Rivayet By: sidretül münteha Date: 24 Haziran 2011, 17:19:08
Rivayet:
Sözlükte “kuyudan su çekmek, birine su getirmek, su baþýna gitmek, kana kana su içmek ve ip bükmek manalarýný veren “ravâ” kök fiilinin mastarýdýr. Umumî manada bir sözü veya olayý bir baþkasýna nakletmeyi ifade eder.
Hadis terimi olarak rivayet, Hz. Peygamber (s.a.s)'in sünnetini aksettiren hadislerin haber verenlere isnad edilerek nakledilmesine denir. Bu tarife göre rivayette üç unsur vardýr. Bunlardan birincisi, rivayete esas olan hadis; ikincisi bu hadisi, kendisine haber verene isnad ederek nakleden kimse; üçüncüsü de hadisi kendisine nakledenden alan kiþidir. 988Hadisten maksat, Hz. Peygamber'in sözleri, fiilleri, takrirleri ve ona ait vasýflardýr. Bunlarý, kendisine haber veren kiþiye isnad ederek nakledene genelde Þeyh denir. Þeyhe merviy anh denildiði de olur. Þeyhten, rivayete esas teþkil eden hadisleri ona isnad ederek rivayet eden kimseye ise ravi adý verilir. Buna göre rivayet, Hz. Peygamber'e ait veya onunla ilgili bir haberin bir kimseden diðerine nakledilmesidir.
Bununla birlikte merviy anh’ýn bir hadisi, kendisine haber verene isnad ederek baþkasýna nakletmesine de rivayet denilmiþtir. Bu nüansý belirtmek üzere umumiyetle tâlib durumundaki ravinin þeyhinden rivayetini ifade için ravâ anhu denildiði halde, þeyhin bir hadisi talebeye aktarmasýný ifade etmek maksadiyle ravâ lehû tabiri kullanýlmýþtýr.
Hadisler nesilden nesile rivayet yoluyla aktarýlmýþtýr. Önce sahabîler, Hz. Peygamber (s.a.s)'den duyduklarýný, gördüklerini ve öðrendiklerini ona isnad ederek tabi'îlere nakletmiþlerdir. Tâbi'îler de sahabeden rivayet ettikleri hadisleri onlara isnad ederek baþkalarýna aktarmýþlardýr. Böylece hadisi, kendisine haber verene isnad ederek nakletmek iþi yýllarca ve nesiller boyu devam etmiþtir. Hatta zamanla tasnif edilen hadis kitaplarý bile nesilden nesile belli usullerle rivayet edilerek intikal etmiþtir.
Rivayetin güvenilir bir þekilde yapýlabilmesi için bazý þartlarý ileri sürülmüþtür. Bunlara þurût'r-rivâye veya sýfatu rivayeti’1-hadîs denilmiþtir. Rivayetin sýhhati bu þartlara riayetle birlikte önce rivayetin temelini oluþturan hadisi, iþittiði kimseye nisbet etmekten ibaret isnadýn sýhhatine baðlýdýr. Diðer taraftan hadisi rivayet eden þeyhin kýsaca, rivayetine güvenilir, adaletli ve zabt vasfýna sahip olmasý rivayetin sýhhati ile yakýndan ilgilidir. Nihayet rivayete esas olan hadîsin, merviy anhdan iþitildiði gibi muhafaza edilerek deðiþikliðe uðramamasý da rivayetin sahih olmasý bakýmýndan üzerinde durulmasý gereken bir husustur. Bir hadisi bütün bu þartlarý yerine getirerek sahih bir þekilde rivayet edebilmek için rivayet metotlarý tesbit edilmiþ ve uygulanmýþtýr.