Ansiklopedik Hadis Terimleri Sözlüðü
Pages: 1
Musned By: sidretül münteha Date: 25 Haziran 2011, 15:29:20
Musned:



Musnedn “senede” kök fiilinden alýnmýþ bir kelimedir. Ýfal babýndan ismi meful olup isnad edilmiþ, dayandýrýlmýþ manasýna gelir. Çoðulu mesâniddir.
Hadis Usulü alimleri musned kelimesini terim olarak iki manada kullanmýþlardýr. Bunlardan birincisi tarifinde az da olsa farklýlýklar görülen bir hadis çeþididir.
el-Hâkimu'n-Nisâbûrî'ye göre musned, nýuhaddisin yaþý dolayýsýyle iþittiði açýk olan þeyhinden rivayeti, onun þeyhinden iþitmesi, böylece isnadýn meþhur bir sa-habiye ondan da Hz. Peygamber'e ulaþmasýdýr. 885
el-Hâkim'in bu tarifine nazaran musned hadis, ilk ravisinden sonuna kadar senedi muttasýl ve ayný zamanda merfu olan hadistir. Bu durumda müsnedin tarifinde esas itibariyle ittisal edilen senette kopukluk olmamasý ile isnadýn Hz. Peygamber'e kadar ulaþmasý gibi iki önemli husus söz konusu olmaktadýr. Adý geçen Hadis Usulü aliminin verdiði þu misal incelendiði zaman bahse konu olan husus açýkça ortaya çýkar.
“...Abdullah b. Ka'b b. Mâlik'ten rivayet edilmiþtir. O da babasýndan rivayet etmiþtir. Babasý Ka'b bir gün mescitte Ýbn Ebî Hadred'den alacaðýný istemiþ. Derken seslerini yükseltmiþler. Hz. Peygamber (s.a.s) onlarýn münakaþa ettiklerini iþitince hücresinin perdesini açarak çýkmýþ ve (elile) yarý iþareti yaparak,
“Ka'b alacaðýnýn bu kadarýndan vazgeç” demiþtir. Ka'b bunun üzerine
“Olur” cevabýný vermiþ ve Ýbn Ebî Hadred borcunun yarýsýný ödemiþtir.”
Görülüyor ki el-Hâkim'in musned anlayýþýna ittisal denilen senedde kesiklik olmamasý ve isnadýn Hz. Peygamber'e kadar ulaþmýþ bulunmasý, bir baþka deyiþle hadisin merfu olmasý gibi iki esas söz konusudur. Nitekim bu hususu el-Hâkim, yukanda verilen hadisin izahýný yaparken þöyle açýklamýþtýr. “Bu hadisi benim Ebu Amr Osman b. Ahmed es-Semmâk'tan iþittiðim zahirdir. Onun da el-Hasen b. Mukrem'den iþittiðine þüphe yoktur. el-Hasen'in Osman b. Umer'derr, Osman b. Umer'in ailesi fertlerinden olan Yunus b. Yezid'den iþitmeleri olmuþtur. Yunus'un ez-Zuhrî ile ez-Zuhrî'nin Ka'b b. Mâlik'in oðullarýyla, bunlarýnda babalarýyla olan irtibatlarý bilinmektedir. Ka'b ise Hz. Peygamberin ashabýndandýr.
Bunlardan baþka el-Hâkimu'n-Nisâbûrî bir hadisin müsned olabilmesi için baþka þartlarýn da bulunmasý görüþündedir. Ona göre bu þartlarýn bir kýsmý müsnedin mevkuf olmamasý; mursel, mu'dal, mudelles gibi isnadýnda atlama yapýlarak rivayet edilmemesi; isnadýnda uhbirtu an fulânin, huddistu an fulânin, belaðanî an fulânin, refe'ahu fulânun, ezunnuhu merfu'an gibi senedin kopuksuz olmasýnda þüphe ve tereddüde yol açan tabirlerin kullanýlmamýþ olmasý gibi önemli hususlardýr. Eðer bir hadis bu þartlarý taþýyorsa musneddir. Bununla beraber bu þartlan taþýyan her hadis hakkýnda sahih hükmü verilemez. 886
el-Hatibu'1-Baðdâdî'ye göre ise musned, hadis ehli nazarýnda ilk ravisinden hadisin isnad edildiði kaynaðýna kadar isnadý muttasýl olan hadistir. Ona göre hadisciler musned tabirini daha çok Hz. Peygamber (s.a.s)'e isnad edilerek nakledilen rivayetler için özel bir tabir olarak kullanýrlar. Ýsnadýn ittisali ise sonuna kadar ravilerden her birinin kendisinden önceki raviden açýklanmamýþ dahi olsa, iþitmiþ olmasýdýr. 887
el-Hatîb'in bu tarifinde sadece senedin muttasýl olmasý esas alýnmýþtýr. Bunun yamsýra hadiscilerin musned ýstýlahýný özellikle Hz. Peygamber'e isnad edilerek nakledilen hadisler için kullandýklarýna iþaret etmekle yetinilmiþtir.
Musned hadisin bir üçüncü tarifi vardýr ve Ýbn Abdilberr'e aittir. Bu tarifte musned, isnadý, ister Malik, Nâfi, Ýbn Ömer, Hz. Peygamber (s.a.s) isnadý gibi muttasýl olsun; isterse Malik, ez-Zuhri, Ýbn Abbas, Hz. Peygamber (s.a.s) isnadý gibi, ez-Zuhrî Ýbn Abbas'ý iþitmediðinden mun-katý olsun, Hz. Peygamber (s.a.s)'e kadar ulaþan hadistir. 888
Ýbn Abdilberr'in tarifinde ise dikkat edilirse senedin muttasýl olmasý dikkate alýnmamýþtýr. Buna göre de merfu olmasý halinde mursel, munkatý, mu'dal gibi isnadýnda kopukluk bulunan hadis çeþitleri de musned çerçevesi içinde alýnmak icap eder. Bu ise imkânsýzdýr. Bütün bunlar göz önüne alýnarak musnedin tarifinde el-Hâkim'in tarifi tercih edilmiþtir.
Ýkinci olarak musned, ale'l-mesânîd denilen deðiþik bir metodla tertip edilmiþ hadis kitabýna denir. Böyle kitaplarda sahabe harf sýrasýna veya baþka bir tertibe göre sýralanarak her birinden müellifine ulaþan hadisler konularýna bakýlmaksýzýn bir araya getirilir. Bilhassa ikinci asrýn sonlarýna doðru görülmeye baþlayan müsnedler içinde Ebu Davud et-Tayâlisi'nin, Esed b. Musa el-Umevi'nin, Ubeydullah b. Musa el-Absî'nin, Ebubekr Abdullah Ýbni'z-Zubeyr el-Humeydî'nin, Musedded b. Muserhedi'l-Basrî'nin, Nu'aym b. Hammâd el-Huzâî'nin, Ebu Hayseme Zuheyr b. Harb en-Neseî'nin, Ebubekr b. Ebî Þeybe'nin, Ýshak b. Râhûye'nin, Osman b. Ebî Þeybe'nin, Ahmed b. Han-bel'in, Ahmed b. Menî'nin, Ebu Bekri'l-Bezzâr’ýn ve el-Hasen b. Sufyân'ýn müsnedleri anýlmaða deðer olan en önemlileridir. 889


radyobeyan