Kalb By: sidretül münteha Date: 01 Ekim 2011, 20:46:34
Kalb:
Sözlükte bir nesneyi geriye döndürmek, çevirmek, altýný üstüne getirmek manalarýna gelir. 533
Hadis ýstýlahý olarak kalb, bir hadisin senedinde veya metninde yer alan kelimelerin yerlerini deðiþtirmeye denir. Bu tariften anlaþýlacaðý gibi kalb, hadisin ya senedinde ya da metninde olur. Senedinde olana kalb fi's-sened; metninde olana ise kalb fi'1-metn adý verilmiþtir. Kelimelerin olduðu gibi cümlelerin yerlerini deðiþtirmeye de kalb denilmiþtir.
Senedde kalbe misal vermek gerekirse râvinin hadisin senedinde bulunan Ka'b b. Murra ismini Murra b. Ka'b okuyup önce gelen kelimeyi sona, sona geleni ise baþa alarak yerlerini deðiþtirmesi verilebilir.
Bir hadisin isnadýný baþka hadise baðlamak, bir ravinin hadisini bir baþka râvinin hadisiymiþ gibi rivayet etmek de kalb þekillerindendir.
Bir'de kalb-i mürekkeb vardýr ki birkaç hadisin isnad ve metinlerini deðiþtirmekten ibarettir. Buhâri'nin Baðdat'a geliþinde hýfzýný ve hadis bilgisini kontrol etmek maksadýyla yapýlaný meþhurdur. Þöyle ki, Buharý Baðdat'a geldiðinde Baðdatlýlar onu denemek için yüz hadis seçerek isnadlarýný ve metinlerini deðiþtirmiþler; kalbettikleri hadisleri onar onar on kiþiye vererek Buhari'ye sordurmuþlardýr. buhari sorulan her bir hadisi dinledikçe böyle bir hadis bilmediðini söylemiþtir. Son hadisin okunuþunun ardýndan kendisine en önce hadis okuyan þahýsa dönerek “senin ilk okuduðun hadisin isnadý þu, metni þudur; ikincisi þöyledir” diyerek düzeltmiþtir. Daha sonra ikinci, üçüncü þahsýn okuduðu hadislerin ilkinden sonuncusuna kadar doðrusunu söylemiþ, onuncunun hadislerini de ayný þekilde düzelterek büyük takdir toplamýþtýr.” 534
Kalp, ya ravinin zayýf olmasý sonucu muhalefetten doðar, ya da meselâ, kimsenin rivayet etmediði garîb hadis rivayet ederek ona olan raðbeti artýrmak ve ilim taliblerini kendi hadis meclisine çekmek gibi bir maksatla veya Buhari misalinde olduðu gibi bir muhaddisi denemek için kasden yapýlýr. Ravinin muhalefetinden doðan kalb tekerrür ederse zabta dokunur. Kasden garâib rivayet ediyor intibaý uyandýrmak için yapýlan kalbi pek çok muhaddis sirkat saymýþ535; bir kýsmý da hadis uydurmaktan farksýz görmüþtür.
Ýster senedinde olsun, ister metninde, kelime ya da cümlelerin yerleri ve isnadlarý deðiþtirilerek kalb yapýlmak sonucu meydana gelen hadise maklûb denir. Maklûb hadislere verilen misaller ayný zamanda kalbe de misal olurlar. Bu itibarla daha fazla kalb misali maklûb maddesinde görülebilir.
Kalb Fi'l-Metn:
Bk. Kalb.
Kalb Fi's-Sened:
Bk. Kalb.
Kalb-i Mürekkeb:
Bk. Kalb.