> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Kuranı Kerim > Kuran-ı Kerim Belagat İlmi > Beyan İlmi
Sayfa: [1] 2   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Beyan İlmi  (Okunma Sayısı 21518 defa)
24 Eylül 2010, 18:34:07
Safiye Gül

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 15.436


« : 24 Eylül 2010, 18:34:07 »



Beyan İlmi

I. Teşbih (Benzetme)
1- Teşbihin Unsurları
2- Teşbihin Kısımları
3- Teşbihü´t -Temsil
4- Et-Teşbîhü´z-Zımnî
5- Teşbihin Gayeleri
6- Et-Teşbîhü´l-Maklub
II. Hakikat Ve Mecaz
1) Hakikat
2) El-Mecâzü´l-Luğavî
III. İstiâre
1- İsti´âre´nin Rükünleri:
2- İstiâre-İ Tasrîhiyye Ve İstiâre-İ Mekniyye.
İstiare Nevileri Île İlgili Bazı Misaller:
3- İsti´âre-i Asliyye Ve İsti´âre-i Tebe´iyye.
4- İstiâre-i Müreşşeha İstiâre-İ Mücerrede Ve İstiâre-İ Mutlaka.
5- İsttâre-i Temsiliyye.
IV. Mecâz-ı Mürsel Ve Alakaları
Mecâz-i Mürsel Ve Alakası İle İlgili Âyet-i Kerimeler:
V.Mecâz-I Aklî
VI.Kınaye.
Kinaye Çeşitleri:
B) Kinaye İle İlgili Bazı Âyetler:




BİRİNCİ BÖLÜM


BEYÂN İLMİ


Beyân (İlmi)


Beyân; sözlükte, ortaya koymak, açık-seçik olmak, açıklamak ve anlaşılır hale getirmek gibi mânalara gelir.[1]

Bir terim olarak "Beyân"; bir mânayı farklı söz ve usûllerle anlatmayı öğreten, belirli usûl ve kuralları olan bir ilimdir. Belagat ilmini meydana getiren üç ilim dalından (Me´ânî, Beyân ve Bedî1) birisidir. İfâdelerdeki açıklık derecesi; o ifâdenin hakîkat, mecaz, teşbih, isti´âre ve kinaye olmasına göre değişir. İşte Beyân ilmi, bu ifâde tarzlarından hangisinin daha belîğ olduğunu inceler.[2]

Bu ilmin kurucusu Ebû ´Ubeyde Ma´mer b. el-Müsennâ et-Temîmîdir (Öİ.210/825). Daha sonra sırasıyla; el-Câhiz (Öİ.255/869); İbnül-Mu´tez (Öİ.296/909); Kudâme b. Ca´fer föl.337/948) ve Ebû Hilâl el-´Askerî (öl. 400/1009); İbn Reşik el-Kayrevânî (Öİ.456/1064) ve ´Abdülkâhir el-Cürcânî (Öİ.471/1078-79) bu ilmin gelişmesinde rol oynayan belli başlı âlimlerdir.[3]

Beyân ilmi; Teşbih, isti´âre, mecaz ve kinaye (vb.)´den bahseden bir ilimdir. [4]



I. Teşbih (Benzetme)


Teşbîh: sözlükte fiilinin masdarı olup "bir şeyi, başka bir şeye benzetmek" mânasındadır.[5]

Bir "Beyân" terimi olarak "Teşbîh"; belirli bir maksat için bir edat ile aralarındaki ortak nitelikten dolayı bir şeyi başka bir şeye benzetmektir.

Veya: Bir veya bir kaç şeyin bir veya daha fazla vasıfta ortak olduklarını, "kâf´(gibi) veya benzeri bir edatı zikrederek veya bunları varsayarak açıklamaktır.[6]

(Veya bir gaye için, bir şeyi (müşebbehi) herhangi bir vasıfta (vech-î şebeh), diğer bir şeye (müşebbeh bih) bir edatla birleştirmek (benzetmektir.

Misâl: «ilim, doğru yolu gösterme de ışık gibidir.» Bu misalde; İlim müşebbeh; nûr müşebbeh bih; hidâyet, vech-i şebeh; kâf, teşbîh edâtıdır.[7]

Teşbîh bölümü, üç ana kısma ayrılır:

1. Teşbihin unsurları (öğeleri),

2. Teşbihin çeşitleri,

3. Teşbihin gayesi. [8]



1- Teşbihin Unsurları


Teşbihin unsurları döıttür.

