Kalbinizle dost olun By: sumeyye Date: 12 Haziran 2011, 15:38:40
Kalbinizle dost olun
Düzenli yapýlan egzersizler ve saðlýklý beslenme alýþkanlýðýný kazanmak kalbinize iyi gelir
Dünyada bir numaralý ölüm nedeni kalp. Erkeklerde 45 kadýnlarda ise 55’ten sonra kalp krizi riski artýyor. Düzenli egzersiz ve saðlýklý beslenme ile kalp saðlýðýný korumanýn mümkün olduðunu söyleyen Bayýndýr Ýçerenköy Hastanesi Kardiyoloji Bölüm Baþkaný Prof. Dr. Timur Timurkaynak ile sýcak günlerde kalbi koruma yöntemlerini konuþtuk. Hastalarýna haftada bir kez terayaðlý sucuklu yumurta yemeleri için izin verdiðini söyleyen
Prof. Dr. Timurkaynak’ýn anlattýklarýna bakýldýðýnda kalbimizle dost yaþamamýz zor deðil.
Kalple ilgili sorunlar anne karnýnda baþlar
Kalple ilgili sorunlar anne karnýnda baþlar. Anne aþýrý kolestrollü beslenirse bu kordon yoluyla çocuða geçer ve bebeðin damarlarýnda ilk ateroskleroz belirtileri oluþur. Ateroskleroz kalp damarlarýnda yað, kolesterol birikmesidir. Çocuk doðduktan sonra ailenin saðlýklý bir yaþam tarzý benimsenmesi çok önemli, çünkü çocuklar taklit ederek öðreniyor. Anne baba, meyve sebzeden zengin Akdeniz mutfaðý ile beslenme tarzýný benimsemiþ ve düzenli egzersiz yapýyor ise çocuk da oldukça saðlýklý büyür. Bunun tersi durumlarda çocuklar sütle geçirdiði ilk 6 yýlýnda, abur cubur da tüketerek belli bir yaþa geliyor. 6-18 yaþ arasýnda gazlý içeceklerle birlikte aþýrý tuzlu, aþýrý yaðlý yiyecekler ve hareketsiz bir yaþamla kilo artýþý baþlýyor. Kilo artýþýný, göbek çevresindeki yað birikimi olarak ifade ediyoruz. Bu da insülin direncini ortaya çýkararak, þeker hastalýðýný tetikliyor. Yine o dönemde arkadaþlardan öykünerek sigara hayatýmýza giriyor. Tüm bunlar tansiyon, þeker ve kolesterol için alt yapý oluþturuyor. Temeller bu yaþlarda atýlýyor ama bunun sonucunu siz 40’lý 50’li yaþlarda alýyorsunuz. Bu olumsuzluklar sonucunda da kalp krizi ile karþý karþýya kalýnýyor.
Tek baþýna mucizevi bir yiyecek yok mucizevi bir mutfak var: Akdeniz
Kalp saðlýðý için öncelikle ambalajdan çýkan ürünlerden yani iþlenmiþ yiyeceklerden kaçmak gerekiyor. Doðal saðlýklý ortamda yetiþmiþ, topraktan çýkan her þey tüketilebilir. Bir bakýyorsunuz herkes brokoli, bir bakýyorsunuz kekik suyu, bir bakýyorsunuz farklý otlarýn peþinde koþuyor. Tek baþýna mucizevi bir besin yok ama mucizevi bir mutfak var: Akdeniz Mutfaðý. Ýçinde meyve, sebze, baklagiller ve bir mucize olan zeytinyaðýný barýndýrýyor. Kýrmýzý þarap da bu mutfakta. Þarabý seviyorsanýz içebilirsiniz ama sevmiyorsanýz saðlýk için içmenizi önermiyoruz. Kýrmýzý et de haftada 2-3’ü geçmeyecek þekilde tüketilebilir. Damak lezzeti herkes için önemli o nedenle kalp hastalarýma “Pazar sabahlarý tereyaðlý sucuklu yumurta serbest” diyorum. O pazar tatili, orada kaçamak yapýlabilir. Ama ondan sonra yine Akdeniz mutfaðý ile beslenilecek. Tabii ki canýnýz kebap istediðinde yiyebilirsiniz. Ama düzenli kontrollerde kolesterolünüz, þekeriniz, tansiyonunuz hedefleri tutmalý. Kýzartmalardan, fast food’tan uzak durun. Mangalda etler fazla piþirildiðinde içindeki kanserojen madde 10 kat artýyor.
