Nesih By: sidretül münteha Date: 14 Haziran 2011, 16:08:18
c. Nesih
Sünneti Kur'an'a arzetme ölçüsünden doðan üçüncü sonuç nesihtir. Ancak, bu noktada neshin tarifinden, geçmiþ âlimlerin onunla neyi kasdettiklerinden ve nesih ile tahsis arasýndaki farktan kýsaca bahsetmemiz yerinde olacaktýr.
Nesih sözlükte, giderme ve nakletme; dinî bir terim olarak ise, din koyucunun daha sonraki bir dinî delil ile þer'î bir hükmü kaldýrmasý anlamýna gelmektedir [943]. Gerçekte nesheden Allah'týr. Hükmün kaldýrýldýðýna delalet eden hitabý ise neshetmedir. Bu hitaba nasih (nesheden) denilmesi ise mecazdýr [944].
Nesih, ilk dönem âlimleri nezdinde usulcülerin anladýðýndan daha geniþ bir mâna içermekteydi. Zira onlar dinî bir hükmün daha sonraki dinî bir delille kaldýrýlmasýna nesih dedikleri gibi, mutlakýn takyid edilmesine, umumun bitiþik veya ayrý bir delil ile tahsis edilmesine, mübhem ve müclemin beyan edilmesine de nesih adýný veriyorlardý [945]. Daha sonra Þafiî gelmiþ neshi, zikrettiði delil ve misallerle açýklamýþ, onu belirsiz bir þekilde içinde bulunduðu o geniþ kullanýmlardan ayýrmýþ; tahsis ve takyidin nasdan murat edilen mâna ile igili olduðunu, neshin ise, nassýn mevcut olan bir hükmü kaldýrmasý mânasýna geldiðini söylemiþtir [946].[943] Ali Hasbullah, Usâlü't-teþrti'l-Ýslâmî, s. 212.
[944] Âmidî, el-Ýhkâm, II, 240.
[945] Þâtýbî, el-Muvafakât, II, 108.
[946] Ebu Zehra, Þâfýî, s. 265-266. Misfir B. Gurmullah Ed-Dümeyni, Hadiste Metin Tenkidi Metodlarý, Kitabevi Yayýnlarý, Ýstanbul 1997: 277.