Cerh ve tadil ilmi By: sidretül münteha Date: 08 Ekim 2011, 15:18:11
Cerh Ve Ta'dil Ýlmi:
Hadis ravilerinin cerh veya ta'dilinden ve gerek cerhte gerekse ta'dilde kullanýlan lafýzlardan bahseden ilimdir. Hadis ricali ilminin bir bölümü olup, konusunu ravilerin özel hayatlarýnda ve hadis rivayetinde kusur sayýlan ve rivayetlerinin reddedilmesine sebep sayýlan hallerinin bulunduðuna yahut da adalet sahibi olduklarýna hükmetmek teþkil eder.
Cerh ve ta'dil maddesinde de sözkonusu edildiði gibi Cerh ve Ta'dil ilmi, Ýslâm Þeriatýnýn Kur'ân-i Kerîm'den sonraki ikinci kaynaðý olan Sünneti aksettiren hadislerin hata ve yalandan uzak tutulmasý endiþesinden doðmuþtur. Yine o maddede deðinildiði üzere Hz. Peygamber zamanýnda doðduðu söylenmiþtir. Ne var ki Hadis ilminde yerleþmiþ manasýyla cerh ve ta'dilin Hz. Peygamber zamanýnda egil tâbi'îler devrinde doðduðunu söylemek daha uygun olur. Nitekim sahâbilerden Ýbn Abbas ve Enes b. Mâlik'in cerh veya ta'dil yollu tenkitler yaptýklarý bilinmektedir. Tabiilerden eþ-Þa'bî ve Muhammed b. Þirin, daha sonralarý el-A’meþ, Þu'be ve Ýmam Mâlik gibi hadis âlimleri eliyle hayli merhaleler kateden bu ilim Abdullah Ýbnu'l-Mubârek, Sufyân b.Uyeyne, Abdurrahmân b. Mehdi, Yahya b. Sa'îd el-Kattân ile zirvesine çýkmýþtýr. Bilhassa Yahya ile Abdurrahmân cerh ve ta'dilde otorite sayýlýrlar. Ýkisinin adaletli olduðuna hükmettikleri ravi makbul, cerhinde birleþtikleri ise merdud sayýlýr. Bundan sonra cerh ve ta'dil mercii olarak Yezîd b. Harun, Ebu Davud et-Tayâlisî, Abdurrezzâk b. Hemmâm, Ebu Asým en-Nebîl gelir.
Bu âlimleri takip eden nesillerden gelen en tanýnmýþ cerh ve ta'dil âlimleri ise Yahya b. Ma'în, Ahmed b. Hanbel, Ali Ýbnu'l-Medinî, Ebubekr b. Ebî Þeybe, Ýshâk b.Râhûye, ed-Dârimî, Buhârî, Ebu Zur'ati'r-Râzî, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Ebu Zur'a ed-Dimeþkî gibi isimlerdir. Daha sonraki tabakalardan da hayli cerh ve ta'dil alimi yetiþmiþtir. Bunlar arasýnda en meþhur isimlerden birkaçý þunlardýr; Ýbrahim b. Ýshak el-Harbi, el-Bezzâr, Muhammed b. Nasr el-Mervezî, Ebubekr Ahmed b. Ebî Heyseme, Nese'î, Ebu Ya'la'l-Mevsýlî.
Ravilerin cerh veya ta'dili konusunda telif edilmiþ kitaplarýn en önemlileri el-Ýclî ve Ýbn Ebî Hatim er-Râzî'nin ayný isimde Kitâbu'1-Cerh ve't-Ta'dîlleri, Ýbn Adî'nin el-Kâmili. ez Zehebî'nin Mîzânu'l-Ý'tidâli ve Ýbn Haceri'l-Askalânî'nin Lisânu'l-Mîzânýdýr.