a) Müşebbeh (benzetilen),

b) Müşebbeh bih (kendine benzetilen). Bu ikisine teşbihin İki tarafı denilir. Benzetme yönünün müşebbeh bih´de, müşebbehtekinden daha kuvvetli ve daha net olması gerekir.[9]

c) Vech-i şebeh (benzetme yönü): Müşebbeh ile müşebbeh binin ortak vasfıdır.[10] Meselâ; yukarıdaki misâlde doğru yolu gösterme (hidâyet) vasfında, ilim ve nurun müşterek oldukları kasdediliyor.

d) Teşbih edatı: Benzeme mânâsını ifade eden kelimedir. "gibi", Keenne "sanki" ve bu mânâda kullanılan gibi diğer edatlar ve ve benzeri fiillerdir, Kâf ile yapılan teşbihte müşebbeh bih, benzetme edatından sonra gelir ve onunla mecrûr olur. "misi" ve benzeri isimlerde de aynı durum söz konusudur, "Keenne" ile veya fiillerle yapılan teşbihte durum farklıdır.[11]

Konu ile ilgili bazı misaller:

el-Ma´arrî (Ebu´l-´Alâ1) Ahmed b. Abdullah (51.449/1058) bir medhiyesinde şöyle der:

«Sen, her ne kadar makamının yüceliğinde Zühal´i geçmişsen de, ışıkta ve parlaklıkta güneş gibisin.[12]

Bu şiirde; sen", müşebbeh; güneş", müşebbeh bini; kâf´,teşbîh edatı; ^aydınlatmada", teşbîh yönüdür.

Başka bir şair şöyle der:

, cesaret ve atılganlıkta arslan gibisin. Sıkıntı ve problemlerle uğraşmada ve onları yenmede kılıç gibisin.»[13]

Bu şiirin birinci mısraında; sen", müşebbeharslan",

müşebbehün bih; kâf", teşbîh edatı;

=cesaret ve atılganlıkta", teşbîh yönüdür. Şiirin ikinci mısramdaki mukadder sen", müşebbeh; kılıç", müşebbehün bih, -kâf, teşbîh edatı; problemlerle ve sıkıntılarla uğraşmada", teşbîh yönüdür. Başka bir şair şöyle der:

«Senin ahlakın, inceliğinde ve zerâfettinde sabah rüzgarı (meltem) gibidir.»[14]

Bu şiirde; övülen kimsenin ahlakı", müşebbeh;

= sabah rüzgarı (meltem)", müşebbehün bih; gibidir", teşbîh edatı;

inceliğinde ve zerâfetinde", teşbîh yönüdür.

a) Aşağıdaki beyitlerdeki teşbîh ile ilgili tahlilleri yapınız.

Keenne´nin haberi câmid (türememiş) olduğunda bu edat, benzetme mânâsını ifâde eder. Keenne´den sonra müşebbeh gelir. Bir şair şöyle der:

« Su akarken, o duruluğunda erimiş gümüş gibidir» [15]

Bu şiirde; su", müşebbeh; =erimış gümüş",

müşebbehün bih; =gibidir", teşbih edatı; duruluğunda", teşbih yönüdür.

el- arrî şöyle demiş:

«Nice gece vardır ki güzellikte sabah gibidir. Her ne kadar o, siyah şal gibi siyah olsa dahi[16]

«Süheyl gezegeni, renginde sevgilinin yanağı gibidir. Heyecan ve Çarpıntıda da sevenin kalbi gibidir. »[17]

, cömertlikte deniz gibi, yükseklikte güneş gibi ve parlaklıkta ay gibisin.»[18]

Omür, kalıcı olmayan bir misafir veya gökkuşağı gibidir.»[19]

.«Muhammed´in sözü, tatlılık açısından bal gibidir.» [20]

Insanlar, eşitlik açısından tarak dişleri gibidir.[21]

Bir bedevî bir adam hakkında şöyle demiş:

«Yakıcılıkta, ateş alevine onun bakışından daha çok benzeyen başka bir bakış görmedim.[22]

Bir bedevî, bir adamı nitelerken onun hakkında şöyle demiş:

Onun, cehalet (bilgisizlik) karışmayan bir ilmi; yalan karışmayan bir doğruluğu vardı. O cömertlikte kuraklık zamanındaki yağmur gibiydi. »[23]

Başka biri şöyle demiş:

, öyle atlar üzerinde geldiler ki; o atların boyunları şöhrette bayraklar gibiydi; kulakları incelikte kalem uçları gibiydi; süvarileri de cesarette sanki orman arslan-ları gibiydi.»[24]

«Hükümdarların sözleri, kesmede ve işleri gerçekleştirmede keskin kılıçlar gibidir.»[25]

«Onun kalbi, katılık ve sertlik açısından

taş gibidir.»[26]

«Falancanın alnı, duruluk ve

parlaklık açısından aynanın yüzeyi gibidir:»[27]

«Küçükyaştaki ilim (öğrenmek) taştaki nakış gibidir. »[28]

«Ülker yıldızı, gece uzamış mı yoksa kısalmış mı diye bakmak için, gecenin karanlığını karışla ölçen bir el gibidir.»[29]

Sözdeki nahiv, yemekteki tuz gibidir.[30]

hased de iyilikleri

«Ateşin odunları yediği gibi, hased de iyilikleri yer.[31]

Başka bir misâl: «Sanki Zeyd, kardeşindir.»[32]

Keenne´nin Haberi, türemiş bir isim ise, şüphe mânâsını ifâde eder. Misâl: « Sanki sen anlıyorsun (Anlıyor gibisin).» [33]

Bazen benzerlik ifâde eden bir fiil zikredilerek teşbih yapılır. Şu âyette olduğu gibi: an gördüğünde kendilerini, etrafa saçılıp dağılmış inciler sanırsın.»[34]

Teşbihte; benzetme edatı ve benzetme yönü düşürüldüğünde, ona «Teşbîh-i belîğ» veya «müekked» denilir.

Şu âyette olduğu gibi: «Biz, geceyi bir Örtü eyledik.»[35] Yâni örtmede, elbise gibi kıldık.

«Güzel koku misk-tir, yüzler dinarlar (gibi parlak) dır, parmak uçları, (meyvesi kırmızı) ´anem ağacına benzer.»[36]



2- Teşbihin Kısımları:


Teşbih; teşbih edatı ve teşbîh yönünün zikredilip zikredilmemesi bakımından farklı isimler alır:

1- Teşbîh-i mürsel: Teşbîh edatı zikredilen teşbihtir.

2- Teşbîh-i mü´ekked: Teşbîh edatı hazfedilen teşbihtir.

3- Teşbîh-i mücmel: Teşbîh yönü hazfedilen teşbihtir.

4- Teşbîh-i mufassal: Teşbîh yönü zikredilen teşbihtir.

5- Teşbîh-i belîğ: Teşbîh edatı ve teşbîh yönü hazfedilen teşbihtir.[37]

Teşbihin kısımları ile ilgili bazı misaller:

«Ben, eğer razı olursam duruluk açısından su gibiyim. Öfkelendiğim, zaman alev olurum.»[38] Bu misaldeki teşbîh,"mürsel" teşbîhdir. Çünkü teşbîh edatı zikredilmiş. Ayrıca teşbîh yönü açıklandığı için buna "mufassal" teşbîh de denilir.

«Karanlık ve dehşet saçma bakımından deniz gibi olan karanlık bir gecede yürüdük.»[39] Bu misaldeki teşbîh, "mürsel" teşbîhdir. Çünkü leşbîh edatı zikredilmiş. Ayrıca teşbîh yönü açıklandığı için buna "mufassal" teşbîh de denilir.

İbnur-Rûmî (Ali b. el-´Abbâs) (51.283/896), bir şarkıcının şarkısının etkisi hakkında şöyle demiş:

Sanki onun sesinin lezzeti ve etkisi, uyuklayan kimsenin mafsallarında yürüyen (hareket eden) uyuklama gibidir.»[40] Bu misaldeki teşbîh, "macme/" teşbîhdir. Çünkü benzetme yönü...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Beyan İlmi
« Posted on: 28 Mart 2024, 14:30:48 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Beyan İlmi rüya tabiri,Beyan İlmi mekke canlı, Beyan İlmi kabe canlı yayın, Beyan İlmi Üç boyutlu kuran oku Beyan İlmi kuran ı kerim, Beyan İlmi peygamber kıssaları,Beyan İlmi ilitam ders soruları, Beyan İlmiönlisans arapça,
Logged
05 Mart 2016, 17:10:05
Damla
Öğrenci Grubu
***
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 3.120


« Yanıtla #1 : 05 Mart 2016, 17:10:05 »

#Selamun aleykum..Vesilenizle bunları da öğrenmiş olduk..Rabbim razı olsun..#
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
15 Nisan 2018, 15:07:34
kubra.koklu

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 1


« Yanıtla #2 : 15 Nisan 2018, 15:07:34 »

Mecaz.ı mürsel ve alakaları konusunuda ekleyebilirmisiniz
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
15 Nisan 2018, 15:13:08
Ceren

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 26.620


« Yanıtla #3 : 15 Nisan 2018, 15:13:08 »

Aleylumselam.Rabbim razi olsun bilgilerden. .
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

16 Nisan 2018, 01:06:07
Sevgi.
Bölüm Görevlisi
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 17.947


« Yanıtla #4 : 16 Nisan 2018, 01:06:07 »

Aleykümüsselam beyan birşeyi açık seçik ortaya koymadır bunun ilmi olarakta bilinmesi gerekir inşaAllah
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Sayfa: [1] 2   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes