindeki fetvalar dinî ve hukukî bir sýraya göre toplanmýþlardýr. Meselâ namaza (kitab-üs salât), nikâha (kitab-ün nikâh), hýrsýzlýða (kitab-üs sirka) dair fetvalar ayrý fasýllarda (kitaplar) bulunmaktadýrlar.[6]
Bizim maksadýmýz ise, dînî veya hukukî bir Mes’ele sorulurken, fetvada beliren içtimaî bir özelliði yakalamak ve bunlardan faydalanarak, o devrin hususiyetlerini tesbite çalýþmaktýr.
Bu sebeple fetva kitaplarýnýn klâsik tertibi burada tamamen bozulmuþtur. Kitabýmýzýn tasnifinde sadece, fetvalarýn temas ettikleri içtimâi özellikler dikkate alýnmýþtýr.
Çalýþma sýrasýnda, önce fetvalar okunup aradýðýmýz özelliði belirtenler fiþlenmiþ, sonra da ayni özelliðe dair olanlar bir araya getirilmiþtir.
Fetvalarda, cemiyetimizin hangi meselelerine dair özellikler bulduðumuz, kitabýn “Ýçindekiler” ve “Ýndeks” kýsýmlarýnda görülmektedir.
Bambaþka bir kasýtla verilen ve toplanan fetvalarýn her biri ekseriya birkaç içtimaî hususiyete de ýþýk tutmakla beraber, bu temas çok defa pek hafif olmaktadýr. Öyle ki bazan, bir hususun iyice tesbit olunabilmesi için, bilgimizi azar azar tamamlayan belki yüz kadar fetvayý derlemek îcab edecektir.
Bu sebeble iyi bir netice alabilmek, hayat Mes’elelerine temas eden onbinlerce fetvanýn seçilip iþlenmesini gerektiriyor. Ayrýca, etraflý bir fýkýh, tarih ve halkiyat bilgisine de ihtiyaç vardýr. Ancak bu halde bile, devrin, tarihleri, kâdî sicilleri ve diðer kayýtlarý ile birlikte mütâla'a olunmadýðý takdirde bu gibi tetkiklerin eksik kalacaðýndan þüphe yoktur.[6] Fetva kitaplarý buradaki gibi Türkçe de olsa, fasýl baþlýklarý müþterek ilmî ýstýlahlarla ve Arapça yazýlmaktadýr. Bir fetva mecmuasýnda bulunan, kýsýmlarýn adlarýný ve sýrasýný belirtmek bakýmýndan bu tertibi (Ali Emirî Efendi, Þer'iye: 80 den alarak) aþaðýya çýkardým;
Kitât-üt tehârât, kitâb-üs salât, kitâb-üz zekât, kitâb-üs savm, kitâb-ül hac, kitâb-ün nikâh, kitâb-ür ndâ', kitâb-üt talâk, kitâb-ül itâk, kitâb-ül. Ýman, kitâb-ül hudûd, kitâb-us sirkat, kitâb-ül cihâd, kitâb-ül lakît, kitâb-ül lukata, kitâb-üs sirkat, kitâb-ül cihâd, kitâb-ül lakît, kitâb-ül lukata, kitâb-ül âbýk, kitâb-ül mefkûd, kitâb-üg þirket, kitâb-ül vakf, kitâb-ül bey, kitâb-üs sarf, kitâb-ül kefalet, kitâb-ül havale, kitâb-üþ þehâdet, kitâb-ül vekâlet, kitâb-ud da'vâ, kitâb-ül ikrar, kitâb-üs sulh, kitâb-ül müdârebe, kitâb-ül ariyet, kitâb-ül vedîa, kitâb-ül hibe, kitâb-ül icârât, kitâb-ül mükâteb, kitâb-ül velâ', kitâb-ül ikrah, kitâb-ül hýcr, kitâb-ül me'-zûn, kitâb-ül gasb, kitâb-üþ, þuf'a, kitâb-ül maksime, kitâb-ül müzâraa, kitâb-ül mesâkaat, kitâb-üz zebâyîh, kitâb-ül udhiye, kitâb-ül kerâhtyet, kitâbü ihyâ-ül mevât, kitâb-ül eþribe, kitâb-us sayd, kitâb-urrehin, iktâb-ül cinayet, kitâb-üd diyât, kitâb-ül vesâyâ, kitâb-ül hünsâ, kitâb-ül mühimmât-liddîn.