Ceyyid By: sidretül münteha Date: 08 Ekim 2011, 15:06:46
Ceyyid:
Sözlükte “iyi ve güzel” anlamýna gelen sýfattýr. Terim olarak genellikle sahih karþýlýðýdýr. Bazen onun yerine kullanýlmýþtýr. Söz gelimi Tirmizî, Süneninde malum ýstýlahý olan hadîsun sahîhun garîbun yerine arada bir hadîsun eeyyidun garîbun ýstýlahýný kullanmýþtýr. 158Ýsnadý sahih bir hadisten söz ederken bazen lehu isnâdun eeyyidun demiþtir.159 Ahmed b. Hanbel de esahhu'l-esânîdden bahsederken “ecvedu'l-esânid” tabirini kullanmýþtýr. 160Ayný tabiri Buhârî þeyhi Ali Ýbnu'l-Medînî de kullanýlýr. 161Bütün bu misaller gösterir ki ceyyid, bazý hadisciler tarafýndan tamamen sahih karþýlýðý olarak kullanýlmýþtýr. Bu takdirde aralarýnda ýstýlah yönünden hiçbir fark yoktur. Ýbnu's-Salâh'a göre de ceyyid ile sahih ayný manaya gelir. Aralarýnda önemli bir fark söz konusu deðildir.162
Bununla birlikte bazý hadis âlimleri ceyyid'i sahihle ayný manada görmemiþlerdir. es-Suyûtî bunlardandýr. Ona göre Hadis ilminde söz sahibi bir âlim hadisin sýhhatinden bahsederken devamlý olarak sahih terimini kullanýrken arada bir onun yerine ceyyid demiþse bunun bir nüktesi vardýr. O nükte de þudur: Böyle durumlarda hadis o âlimin nazarýnda hasen li-zâtihî derecesinden yükselmiþtir.
Ancak âlim onun sahih derecesine yükseldiðinde tereddüt etmiþtir. Bir baþka deyiþle bir hadisi ceyyid olarak niteleyen âlim böylece o hadisin kendi nazarýnda hasen li-zâtihi derecesinden yukarda olduðunu, ancak sýhhat derecesine yükseldiðinde tereddüt ettiðini belirtmiþtir. 163Buna göre muhaddisin ceyyid dediði hadis, hasen li-zâtihî derecesinin üstünde ve sahihin altýnda bir derecede demektir.