> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Akaid Eserleri > Kelam İlmi > Önemli itikadi mezhepler
Sayfa: [1] 2   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Önemli itikadi mezhepler  (Okunma Sayısı 3993 defa)
09 Ekim 2010, 20:09:19
Safiye Gül

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 15.436


« : 09 Ekim 2010, 20:09:19 »



ÖNEMLİ  İTİKADİ  MEZHEPLER


Mezheplere Ayrılmanın Hükmü
 

Şimdiye kadar, «kelâm İlmi»ne giriş teşkil etmek üzere, İslâm tarihi boyunca akaid İlminin geçirdiği merhalelerden, bu arada «ke-lâm»ın doğuşundan ve felsefe ile münasebet tesis edişinden, yeni İlm-i kelâm cereyanından, ayrıca kelâm sahasındaki kaynaklar ve bunların muhteva bakımından özelliklerinden, bir de hükümler, delil­ler ve rnetodlardan bahsettik. Şimdi de yine kelâm ilminde sık sık sözü edilen itikadî mezhepleri kısaca ele alacağız.

Takdir edileceği üzere bu bahis mezhepler tarihinin konusuna gi­rer. Ancak selef akidesine dair muhtasar risaleler müstesna, hemen bütün akaid ve kelâm kitaplarında çeşitli itikadî mezheplerin görüş­lerine temas edilmekte, red ve kabul yönünden bu görüşler üzerin­de durulmaktadır. Bu sebeple itikadî mezheplerden bahsetmek, benimsedikleri prensipler ve ittifak ettikleri noktalar bakımından onlar hakkında derli toplu bilgi vermek zaruret halini almıştır. İtikadî fır­kalar mevzuunda daha fazla bilgi edinmek isteyenler, yeri geldikçe verilecek kaynaklara başvurmalıdır. [1]

 

a) Mezhep - fırka :

 

«Yürüyüp gitmek» mânâsındaki «zehâb» kökünden gelen «mez-heb», lügatte, gidecek yer, gidecek yol demektir. Istılahta, imam ve müctehid kabul edilen bir zatın anlayış ve görüş­lerinden teşekkül eden itikadî veya fıkhı yol (dînî ve şer'î tarîk), di­ye ta'rif edilir [2] Mâtürîdî, Eş'arî veya Hanefî, Şafiî mezhebi gibi. Burada mezhep kurucusu kabul edilen «imam», mezhebin sahibi te­lâkki edilen «müctehid» hiç bir şekilde bir din ve şeriat vâzıı veya tebliğcisi değildir. Ancak Cenabı Hak tarafından vaz'edilen ve son peygamber Muhammed aleyhisselâm tarafından tebliğ edilen İslâm dininin gerek akaid, gerek fıkıh sahasında bazı meselelerin delilini bulmak, bu delillerden hüküm çıkarmak ve meseleleri anlayıp yo­rumlamakta çeşitli âlimler birbirinden farklı görüşler ortaya koymuş­tur. İşte bu görüşler mecmuasına «mezhep» denilmiştir. Umumiyet­le fıkıh mezhepleri Hanefiyye, Şâfiiyye, Sevriyye gibi müctehîd âlim­lerin kendi isimlerine, akaid mezhepleri de Mu'tezile, Havârıc, Şia, Cebriyye gibi belli zümrelere nisbet edilmiştir. Ana akaid mezheple­rinin ayrıldığı kollar daha çok bir şahsın adına izafe edilir: Eş'ariy-ye, Mâtürîdiyye, Câhızıyye, İbâdıyye gibi. Istılahı manâsıyla «mez­hep» kelimesinin yerine kullanılan terimlerden biri de «fırka»dır (cem'i: firak. Lügatte, «bir gurup insan» demek olan fırka, mezhepler tarihi ilminde, daha çok itikadı mezhepler için kullanılır [3] Bundan başka söz, görüş mânâlarına gelen «makale» (cem'i: makalât, ile iddia ve telâkki mânâsına ge­len «nihle» (cem'i : nihai kelimeleri de mezhep yeri­ne kullanılmıştır [4][5]

 

b) İhtilâf sebepleri:

 

İslâm dininin getirdiği fikir ve vicdan* hürriyeti ve insan ferdlerinin birbirinden farklı duygu, düşünce ve karakterlere sahib oldukları gözönünde bulundurulduğu takdirde rnüslüman-lar arasında bazı değişik düşüncelerin doğuşunu bir mânâda tabii karşılamak lâzım gelir. Ayrıca Kur'an ve hadisten ibaret nasların bir kı&mı, üslûb ve muhteva bakımından kolay anlaşılır, vazıh naslar (muhkemât) olduğu halde bazıları, gerek ifade tarzı, gerek konu iti­bariyle kapalılık taşımakta (müteşâbihât), bu sebeple de asıl mak-sûd ve mânânın neden ibaret olduğu sarih bir şekilde bilinememek­tedir. Çoğunlukla ulûhiyet âlemi ve âhiret ahvâline dair olan ve kelâm ilminin konuları arasında bulunan bu nevi naslar âlimler tarafın­dan muhtelif şekillerde anlaşılıp yorumlanmış ve dolayısıyla fikrr ayrılıklarının zuhuruna vesile olmuştur.

