Büyük Şafii İlmihali

Pages: 1

Havale By: seymanur K Date: 20 Aralık 2011, 19:56:45


Havalenin şartları dörttür:

1. Muhil (havale eden)in rızası.

2. Muhal (havale edilen kişi)'in kabulü.

3. Havale konusu olan malın zimmette istikrar sağlamış olması (borcun kesinlik kazanmış olması).

4. Havale eden ile kendisine havale edilenin verecekleri cins, miktar, çeşit ve zaman bakımından ittifakta olmaları gerekir.

Havale konusu olan mal, muhalim (havale edenin) zimmetinden kurtu­lur, muhalim (kendisine havale edilenin) zimmetine geçer.

Havale bir akid olup borcun, birinin zimmetinden başka birinin zim­metine geçmesidir.

Havalenin delili Peygamber (s.a.v.)'nin şu hadisi şerifi ile sabit olmuş­tur:

"Zengin kişinin borcunu ödemeyi geciktirmesi zulümdür. Sizden biri­niz (borcunun edası için) bir zengine havale edildiğinde bunu kabul edip ona müracaat etsin." [1] Yani, sizden birinizin borcu zengin birine hava­le edilirse, onu kabul etsin.

Zenginin borcunu geciktirmiş sayılması, ödeme gücüne sahip olduğu halde borcunu ödememesidir. Bunun en azı 3 defadır. Alacaklı 2 defadan daha fazla alacağını istediği halde, zengin olan kişi de borcunu ödeyebile­cek durumda olduğu halde ödemiyorsa, büyük günah işlemiş olur. Üç de­fadan az isteklerde vermediğinde küçük günah işlemiş olur. [2]

Havalenin siğasında, yani borçlunun alacaklıya: "Benden alacağını falan kişiye havale ettim" demesi ve alacaklının da bunu kabul etmesi gerekir. Bunun şartları ise;

a) Alacaklı ve borçlunun kabul etmesi.

Kendisine havale edilen (borçluya borçlu olan) kimsenin borcu kabul etmesi şart değildir. Çünkü başkasına borçlu olan kimse, bu alacağını baş­kasına vermesini ondan isteyebilir. [3]

b) İki borcun sabit olmasıdır,

Borçlu başkasının alacaklısı olmadığı kimseye borcunu havale ede­mez. Ama kişi kendi gönül rızasıyla borcuna yüklenmek isterse o başka.

c) Her iki borcun da uyuşması lazımdır,

Miktar, tür, cins ve borcu ödeme zamanının aynı olması gerekir. 1.000 (bin) lira borçlu olan bir kimse alacağı 500 (Beşyüz) lira karşılığında bu borcunu alacaklısına havale edemez. Ama 500 (Beşyüz) lirasını ona ha­vale edebilir.

Değişik türdeki bir borç, başka türdeki bir borç yerine havale edile­mez. Hazır olan da müeccel olanın yerine havale edilemez.

Sonra borçlu o borcun zimmetinden çıkmış olur.Artık borcu üzerine alan kişi sorumludur.

Şayet iflas yahut inkâr sebebiyle ödenmeyecek olsa, ilk borçludan alı­namaz. [4]

 


 
--------------------------------------------------------------------------------
 
[1] Buhari, 2166 Müslim, 1564.

[2] Tenvir-ül Kulub, 298.

[3] Tenvir-ül Kulub, 298.

[4] Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 327-328.

---

radyobeyan