Tempolu yürüyüþ ve merdivenler kalp dostu
Kalp saðlýðý için otururken bir þey yapamayýz. Saðlýklý bir kalp için hareket etmemiz gerekiyor. En saðlýklý ve en ucuz spor tempolu yürüyüþtür. Haftanýn en az 5, mümkünse 7 günü 35 dakikadan biraz daha fazla tempolu yürümek gerekiyor. Otomobilinizi evinize ya da iþ yerinize iki durak uzakta býrakýn ve yürüyün. Merdivenler kalp dostudur. Asansör kullanmayýn, merdivenleri tercih edin. Bunlar hem size enerji harcatarak zayýf tutuyor, hem kardiyak performansýnýzý artýrýyor. Ayrýca efor yaptýðýnýz zaman oluþabilecek göðüs aðrýsý erken uyarý sistemi olarak sizi bir kardiyoloða yönlendiriyor. “Yokuþ çýkarken göðsüm aðrýdý” diye gelen hastalarý, hemen incelemeye alýyoruz. Kalp için yapýlacak ikinci spor yüzmedir. Tenis de önerilebilir. Futbol ise belli bir yaþtan sonra baþlamak için uygun bir spor deðil. Kalp saðlýðýnýz için rekabetçi sporlardan kaçýnýn.
Kolesterol nedir?
Kolesterolü þöyle düþünebilirsiniz: Bir çeþmeden akan kireçli su borunun içinin daraltýr, su ip gibi akmaya bir süre sonra da akmamaya baþlar, týkanýr... Damarlarýmýzdan akan kan kolesterollüyse, o damar duvarýna yapýþacak ve o duvarý daraltacaktýr. Belli bir daralmanýn üzerinde de hasta yürürken, efor yaparken göðüs aðrýsý ile bize gelir. Katý yað, tereyaðý, marginler, fast food, tam yaðlý yoðurtlar, sütler kolesterol açýsýndan zengindir. Süt ve yoðurdun yaðsýz olanlarý tüketilmeli. Yað çok büyük bir kalori kaynaðý, yaðlý beslendiðiniz zaman obeziteniz, kilonuz artacaktýr. Karides ve kalamar da kolesterolü artýran yiyeceklerdir.
Prof. Dr. Timur Timurkaynak insan ömrünü 6 þiþe ile dönemlere bölüyor
“Hayatýmýz biberonla baþlýyor. Hayatýn ilk altý yýlý süt içerek geçirdiðimiz dönem. 6-18 yaþ arasýnda hayatýmýza asitli içecekler ve yanýnda fast food yiyecekler giriyor. Bu döneme “ekmek arasý kalp krizi dönemi” diyorum. 18 yaþýndan sonra hayatýmýza alkollü içecekler, -raký- giriyor. Tabii zaman içinde para ve kariyer arttýkça snoblaþýp kimileri konyaða kaptýrýyor gönlünü. Tabii bunlarýn zararý hemen ertesi gün çýkmýyor... Fasd food’lar, alkollü içecekler, saðlýksýz beslenme, kalp krizine neden olan tansiyon, þeker ve kolesterol için alt yapý oluþturuyor. Beþinci þiþe döneminde artýk tüm bunlara veda etmek gerekiyor. Saðlýklý kalabilmek için sadece su içiyoruz. Tatlý su devri. Serum þiþesi ise iki ayaðýmýzýn artýk çukurda olduðunu gösteriyor. Tehlikeli dönem...
Komþusunun kolesterolüne bakarak ilaç kullanmaktan vazgeçenler var
Kandaki kolesterole sadece yiyip içtiklerimiz neden olmaz. Kolesterolün bir nedeni de karaciðerdeki fabrikadýr! Bu nedenle sadece yiyip içtiklerimizi kontrol altýna alarak kolesterolümüzü düzenleyemeyiz. Statin grubu ilaçlar karaciðerdeki fabrikanýn kolesterol üretimini azaltmasýný saðlýyor. Ýlaçlar sayesinde karaciðerdeki üretim azaldýðý ve yiyeceklerle alýnan miktar da eksildiðinde kolesterol düzeyi düþüyor. Burada dikkat edilmesi gereken kiþilerin kolesterol hedefi. Herkesin kolesterol (LDL) hedefi farklýdýr. Saðlýklý bir insanda LDL kolesterol oraný 130’un altýndayken, kalp hastasýnda 100, hem kalp hem þeker hastasýnda 70’lerin altýna kadar düþebilir. Ama bazý hastalar, “Benim kolesterolüm senden yüksek, ben bile ilaç kullanmýyorum” diyen tanýdýklarý yüzünden “Ben neden içiyorum” deyip ilacý kesebiliyor. Hastalara herkesin riskinin fazla olduðunu anlatmak bazen zor oluyor.
Kalp aðrýsý kravat bölgesi boyun, çene, kolda olur...
Her göðüs aðrýsý kalp aðrýsý deðildir. Kalp krizi ile ilgili olan kalp aðrýsý daha çok kravat alaný, göðsün sol tarafý, boyun, çene, omuz ve kolda olur. Eforla ortaya çýkabilir. Mesala 20 dakika yürüdünüz ondan sonra yokuþ çýkýyorsunuz hafif yanma, baský gibi bir aðrý baþladý, durdunuz geçti, iþte bu tipik kalp aðrýsýdýr ama kriz deðildir. Kriz bir anda baþlar, istirahat halindeyken de baþlar yarým saati geçer, beraberinde bulantý, kusma, terleme geliþir ve krizlerin yüzde 15’inde ani ölüm olabilir. Kalp aðrýsý “doktora git” alarmýdýr. Bunlar tipik olanlarý, atipik olanlarý da var. Sýrttan gelebilir ama burada fil oturmuþ gibi, aðýrlýk hissi ve yanma olur.
KALP SAÐLIÐI VE...
GENETÝK
Ailenizde erken yaþta geçirilmiþ, by-pas, kalp krizi hikayeleri, erken ölüm varsa sizin de kalp krizi riskiniz yüksek. Bu nedenle 20’li yaþlardan
itibaren kontrole baþlamanýz gerek. Ýlk kontrol 20’li yaþlarda yapýlmalý, 20’li yaþlarda 5 yýlda, 30’lu yaþlarda 4 yýlda, 40’lý yaþlarda 3 yýlda, 50’li yaþlarda 2 yýlda, 60’lý yaþlarda yýlda 1 kontrol yaptýrmak bir problem yoksa yeterli. Kalp hastalýðýnýz varsa hekiminiz 3 ya da 6 aylýk periyotlarda sizi kontrol edecektir.
SICAKLAR
Saat 11-15 arasý güneþe çýkmayýn. Doðal kumaþlardan hafif giysiler giyin. Özellikle kalp hastalarý idrar söktürücü ilaçlar kullandýðý için bol sývý tüketmeli. Gün boyu saðlýklý yiyeceklerle 3 öðünü 6’ya bölerek beslenin.
OBEZÝTE!
Obezite ile birlikte vücutta insülin direnci baþlýyor. Ýnsülin direnci diyabet öncüsüdür. Fazla kilolarla diyabete zemin hazýrlýyorsunuz. Ýnsülin direnci ayrýca hipertansiyonu tetikliyor, diyabetle birlikte, diyabete baðlý bir kolesterol düzensizliði ortaya çýkýyor. Obez hastalarýn þeker kolesterol ve tansiyonlarý yüksek olduðu için kalp krizi riskleri de yüksektir. Obezite tüm kötülüklerin anasýdýr diyebiliriz.
UÇAK:
Kalp, tansiyon hastasý, by paslý ya da stendli olabilirsiniz, hiçbirinde aktif olarak göðüs aðrýnýz yoksa, kan basýncýnýz kontrol altýndaysa uçaða binmenizde bir sakýnca yok.
Vatan