İslâm tarihinin bilhassa ilk asırlarında müslümanlar arasında or­taya çıkan fikrî hareket ve İhtilâfların sebepleri üzerinde duran araş­tırıcılar diğer bazı âmiller de tesbit etmişlerdir. Aslında mezhepler tarihînin mevzularını teşkil eden bu âmilleri, biz, şu kısa girişimizde sadece sıralamakla yetineceğiz :

- Ölçü ve metod farklılığı

- Hilâfet münakaşaları

- Müslümanlar arasında ortaya çıkan iç savaşlar

- Müslümanların çeşitli kültürlere mensup milletlerle münase­bet kurması

- Felsefenin tercüme edilerek islâm dünyasına yayılışı

- Naslardan dinî hükümler çıkarma zarureti

- Siyasî düşünceler [6][7]

 

2. Ümmetin İhtilâfı
 
a) İçtimâi birlik:
 
İslâm dini tevhid dinidir. «Tevhîd», her şeyden önce, Allah ta-âlâyı zâtında ve sıfatlarında bir ve tek kabul etmek, zâtında ve sıfat­larında ona ortak koşmamak mânâsına gelir. Bunun yanında İslâm di­ni mensuplarının birlik ve beraberlik içinde olmaları, ırk, dil, bölge ve sair âmillerle ayrılıp parçalanmamaları da tevhidin icaplanndan-dır. Kur'ân-ı kerimde bu mevzu ile alâkalı olarak müslümanlara şöyle hitabedilirHepiniz Allah'ın İpine (dini­ne, tevhidine) sımsıkı sarılın, parçalanıp ayrılmayın» [8]

 Allah'a ye Rasûlüne İtaat edin. Birbirinizle çekişmeyin, aksi takdirde za'fa düşer, kuvvet ve devletinizi elden kaçırırsınız» [9] Rasûl-İ ekrem (s.a.) efendimiz de hayatı boyunca, fiil ve hareketleriyle, islâm birliğini muhafaza et­meye çalıştığı gibi bu birliğin devam ettirilmesini bir çok hadisele­riyle tenbih ve tekid etmiştir.

Bununla beraber Rasûlüllahın vefatından sonra müslümanlar ara­sında ihtilâfların zuhur ettiği ve neticede bazı fırka ve mezheplerin ortaya çıktığı tarihî bir vakıadır. O halde fırka ve mezheplere ayrılmanın dinî hükmü nedir? Hangi ayrılıklar Kur'ân ve sünnetin yasak şümulüne girmekte, hangilerine ise cevaz verilebilmektedir?

İnsanlar arasında fikrî ihtilâf bazı sınırlar dâhilinde tabii karşila-nabilirse de içtimaî ayrılıklar, cemiyet bünyesini sarsacağı, müslü-man topluluğu parçalara ayırıp onların şevket ve kudretini za'fa uğ­ratacağı için hiç şüphe yok ki haramdır. Bilindiği üzere İslâm dinin­de, birliği esas alan iman prensiplerinden başlamak üzere bir çok ibadet şekilleri cemaat şuurunu uyandırıp devam ettirmekte, bir çok emir ve yasaklar bu şuurun muhafazasını hedef almaktan, ahlâkî kai­deler de buna yardımcı olmaktadır. Binaenaleyh ırk, dil, bölge, mes­lek ve sair bahanelerle müslüman topluluğun birlik ve beraberliğini bozmak, ayrılık sebepleri icad edip onu parçalara bölmek elbette îslâmın lâfzına da, ruhuna da tamamen aykırı bir şeydir.

