Ravilerin Tenkid Edilmesi By: sumeyye Date: 19 Eylül 2011, 13:29:56
3. Ravilerin Tenkid Edilip Cerh ve Ta'dile Tabi Tutulmasý
Tenkid, çok erken bir zamanda, sahabe döneminin ilk sý-ralannda baþlayýp tabiin döneminde ve onu takip eden dönemlerde belirgin bir ilim dalý haline geldi. Zaman ilerleyip, bidat ve fitneler arttýkça bu ilme olan ihtiyaç da artü.[467]
A. Selef-i Sâlihînin Raviler Hakkýnda Konuþmaktan Çekinmesi
Ýlk kuþak selef alimleri, müteakip kuþaðýn alimlerine nazaran raviler hakkýnda daha az, daha vecîz ve daha latif bir (yumuþak) konuþma þeklini tercih etmiþlerdir. Onlarýn ta'dil veya cerh konusundaki ifadeleri incelik ve nezaket doludur. Bu ifadeler çaðdaþlan için maksadý tamamýyla îfa edecek nitelikteydi.
Büyük tabiî alimi Muhammed b. Þirin birini tezkiye (adaletini isbat) etmek istediði zaman "O, Cenab-ý Hakk'ýn olmasýný istediði gibidir." derdi. Cerhettiði kiþi hakkýnda da "O, Allah'ýn bildiði gibidir."derdi. [468]
Ýbni Sîrin'in öðrencisi olan Eyyûb es-Sahtiyânî el-Basrî tenkit etmek istediði kiþi hakkýnda þöyle söylerdi: "Dili düzgün deðildir. Sayýlara ilavede bulunur. [469]
Ýmam Müzeni, hocasý Ýmam Þafiî'nin yanýnda adamýn biri hakkýnda "falanca yalancýdýr." Sözünü aðzýndan kaçýrýnca, Þafiî kendisine serzeniþte bulunur ve þöyle der: "Ey Ebu Ýbrahim, sözlerinde en güzel ifadeleri kullan. Kimse hakkýnda 'yalancýdýr' deme. Onun rivayetleri önemli bir þey deðildir, de.[470]
Daha sonraki dönemlerde alimler cerhedÜen raviler hakkýnda ilavelerde bulunup sert ifadeler kullanmýþlardýr. Yaþadýk-lan þartlar, yalancýlarýn deþifre edilmesini ve sert ifadeler kullanýlmasýný gerektirdiði için buna mecbur olmuþlardýr.[471]
[467] Muhammed Salih Ekinci, Hüccet Deðeri ve Tedvin Açýsýndan Sünnet, Raðbet Yayýnlarý: 193.
[468] Zirikli bu bilgiyi el-Âiâm (VII/25) adlý eserinde Ýbni Ebi'l-Hadîd'in Þerhu Nehci'i-Belâða (9/64 el-Bâbî el-Halebî bask.} isimli kitabýndan nakletmektedir.
[469] Müslim. Mukaddime, 6, hadis nr: 60
[470] Sahâvî, el-Ý'Iân bi't-Taubîh, 69 (el-Makdisî baskýsý}
[471] Muhammed Salih Ekinci, Hüccet Deðeri ve Tedvin Açýsýndan Sünnet, Raðbet Yayýnlarý: 193-194.