Sünen-i Darimi
Pages: 1
Dede By: Hadice Date: 14 Haziran 2011, 10:09:37
10. Dede


2902. “Bize Yezid b. Harun haber verip (dedi ki), bize Yahya b. Saîd haber verdi ki;”

Hz. Ömer, dedenin miras (payýný) yazmýþtý. Sonra yaralandýðýnda onu istetip silmiþ, ardýndan da;

"Onun hak­kýnda ilerde kendi görüþünüzü söylersiniz" demiþti.[70]

2903. “Bize Yezid haber verip (dedi ki), bize Eþ'as, Ýbn Sîrîn'den haber verdi ki,” O þöyle demiþ:

Ben Abide'ye;

"Bana de­denin (miras) durumunu anlat" dedim de O, þöyle karþýlýk verdi:

"Ben gerçekten hafýzamda dede hakkýnda seksen deðiþik hüküm sak­lýyorum!"[71]

2904. “Bize Ebu Ðassan haber verip (dedi ki), bize Ýsrail, Ebu Ishak'tan, (O) Abdullah b. Amr el-Harifi'den, (O da) Hz. Ali'den (naklen) rivayet etti ki,” O þöyle dedi:

Bir adam kendisine gelip bir miras meselesi sormuþ da O;

"Onda dede yoksa getir, (çözeyim)!  Demiþ.[72]

2905. “Bize Muhammed b. Yusuf rivayet edip (dedi ki), bize Süfyan, Eyyub es-Sahtiyani'den, (O) Saîd b. Cübeyr'den, (O da) Murad kabilesinden bir adamdan (naklen) rivayet etti ki;”

O, Hz. Ali'yi þöyle derken iþitmiþ:

“Kendini Cehennemin diplerine atma kimi sevindirirse o, (mirastaki durumlarý hususunda) dede ile erkek kardeþler arasýnda hüküm versin!"[73]

 

Açýklama
 

Dedenin mirasçýlýðý Kur'an'da açýklanmamýþ, onunla ilgili hü­kümlerin çoðu Sahabenin içtihadýyla tesbit edilmiþ ve baba bu­lunmadýðý takdirde dedenin baba gibi sayýlacaðý kabul edilmiþtir. Bu­nunla beraber dedenin durumu iki hususta babadan farklý görülmüþtür. Bunlardan biri karý, ana, dede veya koca, ana, dede bir­likte mirasçý olduklarýnda; ananýn, mirasýn tamamýnýn üçte birini alacaðý hususudur. Halbuki bu meselelerde dede yerine baba olsaydý, ana mirasýn kalanýnýn üçte birini alacaktý. Dedenin babadan farklý görüldüðü ikinci husus; babanýn, bütün kardeþleri mirasçýlýktan dü­þüreceði konusunda icma varken, baba bulunmadýðýnda dedenin on­larý mirasçýlýktan düþürüp düþürmeyeceði konusundaki farklý içtihadlardýr. Bu farklý içtihadlarda kardeþlerin mirasçýlýklarýnýn Kur'an'da belirlenmemiþ olmasýnýn rolü vardýr. Hz. Ali (Radýyallahu Anh) de, herhalde bunun için yukarýdaki sözünü söylemiþtir. Söz-konusu farklý içtihadlara gelince; Hz. Ebu Bekir (Radýyallahu Anh), Hz. AÝþe (Radýyallahu Anha), Abdullah b. Abbas (Radýyallahu Anh) ve Hanefiler, dedenin, baba gibi, bütün kardeþleri mirastan düþüreceði (hacbedeceði) içtihadýnda bulunmuþlardýr. Hz. Ali (Radýyallahu Anh), Zeyd b. Sabit (Radýyallahu Anh), Abdullah b. Mes'ud (Radýyallahu Anh), Ahmed b. Hanbel (Rahmetullahi Aleyh), Malik (Rahmetullahi Aleyh) ve Ha­nefi âlimlerden Ebu Yusuf (Rahmetullahi Aleyh) ile Muhammed (Rahmetullahi Aleyh) ise, kardeþlerin dede ile birlikte mirasçý olacaklarý þek­linde içtihad etmiþlerdir.[74]


[70] Beyhaki, 6/245, Ýbn Ebi Þeybe, 11/320., Ebu Muhammed Abdullah b. Abdirrahman ed-Darimi es-Semerkandi (Abdullah Aydýnlý), Sünen-i Darimi Tercüme Ve Þerhi, Madve Yayýnlarý, Madve Ofset, Ýstanbul, 1996: 6/159

[71] Musannaf, 10/262; Ýbn Ebi Þeybe, 11/318; Beyhaki, 6/245., Ebu Muhammed Abdullah b. Abdirrahman ed-Darimi es-Semerkandi (Abdullah Aydýnlý), Sünen-i Darimi Tercüme Ve Þerhi, Madve Yayýnlarý, Madve Ofset, Ýstanbul, 1996: 6/159

[72] Ýbn Ebi Þeybe, 11/319., Ebu Muhammed Abdullah b. Abdirrahman ed-Darimi es-Semerkandi (Abdullah Aydýnlý), Sünen-i Darimi Tercüme Ve Þerhi, Madve Yayýnlarý, Madve Ofset, Ýstanbul, 1996: 6/160


radyobeyan