Aziz Haberler By: saniyenur Date: 11 Ekim 2011, 22:50:22
Aziz Haberler:
Hadislerin Üçüncü nevii azizdir. Aziz ikiden az kimselerin ikiden az kimselerden rivayet etmemesidir. Haberin bu þekilde isimlendirilmesi, ya az bulunduðu içindir, yahutta baþka isnadla geldiði için kuvvetlenmesi dolayýsýyladýr.
Aziz, bazýlarýnýn iddiasý hilafýna, sahih hadisin þartý deðildir. Bu iddianýn sahibi mutezileden Ebu Ali Cubbaidir ve Hakim Ebu Abdillah’ýn “Ulumu’l-Hadis” adlý kitabýndaki þu sözü buna iþaret eder:
“Sahih, kendisinden cehalet ismi zail olmuþ sahabinin rivayet etmesi olup; þehadet üzerine þehadet misali, haber bize ulaþýncaya kadar hadis ehlinin aldýðý iki ravisi olan haberdir.”
Kadý Ebu Bekr Ýbn Arabi, Buhari þerhinde, hadisin en az iki ravisi olmasý keyfiyetini Buhari’nin þartý olarak ileri sürmüþ ve bu yüzden üzerine vaki olacak bir itiraza da, düþünmeye deðer þu cevabý vermiþtir:
“Ameller ancak niyetlere göredir” hadisinin ferddir, çünkü onu Ömer Ýbnu’l-Hattab’tan baþkasýnýn rivayet etmediði, Ömer’den de yalnýz Alkame’nin naklettiði söylenirse deriz ki: Ömer, bu hadisi minberde iken sahabenin huzurun dairad etmiþtir. Eðer sahebe, hadisi bilmemiþ olsalardý inkar ederlerdi.
Kadý bu cevabýný takiben þu itirazý ileri sürmüþtür. Sahabenin hadisi inkar etmemeleri, yahut bunu sükut ile karþýlamalarý, onu baþkalarýndan da iþitmiþ olmalarýný gerektirmez. Bu, Ömer Ýbnu’l-Hattab hakkýnda doðru olsa bile, yani sahabenin, hutbede irad ettiði hadisi inkar etmemelerinden, onu daha önceden bildikleri neticesini çýkarmak bile, “Alkame’nin Ömer’den, sonra Muhammed Ýbn Ýbrahim’in Alkame’den sonra da Yahya Ýbn Sa’id’in Muhammed Ýbn Ýbrahim’den rivayetlerinde vaki olan teferrüdlerini bu cevap halletmez. Çünkü mezkur hadisin rivayetinde, bu ravilerin þeyhlerinden teferrüdü muhaddisler arasýnda sahih ve maruftur. Bu itiraza cevap olarak, teferrüd eden raviler için mutabaat bulunduðu ileri sürülse bile, zayýflýklarý dolayýsýyla itibar edilmez. Hasýlý, Kadý Ebubekr Ýbn Arabi’nin cevabý mezkur itirazý karþýlamaya kafi gelmediði gibi, Ömer’in hadisinden maada Buhari’nin Sahih’inde bulunup da ravileri tek kalmýþ hadislerde de tam bir cevap teþkil etmez. Ýbni Ruþeyd, bu konuda þöyle demiþtir:
“Buhari’nin, kitabýnda ihraç ettiði hadisler için en az iki ravi tarafýndan rivayet edilmesini þart koþtuðu yolunda Kadý Ebubekr tarafýndan ileri sürülen iddianýn batýl olduðuna Sahih’te mezkur ilk hadisin delaleti kafidir.
Ýbn Hibban ise, Kadý Ebu Bekr’in iddiasý hilafýna þu görüþü ileri sürmüþtür: “Sonuna kadar, iki kiþinin iki kiþiden rivayeti asla bulunmaz”. Biz de deriz ki: “Eðer yalnýz iki kiþinin yalnýz iki kiþiden rivayetinin asla bulunmayacaðýný murad ediyorsa, kabulü mümkündür. Fakat bizim kaydettiðimiz aziz þekli, iki kiþiden az ol mayan kimselerin iki kiþiden az olmayan kimselerden rivayet etmesiyle mevcuttur. Bunun misali Þeyheyn’in Enes’ten ve Buhari’nin Ebu Hureyre’den rivayet ettikleri þu hadistir:
“Ben, içinizden birine anasýndan babasýndan ve çocu ðundan daha sevgili olmadýkça iman etmiþ sayýlmaz.” Bu hadisi, Enes’ten Katade ve Abdu’l-Aziz Ýbn Suheyb; Kata de’den Þu’be ve Sa’id; Abdulaziz’den Ýsmail Ýbn Uleyye ve Abdulvaris; ve herbirinden de bir cemaat rivayet etmiþlerdir.