Havale

HAVALE

Havalenin şartları dörttür:

1. Muhil (havale eden)in rızası.

2. Muhal (havale edilen kişi)'in kabulü.

3. Havale konusu olan malın zimmette istikrar sağlamış olması (borcun kesinlik kazanmış olması).

4. Havale eden ile kendisine havale edilenin verecekleri cins, miktar, çeşit ve zaman bakımından ittifakta olmaları gerekir.

Havale konusu olan mal, muhalim (havale edenin) zimmetinden kurtulur, muhalim (kendisine havale edilenin) zimmetine geçer.

Havale bir akid olup borcun, birinin zimmetinden başka birinin zimmetine geçmesidir.

Havalenin delili Peygamber (s.a.v.)'nin şu hadisi şerifi ile sabit olmuştur:

"Zengin kişinin borcunu ödemeyi geciktirmesi zulümdür. Sizden biriniz (borcunun edası için) bir zengine havale edildiğinde bunu kabul edip ona müracaat etsin." [1] Yani, sizden birinizin borcu zengin birine havale edilirse, onu kabul etsin.

Zenginin borcunu geciktirmiş sayılması, ödeme gücüne sahip olduğu halde borcunu ödememesidir. Bunun en azı 3 defadır. Alacaklı 2 defadan daha fazla alacağını istediği halde, zengin olan kişi de borcunu ödeyebilecek durumda olduğu halde ödemiyorsa, büyük günah işlemiş olur. Üç defadan az isteklerde vermediğinde küçük günah işlemiş olur. [2]

Havalenin siğasında, yani borçlunun alacaklıya: "Benden alacağını falan kişiye havale ettim" demesi ve alacaklının da bunu kabul etmesi gerekir. Bunun şartları ise;

a) Alacaklı ve borçlunun kabul etmesi.

Kendisine havale edilen (borçluya borçlu olan) kimsenin borcu kabul etmesi şart değildir. Çünkü başkasına borçlu olan kimse, bu alacağını başkasına vermesini ondan isteyebilir. [3]

b) İki borcun sabit olmasıdır,

Borçlu başkasının alacaklısı olmadığı kimseye borcunu havale edemez. Ama kişi kendi gönül rızasıyla borcuna yüklenmek isterse o başka.

c) Her iki borcun da uyuşması lazımdır,

Miktar, tür, cins ve borcu ödeme zamanının aynı olması gerekir. 1.000 (bin) lira borçlu olan bir kimse alacağı 500 (Beşyüz) lira karşılığında bu borcunu alacaklısına havale edemez. Ama 500 (Beşyüz) lirasını ona havale edebilir.

Değişik türdeki bir borç, başka türdeki bir borç yerine havale edilemez. Hazır olan da müeccel olanın yerine havale edilemez.

Sonra borçlu o borcun zimmetinden çıkmış olur.Artık borcu üzerine alan kişi sorumludur.

Şayet iflas yahut inkâr sebebiyle ödenmeyecek olsa, ilk borçludan alınamaz. [4]

--------------------------------------------------------------------------------

[1] Buhari, 2166 Müslim, 1564.

[2] Tenvir-ül Kulub, 298.

[3] Tenvir-ül Kulub, 298.

[4] Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 327-328.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın