> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > İslam Fıkhı Eseleri > Bidayetül Müctehid > Fazlalık ve ertelemenin caiz olmadığı şeyler
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Fazlalık ve ertelemenin caiz olmadığı şeyler  (Okunma Sayısı 1661 defa)
22 Şubat 2011, 17:31:07
ღAşkullahღ
Muhabbetullah
Admin
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bay
Mesaj Sayısı: 25.839


Site
« : 22 Şubat 2011, 17:31:07 »



1. Fazlalık ve Ertelemenin Caiz Olmadığı Şeyler



Ulema müttefiktirler ki: Ubade b. Samit'in «Peygamber (s.a.s) Efendimiz'den, ikisi eşit miktarda ve aynı zamanda hazır ve peşin olmadıkça, altı­nın altınla, gümüşün gümüşle, buğdayın buğdayla, arpanın arpa ile, hurmanın hurma ile ve tuzun tuz ile satılmasını yasaklayarak 'Kim diğerinden fazla verir veyahut fazla alırsa, o kimse riba işlemiş olur' buyurduğunu işit­tim» [15] mealindeki hadisinde sıralanan altı çeşit maldan birinin kendi cin­siyle satıldığı zaman, ne birinin diğerinden fazla olması ve ne de birinin vere­siye olması caiz değildir. Çünkü bu hadis birinin diğerinden fazla olmasının caiz olmadığında nasstır. Birinin veresiye olmasının caiz olmadığı da birçok hadislerle sabittir ki, en meşhurları Hz. Ömer'in, «Rasûlullah (s.a.s) buyur­du ki;

'Altını altınla satmak ribadır. Meğer ki taraflardan biri diğerine 'AV, o da öbürüne 'Ver' diyerek peşin alıp vereler. Buğdayı da buğdayla satmak ribadır. Meğer ki taraflar birbirlerine, 'Al', 'Ver' diyerek peşin alıp vereler. Hurmayı da hurmayla satmak ribadır. Meğer ki taraflar birbirlerine 'Al', 'Ver' diyerek peşin alıp vereler. Arpayı da arpayla satmak ribadır. Meğer ki taraflar birbirlerine 'Al', 'Ver' diyerek peşin alıp vereler» [16] mealindeki hadisidir. Ubade'nin hadisi, bu altı çeşit maldan birinin aynı cinsi ile satıldığı zaman ikisinin eşit miktarda olmalarının şart olduğunu, başka bir cins ile sa­tıldığı zaman ise, eşit miktarda olmalarının şart olmayıp peşin olmalarının şart olduğunu bildirmektedir. Çünkü sahih olan bazı rivayetlerine göre Pey­gamber (s.a.s) Efendimiz bu hadisin sonunda,

«Altını gümüşle -ikisi de peşin olmak şartı ile- istediğiniz şekilde satın. Buğdayı da arpa ile -ikisi de peşin olmak şartı ile- istediğiniz şekilde satın» [17] buyurmuştur.

Buğdayın arpa ile satılması halinden başka, bunların hepsinde müttefik olan fukaha, hadiste geçen bu altı çeşit malın dışında kalan mallar hakkında

ihtilâf etmişlerdir. Zahirîlerin içinde bulunduğu bir cemaat, «Bu altı çeşit malların dışında kalan malların bir çeşidi kendi cinsiyle satıldığı zaman eşit miktarda olmaları şart değildir. Bu şart, ancak bu altı çeşit mala mahsustur» demişlerdir. Bunlar ayrıca, «Birinin veresiye olmaması şartı da -ister cinsler birbirleriyle, ister her bir cins kendi cinsiyle satılmış olsun- bu altı çeşit mala mahsustur» demişlerdir ki, bütün fukaha bunda, yani bu altı cins birbirleriyle satıldıkları zaman ikisinin de veresiye olmayışlarının şart olduğunda mütte­fiktirler. Ancak İbn Uleyye'den «Altın ve gümüşten başka, cinsler değişik ol­duğu zaman, birinin diğerinden fazla olması nasıl caiz ise, veresiye olarak birbirleriyle satılmaları da caizdir» dediği rivayet olunmuştur. Bunlar bu altı şey hakkında varid olan yasağı, kendisinden husus murad olan hâs kabilin­den, yani yasağın yalnız bu altı şeye has olduğu görüşünde bulunmuşlardır. İslâm ulemasının cumhuru ise, yasağın kendisinden umum murad olan hâs kabilinden olduğunda, yani yasağın yalnız bu altı şeye has olmayıp bu altı şeyle başka şeylere de işaret edildiğinde müttefiktirler. Mâliki mezhebinin ileri gelen uleması «Birbirleriyle satılan iki şeyin birbirinden fazla olmasının yasaklanma sebebi, her iki şeyin uzun zaman saklanabilen ve aynı zamanda ikisinin de aynı cinsten olmalarıdır» demişlerdir. Şu halde onlara göre riba yalnız hadiste geçen dört cins gıda maddesine mahsus olmayıp bu dört cinsin evsafında olan her çeşit gıda maddesinde vardır. Mâlikilerden kimisi de, «Gıda maddesi olmak şart değildir. Uzun zaman saklanabilmeleri ve aynı cinsten olmaları kâfidir» demişlerdir. Bunlara göre mutlaka saklanabilmele­ri de şart değildir. Ekseriyetle saklanabilirlerse yine ribaya tabidirler. Hatta kimisine göre nadiren saklanabilmeleri de kâfidir. Mâlikilere göre altın ve gümüşteki yasağın sebebi de, alım-satımm bu iki maddeyle yapıldığı ve bir mal ziyana uğratıldığı zaman bu iki maddeden biri ile mala değer biçildiği halde, bu iki maddeden biri kendi cinsiyle satıldığı zaman ikisinin de aynı cinsten olmalarıdır. Mâlikilerce "kasır sebeb" diye adlandırılan sebeb, işte budur. Çünük onlara göre bu vasıf, altın ve gümüşten başka bir şeyde yok­tur.

Mâlikilere göre, hadiste geçen dört çeşit gıda maddesinden biri kendi cinsiyle satıldığı zaman veresiye olarak satılmasının yasaklanma sebebi, bu dört maddenin hem gıda maddesi olmaları ve hem de uzun zaman saklanabilmeleridir. Yasağın sebebi, ikisinin aynı cinsten olmaları değildir. Bunun içindir ki, irirleriyle satılan gıda maddeleri eğer aynı cinsten olmazlarsa on­lara göre birbirinden fazla olması caizdir. Fakat veresiye olarak birbirleriyle satılmaları caiz değildir. Yine bunun içindir ki - onlara göre- eğer gıda mad­desi uzun zaman saklanamayan bir şey ise birbirleriyle satılan iki şey aynı cinsten de olsalar birbirinden fazla olarak birbirleriyle satılmaları caizdir. Fakat veresiye olarak birbirleriyle satılmalan caiz değildir Birbirinden fazla olarak birbirleriyle satılmalarının caiz olduğunun sebebi; uzun zaman saklanamayıslandır. Çünkü «Birbirleriyle satılan aynı cinsten iki şeyin eşit mik­tarda bulunmayışlarının haram olması için, uzun zaman saklanabilen şeyler­den olmaları gerekir» demişlerdir. Aynı cinsten iki gıda maddesinin birbirle­riyle veresiye olarak satılmasının caiz olmayışı da, ikisinin de hem gıda mad­desi, hem uzun zaman saklanabilen birer madde olmaları içindir. Halbuki biz yukarıda «Gıda maddelerinin birbirleriyle veresiye olarak satılmasının ya­saklanma sebebi -saklanabilsin saklananlasın- sadece gıda maddesi olmala­rıdır» demiştik.

Şâfiilere gelince: Onlara göre hadiste geçen dört çeşit gıda maddesin­den her birinin kendi cinsiyle satıldığı zaman birbirinden fazla olmasının ya­saklanma sebebi, hem gıda maddeleri, hem aynı cinsten olmalarıdır. Birbirleriyle veresiye olarak satılma yasağının sebebi de, -İmam Mâlik'in dediği gibi- cinsleri değişik de olsa, sadece gıda maddesi olmalarıdır.

Hanefilere gelince: Onlara göre hadiste geçen her birinin kendi cinsiyle satıldığı zaman, birbirinden fazla olmasının yasaklanma sebebi tek bir şey­dir ki o da, her iki şeyin'de aynı cinsten olmakla beraber, ölçülen veyahut tar­tılan şeylerden olmalarıdır. Ancak altın ile bakırın birbirleriyle satılmaları bundan müstesnadır. Çünkü bunların birbirleriyle veresiye olarak satılması­nın cevazında icma' vardır.

«Altın ile gümüşten her birinin kendi cinsiyle satıldığı zaman birinin di­ğerinden fazla olarak ve bir diğeriyle satıldığı zaman da veresiye olarak satıl­masının yasaklanma sebebi, alım-satımın bu iki madde ile yapıldığı ve bir mal ziyana uğratıldığı zaman bu iki maddeden biri ile değerlendirildiği için­dir» diyen îmam Mâlik'in bu görüşüne îmam Şafii de katılmıştır.

Hanefiler «Ölçülemeyecek kadar az olan bir yiyecek maddesi Ölçüye tabi değildir» demişlerdir. Altın ve gümüş paraların ahkâmı ise «Sarraflık» bahsinde gelecektir. Burada bizim gayemiz, mutlak ribanın sebebleri hak­kındaki fukahanın değişik görüşleriyle her bir fırkanın dayandığı delilleri tafsilatlı olarak anlatmaktır. Şu halde biz diyoruz ki:

Ribanm her iki çeşidini yalnız hadiste geçen bu altı maddeye münhasır görenler iki fırkaya aynimi şiardır. Bir fırka şeriatte kıyas yapmayı, yani nasslardan hükmün sebebini çıkarmayı caiz görmemişlerdir ki, bunlar Zahirilerdir. Bir fırka da her ne kadar kıyasa cevaz vermişlerse de burada Şebeh kıyasını kullanmamışlardır. Zira hadiste geçmeyen diğer mal çeşitlerini de hadiste geçen altı çeşit mala, illet (mânâ) kıyası ile değil, Şebeh Kıyası ile ilâve etmişlerdir. Ancak İbn Mâcişûn'dan, bunda, mal olma vasfına itibar ederek, «Riba, bir kimseye ait olan malın emeksiz olarak başkasına geçmesi­ni önlemek içindir» dediği naklolunmaktadır. Kadı Ebû Bekir Bakıllânîde burada ŞEBEH KIYASI'na imkân görmediği ve kendisince "Mânâ kıyası", "Şebeh kıyası"ndan daha kuvvetli olduğu için, "Mânâ kıyası"nı kullanarak kuru üzümü de hadiste geçen dört çeşit yiyecek maddesine ilhak etmiştir.

Şebeh kıyasını kullananlar da, her biri iki madde arasında gördüğü ben­zerliğe ayn ayn deliller getirmişlerdir.

Şâfîiler şöyle demişlerdir: " Erkek-kadın, hırsızlık yapan kimsenin ellerini kesin" âyet-i kerimesinde olduğu gibi, sıfatlı bir isme bir hüküm ve­rildiği zaman, o hükme o sıfatın sebeb olduğu anlaşılır. Nitekim mezkûr âyette el kesme hükmü hırsızlık yapan kimseye verildiği için, el kesme sebe­binin hırsızlık olduğu anlaşılmaktadır. Buradada öyledir: Çünkü Said b. Ab­dullah'tan rivayet olunduğuna göre Peygamber (s.a.s) Efendimiz,

 «Yiyecek maddesi aynı cinsten diğer yiye­cek maddesiyle satıldığı zaman eşit miktarda olmaları gerekir» [18] buyur­muştur. Zira bu hadiste -malumdur ki- eşit miktarda olma hükmü yiyecek maddelerine verildiği için yiyecek maddesi olmak bu hükme sebeb olmuş­tur».

Mâlikiler ise -îmam Mâlik'in Muvatta'daki kavline göre- bir vasıf daha şart koşmuşlardır ki o vasıf da, yiyecek maddesinin uzun zaman saklanabil-mesidir. îmam Mâlik -Bağdatlı olan tabileri tarafından benimsenen ikinci kavline göre de- uzun zaman saklanabilmekten başka besleyici olma vasfını da şart koşmuştur. Mâlikiler «Eğer rıha* bütün yiyecek maddelerinde bulun­saydı Peygamber (s.a.s) Efendimiz buna işaret etmek için, hadiste sıralanan dört çeşit yiyecek maddesinden biri ile yetinecekti. Bu dön çeşidi sıralama­sından, her biri ile aynı vasfı taşıyan diğer yiyecek maddelerine işaret buyur­duğu anlaşılmaktadır. Bu vasıf da hepsinde bulunan uzun zaman saklanabil­meleri ve besleyici olmalan vasfıdır. Şu halde 'Buğday' ve 'Arpa' ile uzun zaman saklanabilen bütün tahıllara, 'Hurma' ile -şeker, bal ve kuru üzüm gi­bi- uzun zaman saklanabilen bütün tatlı maddelere, 'Tuz' ile de yemeklere tat ve lezze...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Fazlalık ve ertelemenin caiz olmadığı şeyler
« Posted on: 28 Mart 2024, 12:59:22 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Fazlalık ve ertelemenin caiz olmadığı şeyler rüya tabiri,Fazlalık ve ertelemenin caiz olmadığı şeyler mekke canlı, Fazlalık ve ertelemenin caiz olmadığı şeyler kabe canlı yayın, Fazlalık ve ertelemenin caiz olmadığı şeyler Üç boyutlu kuran oku Fazlalık ve ertelemenin caiz olmadığı şeyler kuran ı kerim, Fazlalık ve ertelemenin caiz olmadığı şeyler peygamber kıssaları,Fazlalık ve ertelemenin caiz olmadığı şeyler ilitam ders soruları, Fazlalık ve ertelemenin caiz olmadığı şeylerönlisans arapça,
Logged
26 Kasım 2019, 17:09:24
Ceren

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 26.620


« Yanıtla #1 : 26 Kasım 2019, 17:09:24 »

Esselamu aleyküm.rabbim razı olsun bilgilerden kardeşim...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

27 Kasım 2019, 14:37:09
Züleyha

Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 1.439


« Yanıtla #2 : 27 Kasım 2019, 14:37:09 »

Çok güzel hazırlanmış ellerinize sağlık selam ve dua ile...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
11 Aralık 2019, 06:19:13
Sevgi.
Bölüm Görevlisi
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 17.947


« Yanıtla #3 : 11 Aralık 2019, 06:19:13 »

Aleyküm selâm. Rabbim bizleri herzaman rızasına uygun şekilde yaşıyan kullarından eylesin inşaAllah
Bilgiler için Allah razı olsun
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

11 Aralık 2019, 06:23:53
Es-Sabur

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 1.280


« Yanıtla #4 : 11 Aralık 2019, 06:23:53 »

Malzemeler birbirine karşılık satılmaz ancak para karşılığında satmalıyız
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes