Muhaddis By: sidretül münteha Date: 26 Haziran 2011, 16:48:43
Muhaddis:
Tahdis den ismi fail olan muhaddis genel olarak hadis rivayet eden kimse manasýna gelir. Bu manada ravinin müteradifi olarak kullanýlýr.
Muhaddisin tarifinde Ýslâm alimleri deðiþik ölçüler gozönüne almýþlardýr. Kimine göre muhaddis yukarýda anýldýðý gibi ravi ile eþ anlamlýdýr. Buna göre her hadis rivayet eden ravi muhaddis sayýlýr. Ne var ki bu tarif eksiktir. Aslýnda ravi ile muhaddis arasýnda umum husus münasebeti vardýr. Her muhaddis ravidir, ancak her ravi muhaddis deðildir. Ravi, hadisleri isnadýyla rivayet eden kimse olduðu halde muhaddis onlarý rivayet etmekle kalmayýp garib lafýzlarýný, deðiþik vecihlerini, ravilerini ve diðer hususlarý iyi bilen kimsedir. Bu itibarla muhaddisin raviden üstün olduðunda þüphe yoktur.
Diðer taraftan hadis alimlerine göre muhaddis, senedleri ezberlemekle birlikte, isnadlan teþkil eden ravilerin ne dereceye kadar adaletli veya mecruh olduklarýný bilen kimsedir. Fakihlere göre ise muhaddis sadece hadis iþitmekle kalmayýp senetleri ezberleyen, ravilerin adalet veya cerh drumlanm bilen alime denir. Ýbn Adî, hadis ezberlemeyeni muhaddis saymaz. 806
Bazý alimler hadis alimlerini ezberledikleri hadis sayýsýna göre dercelendirerek yirmibin hadisi metinleriyle ve senetleriyle ezberlermiþ, senetleri oluþturan ravilerin tercümelerini, cerh ve ta'dil noktasýndan hallerini bellemiþ kimseye muhaddis denileceðini söylemiþlerdir. Kabul etmek gerekir ki, bir kimsenin ne kadar hadis bildiðini kestirmek çok güçtür. Bu bakýmdan bu tarif muhaddis sayýlan bir hadiscinin aþaðý yukarý ne kadar hadis bildiðine dair bir fikir verirse de tarif için kesin bir ölçü niteliðinde deðildir.
es-Suyûtî'ye göre gerçek manada muhaddis, hadislerin isnadlarýný, illetlerini, âlî ve nazil olanlarýný, senedleri teþkil eden ravilerin isimlerini bilmekle beraber el-Kutubu's-Sitteyi, Ahmed b. Hanbel'in müsnedini, Beyhaki'nin sünenini, et-Taberani'nin mu'cemlerini öðrenmiþ, bilgisine bin kadar cüz eklemiþ kimsedir. Muhaddisin asgari ölçüsü budur. 807
Þu hale göre alimlerin muhaddis tarifleri az da olsa birbirinden farklýdýr. Ne var ki bu tariflerin özünü, bir kimseye muhaddis denilebilmesi için, en azýndan onun hadis kaynaklarýný bilmesi, hadislerin senedlerini teþkil eden ravileri tanýmasý, herbirinin adalet veya cerh durumlarý hakkýnda malumat sahibi olmasý gerektiði oluþturmaktadýr. Buna bir de hadislerin sahihlerini, sahih olmayanlarýndan ayýracak yeteneðe sahip olmayý eklersek muhaddis denen alimlerin niteliði özlü hiçimde ortaya çýkmýþ olur. Muhaddisin vazifesi rivayet ettiði haberleri kendisinden sonrakilere deðiþtirmeden nakletmektir. Bunun için birtakým yeteneklere sahip olmasý gerekir.