Kudame Bin Ca fer By: seymanur K Date: 20 Haziran 2011, 15:38:12
Kudame b. Ca'fer (H. 337)
''Akýl iki kýsýmdýr; Allah (c) vergisi (mevhub) ve sonradan kazanýlmýþ (meksub) akýl. Allah vergisi olan aklý, Allah (c) yaratmýþtýr. Kazanýlmýþ akýl ise; deney, tecrübe, ahlâk ve düþünme yolu ile kazanýlan akýldýr" dedikten sonra, "Akýl, deney ve tecrübe ile geliþen bir seciyedir. Seciye halinde akýl ile yetinerek, ahlâk, temyiz ve düþünme ile aklýný geliþtirmeyenler, hayvanlar gibidirler. Ne var ki seciye halinde verilen akýl (mevhub) temel unsur, kazanýlmýþ akýl ise yan unsurdur. Varlýklar, asýllarý ile vardýrlar. Asýl saðlýklý ise yan unsur da saðlýklý, asýl bozuk ise yan unsur da bozuktur" diyor.
Bazý eski düþünürler seciye halinde var olan aklý bedene, kazanýlmýþ aklý da gýdalara benzetmiþlerdir.
Kudame'nin, büyük oranda Yunan düþüncesinden etkilenmiþ olduðu kanaati yaygýn olmakla birlikte, akla iliþkin ifadeleri ile Muhâsibî'nin ifadeleri arasýndaki benzerlikler dikkat çekecek kadar açýktýr.[503] Haris "Tecrübe ve deneyimler ilim ve hilmi artýrmakla beraber akýl bir seciye nurudur" demekte ve Onlar hayvanlar gibidirler [504] ayetini delil göstererek bu konuya ýþýk tutmakta ve seciye halinde akýl ile yetinenleri hayvanlara benzetmektedir. [505][503] Nakdu'n-Nesr, s. 4-5.
[504] Furkan: 25/44.
[505] Haris El- Muhasibi, El- Akl Ve Fehmü’l Kur’an, Ýþaret Yayýnlarý, Ýstanbul, 2003: 196.