Sem Ve Basar By: seymanur K Date: 16 Haziran 2011, 17:22:02
Sem' Ve Basar
Ayný þekilde, Þüphesiz biz sizinle beraberiz, her þeyi iþitmekteyiz [882] ayetindeki, bizatihi iþitme olgusu yaratma anlamýna deðildir. Konuþtuðu esnada, mütekellimden gelenleri iþitebilmesi için herhangi bir külfet yoktur. Biz sizinle beraberiz, her þeyi iþitmekteyiz [883] ve Allah yaptýklarýnýzý görecektir [884] gibi ayetler, görülür ve iþitilir varlýklar, benim onlarý iþitme ve görme ile idrakimden gizli deðildir anlamýna gelirler. Görme ve iþitme, Allah'ýn zatýnda sonradan meydana gelen bir deðiþim sonucu gerçekleþmez. Allah böyle bir durumdan beri ve münezzehtir. Yaptýklarýnýzý Allah da Rasulü de görecektir [885] ayeti de bu þekilde anlaþýlmalýdýr. Bunun çin, daha sonra kendi zatýnda, göz ve görme yetisi yaratmasý gerekmez. Allah bundan münezzehtir.
Bazýlarý bunun Allah'ýn zatýnda sonradan yarattýðý görme ve iþitme yetisi ile gerçekleþtiðini' [886] iddia etmektedirler. Bu mezhepler, kullar tarafýndan akledilen varlýklarýn, söylenenleri dinledikleri esnada Allah tarafýndan söylenende yaratýlan bir illet sayesinde iþitildiklerini; çünkü, iþittikleri esnada kulaklarda, iþitilen þeyden dolayý bir idrakin meydana geldiðini ve bu idrak sayesinde de iþitmenin gerçekleþtiðini iddia etmektelerdir. Onlar, görmenin de bu þekilde sonradan meydana geldiðini savunmaktadýrlar.
Ebu Abdullah (Muhasibi) þunlarý söylemiþtir: Bu bir hatadýr. Çünkü Allah görecektir... ve Þüphesiz biz sizinle beraberiz ve söylediklerinizi iþitmekteyiz ayetlerindek "görecektir" ve "iþitmekteyiz" gibi ifadeler, görülen ve iþitilen nesneler, bizim görerek ve iþiterek bilmemize gizli deðildir anlamýndadýr. Allah'ýn bu þekilde görmesi ve iþitmesi O'nun zatýnda sonradan meydana gelen bir takým deðiþikliklerden kaynaklanmamaktadýr. Ýþitilen þeyin meydana gelmesi ile birlikte iþitme, görülen þeyin meydana gelmesi ile de görme sonradan meydana gelir demek, Allah'a karþý söylemediði bir þey iddia etmek anlamýna gelir. Kullara düþen, Allah'ýn buyruðuna uygun olarak O'nun alim, iþiten ve gören olduðuna, ayný zamanda da asla olmamýþ olan bir þeyi murad etmediðine inanmaktýr. Ki bilsin ifadesi, 'ki bilinir duruma gelsin' anlamýnadýr. Yine ki görsün ve ki iþitsin ifadeleri de böyledir. Allah'ýn, sonradan meydana gelmiþ (hadis) bir bilgi, görme ve iþitme olmaksýzýn bir varlýðý bilmesi, görmesi ve iþitmesi son derece normaldir. Bütün bunlar O'nun zatýnda sonradan meydana gelmiþ olan bir deðiþiklik anlamýna gelmez. Allah zatýnda, ilim ve iradesinde sonradan meydana gelen olaylardan, bedalardan beri ve münezzehtir. [887][882] Þuara: 42/15.
[883] Þuara: 42/15.
[884] Tevbe: 9/94.
[885] Tevbe: 9/105
[886] Allah'ýn zati sýfatlarýnýn hadis olduðunu savunan iki mezhep Rafýzîler ve Muþebbihedir. Makalatu'l-Islamiyyin. c. 2/160.
[887] Haris El- Muhasibi, El- Akl Ve Fehmü’l Kur’an, Ýþaret Yayýnlarý, Ýstanbul, 2003: 311-313.