Ricatı İptal Eden İddetin Sona Erip Ermediği Hususunda Konular

Ricatı İptal Eden İddetin Sona Erip Ermediği Hususunda Karı - Kocanın İhtilaf Etmeleri Ve Bununla İlgili Konular

Kadın eğer hayız görebiliyorsa üç kez hayız görerek, hamileyse tam olsun düşük olsun doğum yaparak, yaşlılık veya küçük yaşta bulunmak nedeniyle hayız görmemekteyse, boşandıktan sonra üç aylık bir süre geçerek iddetini tamamladıktan sonra, kocasının ric´at hakkı düşer. İddet, bazı belirtilerle sona erer ki; bunlara dair geniş açıklamalar aşağıya alınmışt.

Karı - koca iddetin tamamlanması hususunda ihtilâf ederlerse; koca iddetin henüz devam etmekte olduğunu, karısı da sona ermiş olduğunu ve kocasının ric´at hakkına sahib olmadığını iddia ederse veya koca, henüz iddetteyken ric´at etmiş olduğunu fakat bunu karısına haber vermediğini iddia eder, karısı da bunu inkâr ederse; buna dair tafsilât aşağıda sunulmuştur.

(43) Hanefîler dediler ki: Anılan üç şeyden biriyle iddetin tamamlanması durumunda kocanın (ric´at) hakkı bâtıl olur. Hayza gelince; kadının boşanma tarihinden iki ay sonra hayanın kesildiğini iddia etmesi durumunda ric´at hakkı bâtıl olur. Zîra îmam-ı A´zam´a göre iddetin sona ereceği en kısa süre iki aydır. Kadın iki aydan önce üç kez hayız gördüğünü iddia ederse, iddiası şundan dolayı tasdîk edilmez: Kocası onu, kendisiyle cinsel temasta bulunmadığı bir temizlik döneminin başında boşarsa, kadının üç hayız ve üç temizlik görmesi gerekir. Bu temizliklerin biri; karısını içindeyken boşadığı temizlik, diğerleriyse bundan sonra gelen iki temizliktir. İddeti, ikinci temizliğin sonunda üçüncü hayzı görmesiyle sona erer. Temizlik süresinin en azı onbeş gündür. Böylece üç temizlik süresinin toplamı kırkbeş gün eder. Tabii buna ek olarak kadının üç hayız görmesi de gerekmektedir. Her hayız ortalama beş gün olarak kabul edilirse; üç hayzın toplamı onbeş gün eder ki; bu da önceki kırkbeş güne eklenirse altmış gün eder. Burada hayzı, en az süresi olan üç gün olarak kabul etmedik. Zîra aynı müddet içinde temizliğin ve hayzın en az sürelerinin bir araya gelmesi, ender karşılaşılan bir durumdur ve buna pek de itimad edilmez. Bazıları bunu başka şekilde açıklarlar. Derler ki: Aslında farzedilen şudur: Koca, iddeti uzamasın diye karısını, kendisiyle cinsel temas yapmadığı temizlik döneminin sonunda boşamahdır. Boşandıktan sonra kadın bir hayız ve ardından bir temizlik, sonra bir hayız ve ardından bir temizlik, sonra da bir hayız daha görür. Böylece kadın için iki temizlik ve üç hayız tamam olur. Çünkü içindeyken boşanmış olduğu temizlik dönemi sayılmaz. Zîra bu dönemin sonunda boşamıştır. Temizlik döneminin en azı onbeş gündür. îki temizlik otuz gün eder. Hayza gelince; en çok süreli olanı hesaplanır ki, o da on gündür. Üç hayız da otuz gün eder. Böylece temizlik ve hayız dönemlerinin toplamı iki ay eder. Burada temizlik döneminin en azıyla dengelensin diye hayız süresinin en çoğu nazar-ı itibara alınmıştır. Her iki açıklamanın da aynı sonuca vardığı açıkça görülmektedir. İki ayın hesaplanması açısından kadmış, temizlik döneminin başında veya sonunda boşanması arasında bir fark yoktur. Boşandığı tarihten itibaren iki ayın geçmesi zorunludur. Aksi takdirde, iddetinin hayız görerek iki aydan önce tamamlandığına dair iddiası doğrulanmaz. îki aydan sonra üç hayız gördüğünü iddia ederse, kocasının ric´at hakkı, iddeti sona erdirecek olan son hayız kanının kesilmesiyle yürürlükten kalkar. Kadın eğer hür ise, ric´ati üçüncü hayız kanının kesilmesiyle bâtıl olur. Eğer cariye ise ric´ati, ikinci hayız kanamasının kesilmesiyle bâtıl olur. Zîra cariyenin iddeti iki hayızdır. Sonra kanama hayzın en çok müddeti sonunda -ki bu da on gündür- kesilirse, gusletmese bile iddeti tamamlanmış olur. On gün süreyle hayzı devam edip kanaması ke-silmezse duruma bakılır: Eğer kadının o anda kesilecek bir adeti varsa, adeti anında kanı kesİlinceye dek kocası kendisine ric´at etme hakkına sahib olur. Ama kadının böyle bir adeti yoksa, kocasının bu durumda ric´at hakkı kana-ipa kesilmese bile bâtıl olur. Zîra hayız müddetinin en çoğu on gündür. Kadının adeti yoksa, bu müddetin tamamlanması anında kocasının ric´at hakkı bâtıl olur. Ama son hayız kanaması on günden önce kesilmişse, kocasının ric´at hakkı ancak şu iki şeyden biriyle bâtıl olur:

1- Kadın, temizleyici bir suyla gusletmiş olmalıdır. Bu suyun sözüm ona eşek artığı olması gibi temizleyiciliği şüpheli olsa bile... Ama mutlak suyun bulunmasına rağmen bu suyla gusletmesi durumunda bu gusülle namaz kılması veya evlenmesi sahih olmaz. Bu sadece ric´at hakkını keser.

2- Kanama kesildikten sonra kadının üzerinden tam bir namaz vakti geçmiş olmalıdır. Öyle ki bu namaz, onun üzerine farz olmalıdır. Meselâ; öğlen vakti girdikten sonra kadının kanaması kesilir de gusletmezse, ikindi vakti girinceye dek kocası ona ric´at etme hakkını muhafaza eder. Çünkü güneşin doğuşu anında kanamanın kesilmesi de aynı hükme tabidir. Çünkü güneşin doğuşundan öğlene kadar geçen vakit mühmel vakittir ki; bu vakitte kadına herhangi bir namaz vâcib değildir. Şu halde gün doğuşundan ikindiye kadar geçen vakit içinde kadına sadece bir namaz farz olur ki, o da öğlen namazıdır. Öğlenin son vaktinde, yani sözgelimi ikindiden yarım saat önce kanama kesilirse, bu yarım saatlik zaman sona ermeden gusledip iftİtah tekbirini ala-bilecekse, bu tam bir namaz vakti olarak kabul edilir. Çünkü bununla namaz, onun üzerirfe bir borç olarak farz olmaktadır. Ama bu yanm saatlik süre zarfında gusledip iftitah tekbiri alamayacaksa; öğlenin kalan vaktiyle ikindinin bütün vakti sona erip akşam namazı vakti girmedikçe, kocanın ric´at hakkı bâtıl olmaz. Diğer vakitler de buna kıyaslanır. Gusletmek için su bulamazsa, teyemmüm de gusül yerine geçer. Bazıları nafile de olsa onunla tam bir namaz kılmadıkça teyemmümün yeterli olmayacağını söylemişlerdir. Ama tercihe şayan olan birinci görüştür. Zîra teyemmüm, suyun bulunmadığı zamanlarda tam bir taharettir. Kadın müslüman ise bu hüküm sözkonusu-dur. Ama ehl-i kitaptansa, onun ric´ati guslüne veya üzerinden bir namaz vakti geçmesine gerek kalmadan sırf kanamanın kesilmesiyle bâtıl olur.

Hayız kanaması en kısa sürede kesilir de temizleyiciliği şüpheli olmayan bir suyla gusleder, sonra başka bir erkekle evlenir ve kanaması tekrar başlarsa, evliliği geçersiz olup ric´at yeniden sözkonusu olur mu, veya ric´at geçersiz olup evliliği devam eder mi? Bu meselede ihtilâf vardır. Bazıları derler ki: Ric´atin bâtıl olması, kanamanın kesilmesine bağlıdır. Kanama hayzin en az süresi içinde kesilir de yeniden başlarsa, hakikaten kesilmiş sayılmaz. Bu durumda ric´at hakkı geri döner ve evlilik iptal edilir.

Gusletmeye gelince; bu hayzin en az sürede kesilmesini takviye etmek için şart koşulmuştur. Yani kanaması kesilip de guslederse: şeriat okuyucu o kadının temiz olduğuna hükmetmiştir. Kanama tekrar başlarsa, temiz olmadığına hükmetmiştir.

Bazıları derler ki: Ric´atin bâtıl olması, kanamanın kesilmesinden sonra gusletmeye bağlıdır. Kadın gusledince kocaya varması helâl olur ve ric´at de bâtıİ olur. Evlendiğinde kanama tekrar başlarsa, evliliği sahih olarak devam eder. Kadının kanamasının en kısa sürede kesilip gusletmemesi fakat kanama görmeksizin üzerinden tam bir namaz vaktinin geçmesi de böyledir. Bu durumda kocaya varması helâl olur. Kocanın ric´at hakkı ise bâtıl olur. Kanaması tekrar başlarsa, anılan ihtilaf da yeniden gündeme gelir.

Bazıları derler ki: Ric´at hakkı geri gelir ve evlilik bâtıl olur. Zîra ric´atin bâtıl oluşu, kanamanın kesilmesine bağlıdır. Kanamanın yeniden başlaması, kesilmediğini açıkça göstermektedir.

Diğer bazıları da derler ki; evlilik bâtıl olmaz. Ve ric´at hakkı da yeniden doğmaz. Çünkü ric´atin bâtıl oluşu, kanama kesildikten sonra bir namaz vaktinin geçmesine bağlıdır. Burada hükümlerin formüle edilebileceği akla en yatkın olan görüş şudur: Bu durumda kanama yeniden başlasa bile ric´at hakkı bâtıl olur ve evlilik de sahih olarak devam eder. Kanamanın tekrar başlaması ister gusülden sonra olsun, ister (gusledilmeksizin, kesintiden itibaren aradan) bir namaz vakti geçtikten sonra olsun, hüküm aynıdır. Zîra bu emarelerin görülmesi anında kadının evlenmesinin sahih olduğuna hükmetmenin anlamı yoktur. Evlenir de yeni kocası kendisiyle meselâ cinsel temasta bulunur ve sonra da kanaması yeniden başlarsa, kocasına "Bu senin karın değildir. Çünkü eski "kocası ona ric´at etmiştir" demek doğru olur mu? Bu, öyle herkesin kolayca uygun bulacağı şeylerden değildir. Şeriat koyucu bu emareleri kadının temizliğine delil kılmış ve başkasıyla evlenmesini mubah kılmış olduktan sonra: "Şeriat koyucu bu emareleri iptal etti ve bu kadını da yeni kocasından alıp eski kocasına verdi" demek doğru olmaz. Kaldı ki bu, kadınların yalan söyleme ve dürüst davranmamayı öğrenmelerine yol açar. Zîra yeni bir kocayla evlenen kadın, kanamanın yeniden görülmesi nedeniyle bu yeni kocasından ayırtılacağım bilirse, tekrar başlayan kanamayı gizlemesi gerekir ki, bu da anlamsızdır. Bu nedenle Hanefî mezhebinin kitapları ikinci evliliğin sahih olduğunu, kanamanın tekrar başlamasıyla ric´at hakkının yeniden doğmayacağını bildirmektedirler. Fakat *bu durumdaki kadının, hayzin en fazla süresinde kanaması kesilmeden -tabii hayzin en fazla süresi geçtikten sonra bir adeti varsa, bu adetini de düşünerek- başka kocayla evlenmesi, ihtiyat bakımından helâl olmaz.´ deselerdi güzel olurdu. Ama demediler.

Doğuma gelince; bu, ric´at hakkını iptal eder. Sonra doğmakta olan çocuğun bünyesi tam teşekküllü ise,çocuğun çoğunun dışarı çıkmasıyla iddet tamamlanmış olur. Çünkü çocuğun tamamının dışarıya çıkması şart değildir. Şu da var ki; çocuğun tamamı dışarıya çıkmada...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın