Neshedildici Rivayet Edilen Ayetler By: müzzemmil Date: 16 Eylül 2011, 19:00:35
Neshedildici Rivayet Edilen Ayetler Bakara Süresi
1- “Onlar ki (Kur'anda bildirilen) gayba inanýrlar, namaza kýyamederler, kendilerine verdiðimiz rýzýklardan (Allah için) harcarlar» “Onlar sana indirilme de, senden evvel indirilenlere de inanýrlar, Ahirete ise þüphesiz yakýnen inanmýþ olan onlar (yok muya?)» “Ýþte onlar, Rabbýndan gelen hidayet üzeredirler, iþte onlar felaha kavuþmuþlardýr.» [54]
Meali yazýlan ayetlerde geçen hükümler gerçi haber mahiyetindedirler. Ama þu var ki, en sonunda müjde edilen hidayet ve felahtan anlaþýlýyor ki bütün bunlar, teþvik yoliyle birer emir niteliðindedirler. Þu halde bunlardan amelî olan “Namaza kýyam ederler, kendilerine verdiðimiz rýzýktan Allah için harcarlar» yolundaki hükümlerin neshi caizdir.
Alimlerin çoðunluðuna göre “verdiðimiz rýzýktan (Allah için) harcarlar»dan maksat, olan zekâttýr. Mukatýl ve Hayyan ile onlarýn görüþlerini paylaþan diðer alimlere göre bu ve buna benzer ayetlerin, zekât ölçülerini aþan fazla ödemeye ait hükümleri, meali altta yazýlý zekât ayetiyle neshedilmiþlerdir. [55]
“Onlarýn mallarýndan sadaka al ki, bununla kendilerini temizler, bununla onlarý bereketlendirmiþ olursun. Onlara dua et, çünkü duan, onlar için sükûnettir. Allah çok iyi bilendir» [56]
Bu zekat ayeti geldikten sonradýr ki, hangi maldan, ne mikdar zekât verileceðini Peygamber Efendimiz, tesbit buyurmuþlardýr. Daha önce Kur'anýn 82 ayetinde namazla birlikte emredilen zekât için hiç bir ölçü konmamýþtý. Bu sebeple, malýnýn hepsini veya yarýsýný, yahut da daha az veya çoðunu Allah yolunda harcayan sahabîler vardý. Hele altýn ve gümüþün biriktirilmesi bile meali altta yazýlan ayetlerle yasaklanmýþtý :
“Altýný ve gümüþü yýðýp, Allah yolunda onlarý harcamayanlar (yok mu?) iþte bunlara çok acýklý bir azabý müjdele» “O gün bunlar, üzerlerinde (yakýlacak) Cehennem ateþinin içinde kýzdýrýlacak da o kimselerin alýnlarý, böðürleri ve sýrtlarý bu (altýn gümüþ)lerle damgalanacak (onlara denilecek ki) iþte bu, kendiniz için toplayýp sakladýklarýnýz(dýr) Artýk saklayýp istif ettiðiniz bu nesneleri(n acýsýný þimdi) tadýn» [57]
Lügat anlamda zekât, artma ve paklik demektir. Þu halde “zekâtýnýzý verin» emrinden “malýnýzýn artanýný verip paklanýn» anlaþýlýr. Bu duruma göre “zekât» sözü, Allah yolunda yapýlan harcamalar için kullanýlmakta ve yeterinden fazla olan varlýðý kapsamaktaydý. Nitekim Kur'anda rhealen þöyle buyurulur :
“(Ya Muhammed) sana hangi þeyi nafaka vereceklerini soruyorlar. De ki, (ihtiyacýnýzdan) artaný (verin)..» [58]
Ayrýca Þu hadisi de kaydetmek isteriz. Nasýl bir harcama yapacaðýný soran bir sahabîye Peygamber Efendimiz þöyle buyurur :
“Bir dinarýn varsa onu kendine, ikincisini ailene, üçüncüsünü hizmetinde bulunana, dördüncüsünü anana-babana, beþincisini akrabana, altýncýsýný ise Allah yolunda harca. [59]
Yine biri birini teyideden ve üç koldan gelen rivayetlere göre, sahabîler, ne gibi mallarý biriktirebileceklerini Hz. Peygamberden sorduklarýnda þu cevabý almýþlardý :
“- Yok olsun altýn gümüþ. Size Allah'ý zikreden lisaný, Allah'a þükreden kalbi ve kiþiye, dininde yardýmcý olabilecek zevceyi tavsiye ederim». [60][54] Bakara: 2/3,4,5.
[55] Ennasih vel mensûh S. 11
[56] Tevbe: 9/103.
[57] Tevbe : 9/34, 35.
[58] Bakara: 2/219.
[59] Esbabý Nüzul : S. 35.
[60] Ýbni Kesir Tf : C. 2 S. 351 Ahmet Gürkan, Kur’an’ýn Nasih Ve Mensuh Ayetleri, Yeni Ýlahiyat Kitabevi, Ankara, 1980: 25-27.