Din Nasihattir By: reyyan Date: 11 Temmuz 2011, 19:32:18
Din Nasihattir
Kasým 2010 - 143.sayý
Selim GÜNEÞ kaleme aldý, DÝÐER YAZILAR bölümünde yayýnlandý.
“Þüphe yok ki din; Allah için, Allah’ýn kitabý için, Peygamberi için, müslümanlarýn önderleri için ve bütün müslümanlar için nasihattir (samimi olarak hayýr yapmaktan ibarettir).”
(Hadis-i Þerif; Müslim, Nesaî, Ahmed b. Hanbel)
Allah Rasulü s.a.v.’in mübarek sözleri olan hadis-i þerifler yolumuzun ýþýðýdýr. Bu sözlerin birçoðu -alimlerin ifadesiyle- Ýslâm’ýn özünü bize anlatýr. Mesela Allah Rasulü s.a.v. Efendimizin “Mümin, elinden ve dilinden müslümanlarýn emin olduðu kimsedir,” sözü gibi ve yine “Ben insan ahlâkýný tamamlamak için gönderildim” ifadesi gibi hadis-i þerifler Ýslâm’ýn hakikatini, özünü ihtiva eder.
Yazýmýzýn baþýna aldýðýmýz hadis-i þerif için Ömer Nasuhi Bilmen rh.a. “Ýslâmiyetin dörtte birini ihtiva etmektedir. Çünkü bu hadis-i þerifin ihtiva ettiði dinî vecibe çok gerekli ve önemlidir.” demiþtir.
Söz konusu hadis-i þerif müslümanlar arasýnda “Din nasihattir” ifadesiyle meþhurdur. Bu sözü günlük konuþmalarda bile çokça kullanýr veya duyarýz.
Peki dinin nasihat olmasý nasýl anlaþýlmalýdýr? Özellikle yukarýdaki hadis-i þerifte geçen, “Allah için, Allah’ýn kitabý için, Peygamberi için, müslümanlarýn önderleri için ve bütün müslümanlar için...” ifadeleri açýklama gerektirmektedir. Ancak öncelikle ‘nasihat’ ifadesini açýklayalým.
‘Nasihat,’ bugünkü dilde öðüt demektir. Fakat aslýnda bugün bildiðimiz þekliyle sadece “tavsiyede bulunmak” demek deðildir. Nasihat kelimesinin kökü ‘nush’tur ve “yapýlan iþin þaibelerden korunmasý”dýr. Seyyid Þerif Cürcânî rh.a Tarîfât’ta ‘nush’u böyle tarif etmiþtir.
Cürcânî rh.a. burada nasihati de “Ýçinde doðruluk olana çaðýrmak ve içinde fesat olaný da engellemek” olarak tarif etmiþtir. Bu tarife göre nasihat sadece öðüt vermek deðil, ayný zamanda yanlýþ olaný engellemek demek oluyor. Nitekim Fahr-i Kainat Efendimiz s.a.v.’in iyiliðe yöneltme ve kötülükten uzaklaþtýrma (emri bi’l-maruf ve nehy-i ani’l-münker) tavsiye ettiði hadisler de ayný noktadan anlaþýlmalýdýr.
Merhum Ömer Nasuhi Bilmen, “Bu hadis-i þerif gösteriyor ki müslümanlýkta nasihat, yani iyiliði emretmek ve kötülüðü yasaklamak en yüksek vecibedir. Bu vecibe Ýslâm’ýn bir sembolüdür.” demiþtir. Ayrýca “Allah için, Allah’ýn kitabý için, Peygamberi için, müslümanlarýn önderleri için ve bütün müslümanlar için...” ifadelerini ayrý ayrý izah etmiþtir.
Buna göre;
• Allah için nasihat; O’na iman etmekten, O’nun ortaðý ve benzeri olmadýðýný, noksan sýfatlardan münezzeh ve bütün kemal sýfatlarýyla vasýflanmýþ olduðunu bilip itiraf etmekten ibarettir. Bu hakikati bütün insanlýða duyurmaya ve yaymaya çalýþmaktýr.
• Allah’ýn kitabý için nasihat; Kur’an’ýn okunmasýný saðlamak, yüceliðini insanlara anlatmak ve kurallarýna riayet etmekle; ayrýca ayetlerini yanlýþ tevil ve tefsir edilmekten koruyarak ve savunarak yapýlýr.
• Allah’ýn peygamberi için nasihat; O’nun rasullüðünü, ulviyetini, son peygamber olduðunu tasdik etmekle birlikte, mübarek ahlâký ile vasýflanmaya çalýþmakla, emir ve tavsiyelerini insanlýða öðretmek ve yaymakla mümkündür.
• Müslümanlarýn önderleri için nasihat; onlarýn meþru önderlerine itaatle, üzerlerine aldýklarý hayýrlý iþlerde baþarýlý olmalarýna dua etmekle, onlara bu yolda elden geldiði kadar yardýmda bulunmakla gerçekleþir.
• Bütün müslümanlar için nasihat ise; onlara eziyet etmemek, yumuþak ve þefkatli davranmakla, onlara bildiklerini öðretmekle, insanlarý dünya ve ahirette selamet ve saadete kavuþturacak þeylere yönlendirmekle olur.
Müslümanlýk nasihat ve hayýr sahibi olmaktan ibarettir. Bütün müslümanlar bir diðerinin iyiliðini istemelidir.
Birbirlerini irþada çalýþmalýdýr. Bunun güzel bir vazife olduðunu bilmeli, bu vazifeyi yapanlara da teþekkür etmelidir. Çünkü iyiliði emredip kötülüðü engellemeye çalýþanlar insanlýk için, insanlarýn hem dünya hem de ahiret menfaati için çalýþýp çabalamaktadýr. Dolayýsýyla bu hizmeti yerine getirmeye çalýþmak ve yerine getirenlere de hürmet göstermek gerekir.
‘Nasihat’in bir manasý da samimiyettir. Baþtan beri saydýðýmýz bütün bu hayýrlar Allah rýzasý için yapýlmalýdýr. Aksi takdirde riya olur, iþin içine þahsi menfaat karýþýr. Nitekim baþta ‘nush’ kelimesinin tarifini verirken baþvurduðumuz Seyyid Þerif Cürcânî rh.a. de tarifinde özellikle ‘ihlâs’ kelimesini kullanmýþtýr. Yani tekrar söyleyecek olursak, “Ýþin þaibelerden korunmasý, halas edilmesi, ihlâslý bir þekilde yapýlmasý”dýr. Öyleyse dinin nasihat yönünü tatbik ederken niyetin saðlam olmasý gerekir. Nasihatte samimiyet lazýmdýr.
Sözü yine Ýslâm’ýn özü niteliðinde bir hadis-i þerifle bitirelim. Allah Rasulü s.a.v. buyurmuþtur:
“Ameller niyetlere göredir.” (Buharî)