Bir dereceye kadar tabii ve kaçınılmaz görünen fikrî ihtilâflara gelince, bunları bir kaç gurupa ayırmak lâzımdır. Her halde ideolojik olan ve dolayısıyla islâm topluluğunu parçalama istidadı gösteren fikir ayrılıkları, aynen yukarıda olduğu gibi, mempû ve haramdır. Kur1-ân-ı kerimde, bütün müslümanlara, Allah'ın ipine (dinine, tevhidine) sımsıkı sarılmalarını emreden âyetten sonra şu âyet-i kerimenin ifa­desi dikkat    çekicidir:

Siz, kendilerine apaçık âyetler, deliller geldikten sonra parçalanıp dağılanlar, (fikir ayrılığına düşenler) gibi olmayın» [10] Binaenaleyh cemiyet bünyesini sarsacak ihtilâflar yasaklanmış olduğu gibi hak­kında apaçık âyetler, sarih deliller bulunan dinî hükümleri ihtilâf mev­zuu haline getirmek de nehyedilmiştir. Bu kat'î hükümler, İslâm dini­nin, Cibril hadisiyle altı noktada hulâsa edilen iman, esasları, yine aynı hadiste beş madde halinde sıralanmış islâm şartları, bunlardan başka farzıyyeti veya hurmiyyeti kat'î delil ile sabit olmuş bütün di­nî meselelerden ibarettir. Dinin esas ve hükümlerinin mevcudiyetin" de ihtilâf etmek, başka bir ifade ile Muhammed aleyhisselâmtn Allah taâlâdan alıp getirdiği kat'iyyetle sabit olmuş talimatın (zarûrât-i dî-niyyenin) birini veya bir kaçını inkâr etmek elbette caiz değildir.

Dikkat edilecek olursa burada İhtilâf konusu haline getirilmesi yasaklanan şey, dinden olduğu kesinlikle bilinen bir hususun mevcu­diyetinde ihtilâfa düşmek, yani onu inkâr etmektir. Buna mukabil, onun mevcudiyeti kabul edildikten sonra, mâhiyet ve keyfiyeti üzerinde, yani anlaşılması hususunda delile dayanarak birbirinden fark­lı gzörüşler ortaya koymak, değişik neticeler elde etmek memnu de­ğildir. İşte islâmî mezhepler bu metod ve anlayış farkından neş'et etmiştir. [11]

 

b) Furû-i dinde ihtilâf :
 

İslâm müntesipleri arasında vuku bulan fikrî ihtilâfların cevazı münakaşa edilirken, bu ihtilâfların, dinin usûlü veya furûunu alâka­dar edişinin gözönünde bulundurulması ayrı bir ehemmiyet arzeder. Ümmet-i Muhammed'in furû-i dinde, yani fıkhî meselelerde İhtilâf etmesi en muhafazakâr zümre tarafından bile müsamaha ile karşılanmış, hatta rahmet telâkki edilerek teşvik edilmiştir [12] Çünkü fıkhî meselelerin hükmünü tayin etmekteki fikrî hareket daima İslâm hukukunu işlemekte ve onu her zaman ve her yerde kabil-i tatbik bir hukuk sistemi haline getirmektedir. Bunun aksi bir çok dinî hükmün meçhul kalmasını ve dolayısıyla tatbikat ve hayat sahnesinden çe­kilmesini doğurur ki Kur'ân-ı kerimde bunun için «küfür, zulüm ve fısk» tabiri kullanılmıştır [13]

Bu mânâdaki fikrî hareketin Rasûl-i ekrem (s.a.) efendimizin seâdet asrında başladığını ve islâm tarihi boyunca devam ettiğini söylemek lâzımdır. Ma'iûm olduğu üzere Hz. Peygamber, Muaz b. Cebel'i (v. 18/639) Yemen'e vali o...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Önemli itikadi mezhepler
« Posted on: 28 Mart 2024, 11:40:00 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Önemli itikadi mezhepler rüya tabiri,Önemli itikadi mezhepler mekke canlı, Önemli itikadi mezhepler kabe canlı yayın, Önemli itikadi mezhepler Üç boyutlu kuran oku Önemli itikadi mezhepler kuran ı kerim, Önemli itikadi mezhepler peygamber kıssaları,Önemli itikadi mezhepler ilitam ders soruları, Önemli itikadi mezheplerönlisans arapça,
Logged
22 Ağustos 2019, 16:36:20
Ceren

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 26.620


« Yanıtla #1 : 22 Ağustos 2019, 16:36:20 »

Esselamu aleykum. Rabbim razı olsun bilgilerden kardeşim. ..
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

24 Ağustos 2019, 13:59:29
Sevgi.
Bölüm Görevlisi
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 17.947


« Yanıtla #2 : 24 Ağustos 2019, 13:59:29 »

Paylaşım için Allah sizlerden razı olsun kardeşim
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

25 Ağustos 2019, 15:18:54
Mehmed.
Görevli Sorumlusu
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bay
Mesaj Sayısı: 18.662


Site
« Yanıtla #3 : 25 Ağustos 2019, 15:18:54 »

Ve aleykümüsselam Rabbim paylaşım için razı olsun
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

25 Ağustos 2019, 19:54:46
Züleyha

Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 1.439


« Yanıtla #4 : 25 Ağustos 2019, 19:54:46 »

Allah razı olsun selam ve dua ile..
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
Sayfa: [1] 2   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes