Hayatýmýzýn ayrýlmaz bir parçasý haline gelen cep telefonlarýnýn donaným ve yazýlým güvenliði, saðlýðýnýzý etkilememesi ve bataryasýnýn uzun süre dayanmasý için birkaç öneri...
Her evde sabit telefonun olmadýðý, ama cep telefonunun mutlaka bulunduðu bir devirde yaþýyoruz. Bundan 15 yýl öncesine kadar telefon edebilmek için telefon kulübeleri önünde sýraya girilir, uzun kuyruklar oluþurdu. Herkes yanýnda jeton ya da kart taþýrdý. Cep telefonunun yaygýnlaþmasý ile birlikte, otururken, yürürken, araç kullanýrken, yemek yerken, otobüste, metrobüste, tramvayda telefon elimizden düþmez oldu. Türk halký olarak cep telefonundaki teknolojik geliþmeleri çok yakýndan takip ediyor, ortalama 10 ile 14 ayda bir cep telefonlarýmýzý yeniliyoruz. GSM operatörlerinin de yapmýþ olduklarý etkin kampanyalarla kimimiz iPhone, kimimiz BlackBerry peþinde koþuyoruz. Bazýlarý iþi iyice abartýp yanýnda iki-üç telefonla birlikte dolaþýyor. Hayatýmýza getirdiði kolaylýklar küçümsenmeyecek kadar çok olan cep telefonlarý, bilinçsizce veya uzun süreli kullanýldýðýnda hem saðlýðýmýza hem de bütçemize ciddî zararlar verebiliyor. Saðlýðýnýzý bozmadan güvenli bir þekilde cep telefonu kullanmak istiyorsanýz aþaðýdaki tavsiyelere uymanýz yeterli.
Cep telefonunuzun donaným ve yazýlým güvenliði için
* Yeni bir cep telefonu satýn aldýðýnýzda hemen SIM kartý PIN kodu sorgusunu devreye alýn. PIN kodu þifresini güvenlik seviyesini artýrmak için 4 haneden fazla yapýn.
* Kafe, lokanta, iþyeri, otomobil gibi alanlarda cep telefonunuzu yabancýlarýn eriþebileceði þekilde býrakmayýn.
* Telefonunuzda *#06# tuþlayarak IMEI (IMEl-International Mobile Equipment Identification-Uluslararasý Mobil Cihaz Kimliði) numarasýný öðrenip IMEI bilgilerini telefonunuz dýþýnda bir yere kaydedin. Bu numara ileride telefonunuzun çalýnmasý veya kaybolmasý durumunda iþinize yarayabilir.
* Kiþisel bilgilerinizi, özellikle kullanýcý adý, þifre, PIN kodu, banka ya da kredi kartý bilgilerinizi, hakkýnda bilgi sahibi olmadýðýnýz bir web sitesine girmeyin ya da bu tür bilgileri cep telefonunuzdan SMS, MMS veya e-postayla göndermeyin.
* Kiþisel bilgisayarlardan telefonunuza bir program veya bir doküman göndermeden önce, göndereceðiniz öðeyi mutlaka kiþisel bilgisayarýnýzda veya cep telefonunuzda virüs taramasýndan geçirin.
* Telefonunuz arýza yaptýðýnda ya da bir sorun yaþadýðýnýzda mutlaka yetkili servisle görüþün veya yetkili servislerde tamir ettirin.
* Telefonunuzda yer alan elektronik parçalar ýsýya ve neme karþý çok duyarlýdýr. Cihazýnýzý çok yüksek/düþük sýcaklýk ortamlarýndan, nemden ve sudan koruyun.
Cep telefonunuzun saðlýðýnýzý bozmamasý için
* Cep telefonunun zararlarý konuþma süresi arttýkça daha etkili olduðu için telefon görüþmelerinizi çok fazla uzatmayýn. Eðer konuþma süresi uzayacaksa kulaklýkla konuþmayý tercih edin. Kulaklýðýnýz yoksa telefonu arada bir el deðiþtirerek diðer kulaðýnýzla dinleyerek konuþun.
* Cep telefonunuzu kullanmadýðýnýz sürede çok önemli bir telefon beklemiyorsanýz mümkünse kapalý tutun.
* Çocuklarda sinir sistemi ve beyin geliþiminin devam ediyor olmasý dolayýsýyla çocuklarýn ve gençlerin yetiþkinlerden daha çok risk altýnda olduðu gerçektir. Bu yüzden 16 yaþýn altýndaki çocuklara cep telefonu kullandýrmayýn.
* Yeni bir telefon alýrken teknolojisi ve görünüþünün yanýnda SAR (Specific Absorption Rate-Spesifik Soðurma Oraný) deðeri düþük ve sinyal yayma eðilimi (bu deðer ne kadar iyiyse cep telefonu o kadar iyi çeker) yüksek telefonlarý tercih edin.
* Araç kullanýrken kesinlikle cep telefonu kullanmayýn. Çünkü dikkat eksikliðinden kaza yapma ihtimalinizin artmasýnýn yanýnda hareket halinde iken baz istasyonlarýna uzaklýðýn artmasý ile birlikte sinyal gönderme gücü artacaðý için manyetik ýþýmanýn artmasý anlamýna gelir ve bu da biyolojik etkileþim riskini artýrýr.
* Cep telefonu taþýrken mümkün olduðunca vücudunuza temas etmeyecek þekilde taþýyýn. Özellikle kalbe yakýn bölgelerde veya gömlek cebinde cep telefonu taþýmayýn. Çanta varsa çantada taþýmak en iyisi. Ýlla pantolonunuzun cebinde taþýmakta ýsrarlýysanýz en azýndan ön cep yerine arka cepte taþýmaya çalýþýn.
* Cep telefonunu çalýþtýðýnýz ve uyuduðunuz yerde kendinizden en az 1 metre uzakta tutun.
* Telefonunuz elektrik þarjýnda iken kesinlikle konuþmayýn.
Casus yazýlýmlarla telefon görüþmelerinizin dinlenmesini önlemek için
* Telefon görüþmelerini þifreleyen programlar kullanarak görüþmeleriniz ele geçirilse bile anlaþýlmasýný engelleyin.
* Kesinlikle kimseden hediye cep telefonu almayýn.
* SMS yolu ile gönderilen mesajlara dikkat edin.
* Cep telefonu virüslerini engellemek için, cep telefonu için üretilmiþ antivirüs ve anti casus yazýlýmlarý yükleyin.
* Telefonunuzu iþ ortamýnýzda bile hep yanýnýzda taþýyýn. Kýsa süre de olsa fiziksel olarak baþkalarýnýn ulaþmasýna imkân vermeyin.
* Ýnternet ortamýndan güvenilir olmayan sitelerden dosya (mp3, program, video) indirmeyin.
* Cep telefonunuzdaki bluetooth fonksiyonunu ihtiyacýnýz olduðu zaman þifreli bir þekilde etkinleþtirin.
* Yabancý kiþilerden bluetooth'la dosya transferi yapmayýn.
Cep telefonunuzun bataryasýnýn uzun süre bitmemesi için
* Orijinal þarj cihazlarý ve bataryalarý kullanýn.
* Cep telefonunuzun ayarlarýndan aydýnlatma sürelerini kýsaltýn ve ekran parlaklýðýnýn þiddetini azaltýn.
* Telefonunuzdaki açýlýþ ve kapanýþtaki sesleri kapatýn.
* Çoðu telefonda bulunan uyku modu özelliðini aktif edin.
* Kullanmadýðýnýz sürelerde bluetooth, WLAN ve kýzýlötesi özelliklerini kaptýn.
* Sürekli þebeke arayan bir telefonun bataryasý erken biter. Bu nedenle þebeke sinyal gücünün az olduðu ortamlarda uzun süre kalmanýz gerektiðinde cep telefonunuzu kapatýn.
* Cep telefonunuzu yüksek sýcaklýklardan koruyun.
* Telefonunuzun enerji tüketim canavarý olan titreþim özelliðini devre dýþý býrakýn.
* Telefonunuzdaki özellikle görsel oyunlar da büyük miktarda enerji kaybýna sebep olur.
Cep telefonum çalýnýnca ne yapmalýyým?
* Telefonunuzun çalýnmasý durumunda hemen cep telefonu operatörünüzün müþteri hizmetlerini arayarak konu hakkýnda bilgi verin ve hattýnýzýn geçici kapama iþlemlerini baþlatýn.
* Daha sonra cihazýnýzýn IMEI numarasý ve telefonun size ait olduðunu belirtir bir belgeyle bulunduðunuz bölgedeki en yakýn savcýlýða baþvurun. IMEI numarasý vasýtasýyla, baþvuruda bulunduðunuz cumhuriyet savcýlýðý, GSM operatörleri ile baðlantý kuracak ve telefonunuzun hangi SIM kart ile kimin tarafýndan kullanýldýðýný belirleyecektir.
* Telefonunuzun bulunmasý durumunda sizin olduðunu kanýtlamanýz için telefonunuzun faturasý istenecektir. Bu yüzden her ihtimale karþý mutlaka faturanýzý saklayýn. Hatta ikinci el telefon satýn almanýz durumunda bile satýn aldýðýnýz kiþiden önceki satýþ faturasýný ve yaptýðýnýz satýn almaya dair bir makbuz talep edin.
Zaman