Telbiye By: sumeyye Date: 13 Ekim 2011, 13:48:50
Telbiye (Ne Zaman Kesileceði ve Kutsal Yerlerde Söylenip Söylenmeyeceði)
1196. Hz. AÝþe þöyle nakletmiþtir: Ben (telbiye olarak) Allah Resûlü'nden (sallallahu aleyhi vesellem) yalnýz þu sözleri duydum: "Lebbeyk Allahümme iebbeyk! Lebbeyke lâ þerike leke iebbeyk, inne'l-hamde ven-ni'ýnete lek (Emret/ Emrini yapmaya geldim, Allahým, emret!. Emrine amadeyim. Senin hiç bir ortaðýn yoktur. Bütün hatnd sanadýr. Nimet senindir." Hac ya da umreyi zikrettiðini iþitmedim. Mücâhid demiþtir ki: Ömer b. el-Hattâb bu ibarelere ilave olarak:
Bütün mülk/hükümranlýk sana aittir. Senin hiçbir ortaðýn yoktur" sözlerini ae okumuþtur.[166] (Ishâk)
Ben derim ki: Rivayet, Sahîh'te Âiþe rivayeti olarak "Hac ya da umreyi zikrettiðini iþitmedim" sözü olmaksýzýn, bazý ilavelerle yer almýþtýr.
1197. Abbâd [167] demiþtir ki: Bana bildirildiðine göre Ömer b. el-Hattâb Beytü'l-Makdis'e girdiðinde "Lebbeyk/Emret Allahým, emrine amadeyim" demiþtir. (Ýshâk)
1198. Yahya b. Sîrin'in bildirdiðine göre o, Enes b. Mâlikle birlikte haccetmiþ. (Enes) telbiyesinde þöyle derdi: "Lebbeyk/Hak [168] emrini yerine getirmeye, sana kulluk etmeye, (sana) boðun eðmeye geldim [169] (Müsedded)
1199. Hz. Ömer'in Arafat'tan hareket ettiðinde telbiyesi þöyle idi: "(Lebbeyk Allahümme lebbeyk) Emret Allahým, emrine amadeyim.[170] (Müsedded)
1200. Abdullah (b. Mes'ûd)'un naklettiðine göre Peygamber (s.a.v.): "En üstün hac, acc (telbiye getirmek) ve secc (kurban kesmektir" buyurmuþtur. (Ebû Bekir b. Ebî Þeybe)
Ebû Usâme ayný senetle naklederek þu açýklamayý yapmýþtýr: acc "g "telbiye", secc sözcüðü de "deve boðazlamak" demektir. [171]
1201. Enes'in naklettiðine göre Peygamber þöyle derdi: "Lebbeyk Allahümme lebbeyk! Lebbeyke la þerike leke lebbeyk, inne'l-hamde ven-ni'mete leke ve'l-mülk, lâ þerike lek (Lebbeyk/Emret Emrini yapmaya geldim. Allahým, emret! Emrine amadeyim. Senin hiç bir ortaðýn yoktur. Bütün hamd sanadýr. Nimet senindir. Bütün mülk/hükümranlýk da sana aittir. Senin hiçbir ortaðýn yoktur).[172] (Ebû Ya'lâ)
[167] Abbâd, Ýbn Abdullah b. ez-Zübeyr olup senetteki diðer raviler gibi güvenilirdir. Ne var ki Ömer'den rivayeti mürseldir. Bûsîrî "Ýbn Ýshâk'm tedlis yapmasý sebebiyle senedi zayýftýr" demiþtir.
[168] Kenzü'l-ummâl ve baþka kaynaklarda bu þekilde varit olmuþtur. Müsnede'de ise "Hak hac" ifadesiyle zikredilmiþtir. M.. ez-Zevâid'de de bu þekildedir. (Heysemî) Bunu Bezzâr'a ftisbet etmiþtir. (III, 223).
[169] Ýbn Asâkir, Yahya'dan, o da kardeþi Enes b. Sîrîn'den nakletmiþtir. Diðer kaynaklar ýse Yahya'dan, o da Ma'bed'den, o da kardeþi Enes b. Sirîn'den nakletmiþtir. Bkz. Kenzü'l-ummâl, III, 69. Senedi ceyyiddir. Bûsîrî ravilerinin güvenilir olduklarýný söylemiþtir.
[170] Senette, rivayeti Hz. Ömer'den nakleden zatýn ismi zikrediimemiþtir. Fakat Ýbn Cerîr'in naklettiði Esved ve Târik b. Þihâb'ýn mutabaatlarý vardýr. Bkz. Kenzü'l-ummâl, III, 29. Bûsîrî ravilerÝnden birinin bilinmemesi sebebiyle rivayeti zayýf olarak deðerlendirmiþtir. Hadisi buradakindcn daha detaylý olarak nakletmiþ ve naklettiði metinde telbiye tam olarak zikredilmiþtir.
[171] Bunu Ýbn Ebî Þeybe, Ebû Usâme'den, Ebû Ya'lâ da Ebû Hiþâm er-Rifâî yoluyla Ebû Usâme'den nakletmiþlerdir. Heysem! senedinde zayýf bir ravinin bulunduðunu belirtmiþtir (III, 224). Ben derim ki: Söz konusu ravi Ebû Habîbe'dir. Bûsîrî rivayetin senedi üzerine yorum yapmamýþ, aksine "Tirmizî tarafýndan nakledilen Ebû Bekir hadisi buna þahittir" demiþtir.
[172] Heysemî demiþtir ki: "Bunu Ebû Ya'lâ, Abdullah b. Nümeyr'in Ýsmail'den rivayeti olarak nakletmiþ, Ýsmail'in kim olduðunu belirtmemiþtir. Eðer bu zat Ýbn Ebî Hâlid ise bu Sahîh'in ravilerindendir. Eðer Ýsmail b. Ýbrahim b. Muhacir ise bu zat zayýftýr. Ýkisi de hadisi bundan rivayet etmiþlerdir" (III, 223). Bûsîrî ise yorum yapmamýþtýr.