Ebu Hanife nin Hadis Anlayýþý
Pages: 1
Ebu Hanife nin Cerh Ve Tadildeki Yeri By: sumeyye Date: 15 Eylül 2011, 14:30:58
 
7- Ebu Hanife'nin Cerh Ve Ta'dildeki Yeri




Ebu Hanife bir hadisçi olmamakla birlikle, zaman zaman bazý ravileri cerh ederek bunlarýn rivayetlerinin kabul edilmeyeceðini bildirmiþ, diðer ba­zýlarýný da ta'dil etmiþtir. Bu yüzden Sehâvî (831-902), Hadis ricali hakkýn­da konuþanlarý topladýðý kitabýnda, Ebu Hanife'yi, tabiîn asrýnýn sonlarýnda, tevsik ve tecrih konusunda konuþan imamlar arasýnda zikretmiþ ve O'nun:

"Câbir el-Cu'tî[309] den daha yalancý birini görmedim" þeklindeki ifadesini örnek olarak vermiþtir.[310]

El-Cevâhirul-Mudýyye müellifi ise, Ebu Hanife'nin cerh ve tadildeki yeriyle ilgili olarak þunlarý söyler:

"Bilmiþ ol ki Ýmam Ebu Hanife, cerh ve tadil konusunda sözü kabul edilenlerdendir. Bu ilmin ulemasý, nasýl Ýmam Ahmed, Buhari, Ýbn Maîn, Ýbnü'l-Medînî ve bu sanatýn þeyhlerinden olan di­ðerlerinden cerh ve tadil hakkýndaki görüþlerini alýp onunla amel ettilerse, aynen Ebu Hanife'nin bu konudaki görüþlerini de kabul edip onunla amel et­tiler. Bu, onun büyüklüðüne, þanýna, ilminin geniþliðine delâlet eder".[311]

Kureþî daha sonra Ebu Hanife'nin tecrih ve tadil ettiði kimselerle ilgili örnekler verir. Ebu Yahya el-Hýmmânî, Ebu Hanife'nin þöyle dediðini duy­muþtur:

"Câbir el-Cu'fî'den daha yalancýsýný, Atâ b. Ebi Rebah'tan daha fa­ziletlisini görmedim".[312]

Ýbn Hýbban'ýn kaydettiðine göre Ebu Hanife, Câbir el-Cu'fînin yalancý­lýðý konusunda þöyle der:

"Ona götürdüðüm her görüþ (rey) hakkýnda mutla­ka bir hadis getirirdi ve kendisinde Peygamber (s.a.v.) den gelen binlerce ha­dis olduðunu iddia ederdi. Halbuki Peygamber (s.a.v.) bunlarý söylememiþti".[313]

Beyhakî'nin rivayet ettiðine göre, Ebu Said es-Saðânî, Ebu Hanife'ye, Süfyânü's-Sevrî'den hadis alýp almama hususunu sorunca, O:

"Ondan yaz, çünkü o, sikadýr. Ancak, Ýbni Ýshak'ýn, el-Hâris'ten aldýðý hadislerle, Câbir el-Cu'fî'nin hadislerini bundan istisna tut" demiþtir.[314]

Ayrýca Ebu Hanife'nin, Talk b. Habib'i, Kaderiyye'den olduðu için, Amr b. Ubeyd'i, Kelâm ilmine kapý açtýðý için, Cehm b. Safvan ve Mukatil b. Süleyman'ý, nefy (Allah'ýn sýfatlarýný kabul etmeme) ve teþbih (Allah'ý in­sanlara benzetme) de aþýrý gittikleri için cerh ettiði bildirilmektedir.[315] Onun için, Ebu Hanife'nin, Ebu Yusuf a, "Horasan ehlinden iki sýnýf insan­dan, yani el-Cehmiyye ve el-Mukatiliyye (el-Müþebbihe) den sakýn" dediði belirtilmektedir.[316]

Ebu Hanife'nin, Cafer b. Muhaimned (es-Sâdýk) hakkýnda, "ondan daha fakihini görmedim" dediði,[317] Zeyd b. Ayyaþ hakkýnda da "meçhul" tabi­rini kullandýðý bildirilmektedir.[318]

Abdullah b. Mübarek, Ebu Hanife'nin hadis bilmediðini söyleyenlere verdiði cevapta onun cerh ve tadildeki yerine de iþaretle þöyle demiþtir: "Onun hadis bilmediði nasýl söylenir? Ona, kuru hurma ile yaþ hurmanýn alýnýp alýnamayacaðý sorulunca; 'bunda bir beis yoktur' dedi. Kendisine Sa'd hadisi[319] hatýrlatýlýnca:

“O þaz bir hadistir. Zeyd Ebî Ayyaþ'ýn[320] rivaye­ti kabul olunmaz, diye karþýlýk verdi. Hadis bilmeyen birisi bu þekilde nasýl konuþabilir".[321]




[310] Sehâvî, el-Miitekellimûn fi'r-Rical, 87.

[311] Kureþî, I, 59.

[312] Age., I, 59; Ayrýca bkz. Beyhakî. Delâilü'n-Nübüvve, Medhal, I. 44; Ýbn Hibban. Mecrûhîn, I, 209.

[313] Ýbn Hýbban. Age., I, 209,

[314] Beyhakî, Delâil. Medhal, I, 45.

[315] Kureþî, I. 60-61.

[316] Ýbn Hibban, Mecrûhîn, III, 15.

[317] Zehebi, Tezkire, I, 166.

[318] Ýbn Hacer, Tehzibü'l-Tehzîb. III. 424.

[319] Sa'd b. Ebi Vakkas'ýn rivayet ettiði hadis þudur: "Peygamber (s.a.v.)e kuru hurma ile yaþ hurmanýn alýnýp alýnamayacaðý soruluyor. Hz. Peygamberin 'kuruyunca eksilir mi? sorusuna evet diye kar­þýlýk verilince Hz. Peygamber "o takdirde olmaz” buyuruyor". (Bkz. Muvatta, Büyü'. 12.)

[320] Bkz. Zehebî. el-Kâþif, I, 268.

[321] Saymerî, 26. Dr. Ýsmail Hakký Ünal, Ýmam Ebu Hanife'nin Hadis Anlayýþý Ve Hanefi Mezhebinin Hadis Metodu, Diyanet Ýþleri Baþkanlýðý Yayýnlarý: 65-66

radyobeyan