Telkin By: sidretül münteha Date: 19 Haziran 2011, 15:22:33
Telkin:
Bir sözü birine söyleyip anlatmak manasýna mastardýr. Bir kimseye bir þey anlatýp kabul ettirerek tesir altýna almak manasýna daha çok kullanýlýr. Türkçede buna aðzýna dil vermek denilir. 1172
Hadis Usulünde telkin, bir muhaddise tesir ederek bir hadisin kendi rivayeti olduðuna inandýrarak onu gerçekte rivayet edip etmediðini bilmeden rivayet etmesini saðlamaktýr. 1173
Telkine maruz kalanlar daha çok darîr denen görme duygusundan mahrum kalanlarla îhtilat veya yaþlýlýk sebebiyle hafýza kaybýna uðrayanlardýr. Böyle birine deðiþik isnad etmek, hadise raðbeti artýrmak gibi sebeplerle bu senin falandan rivayetindir” denilerek telkinde bulunulur. Eðer o ravi hadislerini kendisine ait bir asýldan rivayet etmiyorsa ve ne rivayet ettiðini bilmiyorsa telkin edilen hadisi kendi hadisi olarak rivayet eder. Bu þekilde telkine uðramýþ olur.
Telkine maruz kalanlar arasýnda Musa b. Dînâr meþhurdur. Abdurrezzâk b. Hemmâm'ýn da telkine maruz kaldýðý söylenmiþtir. Ýnsanlarýn aczini kullanmakla birlikte bazen siyasî maksatlarla mevzu hadisin bile telkin edildiði olmuþtur. Þu misal bunu gösterir: “Ýbn Zekrûye anlatmýþtýr: “Bir gün Ebubekr Ýbnu'l-Ce'âbî'nin yanýnda idim. Derken yanýna bir grup þiî geldi. Selam verip oturdular. Minderinin altýna içinde para bulunan bir kese koyduktan sonra içlerinden biri
“Kadý efendi, dedi; sen Baðdat muhaddislerinin hepsini isnadýnda toplamýþ birisin. Bu kente gelenleri de bilirsin. Biliyorsun, Müminlerin Emiri Ali b. Ebî Tâlib de Baðdad'a geldi. Senden kitabýnda bu olayý zikretmeni rica ediyoruz.” Bunun üzerine Ýbnu'l-Ce'âbi
“peki” dedi ve hizmetkarýna kitabýný getirmesini söyledi. Kitabý gelince bir yerine
“Söylendiðine göre Mü’minlerin Emiri Ali b. Ebî Talib de Baðdad'a gelmiþtir” diye yazdý. Bundan sonra þiîler kalkýp gittiler. Ben
“Kadý, dedim, kitabýna yazdýðýn bu haberi sana kim rivayet etti?” Bu soruma
“Gördüðün bu adamlar” cevabýný verdi.”1174
Rivayetlerinde tesâhül gösterenlerin olduðu gibi telkini kabul edenlerin de rivayetleri makbul sayýlmýþtýr.