Evlenme engelleri By: ehlidunya Date: 30 Eylül 2011, 21:36:04
Evlenme engelleri
M. Dursun: “Hangi þeyler evlenme engeli meydana getiriyor? Organ nakli, doku nakli ve kan nakli evlenme engeli meydana getiriyor mu?”
Evlenme engeli, nikâhýn devamlý surette haram kýlýnmasýna yol açan, kiþiyi belirli kiþilerle nikâhlanmaktan alý koyan engeldir.
Kiþinin belirli kiþilerle evlenmesine engel koyan ve bunu haram kýlan Kur’ân’dýr.1
Kur’ân, Allah’ýn, kendisiyle nikâhlanmayý haram kýldýðý akrabalarý üç grupta toplamýºtýr:
1- Kan baðý, yani nesep baðý, yani soy hýsýmlýðý olan kadýnlar. Bunlar dört kýsýmdýr:
I) Usûl denilen üst soy hýsýmlarý: Anne, annenin annesi, babanýn annesi... ve üstler.
II) Fürû’ denilen alt soy hýsýmlarý: Kýz, kýzýn veya oðlun kýzlarý, kýz torunlarý, kýz yeðenleri ve kýz yeðenlerin kýzlarý.
III) Anne ve babanýn fürû’u, yani çocuklarý, çocuklarýnýn çocuklarý (öz kardeþler ve yeðenler).
IV) Dede ve ninenin sadece çocuklarý. Hala, teyze, dayý, amca.
2- Sýhrî hýsýmlýk. Yani evlenmeden doðan hýsýmlýk dolayýsýyla kendisiyle evlenilmesi haram olanlar.
Bunlar da dört sýnýftýr:
I) Usûlün (Üstlerin) eþleri: Kiþi, babasýnýn hanýmýyla veya babasýnýn hanýmýnýn annesiyle evlenemez.
II) Fürû’un (Astlarýn) eþleri: Kiþi, gelinleriyle evlenemez veya kadýn dâmatlarýyla evlenemez. (Torunlarýn ...ilâ âhir,
altlarýn eºleri de haramdýr)
III) Eþinin usûlü: Kiþi hanýmýnýn annesiyle (kayýnvâlidesiyle), hanýmýnýn ninesiyle (hanýmýnýn babasýnýn veya annesinin annesiyle) evlenemez. Kadýn kocasýnýn babasýyla (kayýnpederiyle), kocasýnýn dedesiyle evlenemez.
IV) Eºinin fürû’u: Kiþi, hanýmýnýn kýzlarý, hanýmýnýn kýzlarýnýn kýzlarý... ile âhir. Ýle evlenemez.
3- Süt hýsýmlýðý. Süt emme dolayýsýyla kendisiyle evlenilmesi haram olanlar.
Bunlarý yedi sýnýfta inceliyoruz:
I) Süt usûl: Kiþi, süt annesi ile, süt babasý ile, süt ninesi ile ve süt dedesi ile evlenemez. (Süt annenin kocasý, kiºinin süt babasýdýr. Süt annenin annesi, kiþinin süt ninesidir.)
II) Süt fürû’u: Kiþi, süt annesinin çocuklarýyla ve torunlarýyla evlenemez. (Çünkü onlar süt kardeºi veya süt yeðenleridir.)
III) Kiþi, süt dede ve ninesinin sadece çocuklarý ile, yani süt halasýyla, süt teyzesiyle, süt dayýsýyla ve süt amcasýyla evlenemez.
IV) Kiþi, eºinin süt annesi ve süt ninesi ile evlenemez.
V) Kiþi eºinin süt kýzlarý ve süt torunlarý ile evlenemez.
VI) Kiþi, süt babanýn ve süt dedenin eºleri ile evlenemez.
VII) Kiþi, süt kardeþlerin, süt oðullarýn ve süt torunlarýn eþleri ile evlenemez.
Bütün bu sýnýflar yukarýdaki âyetten çýkarýlmýþtýr ki, Peygamber Efendimiz (asm) bunu þu hadisiyle özetlemiþtir: “Süt emmek, doðum ve nesebin haram kýldýðý her þeyi haram kýlar.” 2 Baþka bir hadisinde Resûlullah (asm), “Doðmak ve doðurmaktan haram olan þeyler, sütten de haram olur.” 3 buyurmuþtur.
Fakat evlenme engeli getiren süt emme, ilk iki yaþ içinde olmalýdýr. Ýlk iki yaþtan sonra emilen süt, sütkardeþliði getirmez. Kardeþlik getirmediði gibi, evlenme haramlýðý ve evlenme engeli de teþkil etmez. Nitekim Peygamber Efendimiz (asm): “Süt haramlýðý, açlýðýný ancak süt ile giderebilen emzik çaðýndaki süt çocuklarýnýn emdiði süt ile söz konusu olur.” 4 buyurmuþtur. Bir diðer hadislerinde ise Allah Resûlü (asm): “Süt emme, küçük yaþta ve iki senenin altýnda olursa evlenmeyi haram kýlar.” 5 buyurmuþtur. Nitekim Kur’ân’da da süt emme süresi iki yýl olarak belirtilmiºtir: “Anneler, çocuklarýný iki tam yýl boyunca emzirirler. Bu hüküm, emzirmeyi tamamlamak isteyenler içindir.” 6 Bir diðer âyette de: “Çocuðun sütten kesilmesi iki yýl sürdü.” 7 buyurulmuþtur.
Binâenaleyh kardeþlik getiren süt, organ ve dokularýn oluþmasý süreci olan ilk iki yaþ içinde emilmiþ olmalýdýr. Ýlk iki yaþýn üstündeki süt emme iþi, kardeþlik getirmez, evlenme engeli de teþkil etmez.
Dolayýsýyla, kan nakli, doku nakli veya organ nakli gibi müdahaleler, iki yaþýndan sonra emilen veya içilen süt gibi, sadece hâricî birer tasarrufturlar; hangi yaºta olursa olsunlar, evlenme engeli teþkil edecek derecede kardeþlik meydana getirmezler. Nitekim ihtiyaç varsa, evli olduklarý halde karý ve koca birbirine doku, kan veya organ nakli yaptýrabilirler. Bununla evlilikleri bozulmaz.
Dipnotlar:
1- Nisâ Sûresi: 22, 23.
2- Buhârî, 2553; Müslim, 1444.
3- Müslim, Radâ, 2.
4- Müslim, Radâ, 8.
5- Dârekutnî, 4/174.
6- Bakara Sûresi: 233.
7- Lokman Sûresi: 14.
Süleyman KÖSMENE
radyobeyan