Ketem

Ketem By: hafiza aise Date: 07 Haziran 2011, 18:52:09
77— Ketem , (Bir boya otu):

Buharî, Sahihinde Osman b. Abdillah b. Mevheb'den rivayet eder: "Üm-mü Seleme'nin (r.a.) yanına vardık. Bize Hz. Peygamber'in (s.a.) saçından bir saç çıkardı. Bir de baktık ki o, kına ve ketemle boyanmıştı."[225]

Dört Sünen'de yer alan bir hadis de şöyledir: "Beyaz saçları(j| Rengini) değiştirebileceğiniz en güzel şey kına ve ketemdir."[226]

Sahih'de Enes'ten (r.a.) Ebu Bekir'in (r.a.) saçını kma ve ketemi! boyadığı rivayet edilmiştir.[227]

Ebu Davud'un Sünerfındz ise İbn Abbas şöyle anlatır: Hz. Peygamber'in (s.a.) yanından saçını kına ile boyamış bir adam geçti. Hz. Peygamber (s.a.) ona: "Bu ne güzel!" buyurdu. Saçını kına ve ketemle boyamış başka bir adam geçti. Hz. Peygamber (s.a.) onun hakkında da: "Bu ondan daha güzel!" buyurdu. Saçını zaferan (sufra) ile boyamış bir başkası geçti. Hz. Peygamber bu kez de: "Bu ise diğerlerinin hepsinden daha güzel!" buyurdu.[228]

Gâfikî şöyle der: "Ketem, ovalarda biten bir bitkidir. Yapraklan zeytin yaprağına yakındır. Adam boyundan büyük olur. Kara biber (fülfül) çekirdeği gibi meyvesi olur. İçinde çekirdeği bulunur. Ezildiği vakit kararır. Yapraklarının usaresi (özsuyu) çıkarılıp bir ûkıyye kadarı içildiği zaman, acayib şekilde kusturur. Köpek (kuduz) ısırmasına iyi gelir. Kökü su ile kaynatıldığı zaman mürekkep elde edilir."

Kindî ise: "Ketem tohumu ile sürme çekildiği zaman, göze inen suyu çözümler ve gözü iyi eder." der.

Bazıları **ketem"i "vesme" (çivit yaprağı) ile karıştırmışlardır. Bu yanlıştır, ikisi ayrı ayrı şeylerdir. es-Sıhâh sahibi şöyle der: "Ketem, 'vesme' ile karıştırılıp saç boyamada kullanılan bir bitkidir. 'Vesme', uzun yapraklar olan, rengi maviye çalan, söğüt ağacı yaprağından daha büyük olan, fasülyt yaprağına benzeyen ve ondan daha büyükçe bir bitkidir. Hicaz ve Yemen ta raflarından getirilir."

Soru: Sahih'dt Enes'ten (r.a.) sabit olduğuna göre Hz. Peygamper (s.a. saçlarını boyamamıştır. [229] öncekiler ile bu, nasıl telif edilir?

Cevap: İmam Ahmed buna gerekli cevabı vermiş ve: "Enes'ten (r.a.) baş kalan Hz. Peygamber'in (s.a.) saçlarını boyadığını görmüşlerdir. Görenle gör meyenin durumu bir değildir." demiştir. Böylece İmam, Hz. Peygamber'ii (s.a.) saçlarını boyadıklarını kabul ve isbat etmiştir. Muhaddislerden bir kıs mı da onunla aynı görüştedir. İmam Mâlik ise bunu kabul etmez.

Soru: Sahih-iMüslim'de, saçı siyaha boyamaktan meneden bir haber gelmiştir: Ebu Kuhâfe, saçları ve sakalı segam çiçeği gibi bembeyaz getirildiği zaman Hz. Peygamber (s.a.): "Bu beyazlığı değiştirin, ama siyaha boyamaktan kaçının." buyurmuştur[230]' Ketem ise saçları siyahlaştırır?

Cevap: Buna iki açıdan cevap verilebilir.

Birincisi: Yasak, sadece siyah ile ilgilidir. Ama kına içine ketem vb. gibi başka bir şey katılırsa, bunda bir sakınca yoktur. Çünkü kma ile ketem saça kırmızı ile siyah arasında bir renk verir. "Vesme" ise böyle değildir. O saça kömür siyahlığı verir. Bu izah, diğerinden daha doğrudur.

İkincisi: Siyaha boyama yasağı, başkalarını aldatma söz konusu olduğu zamana aittir. Meselâ cariyenin ve yaşlı kadının saçını boyamak, böylece kocayı ve yeni müşteriyi aldatmak, yaşlı ihtiyar adam kendisini genç göstermek ve böylece kadını kandırmak için saçını boyamak gibi hallere aittir. Çünkü bu bir hile ve aldatma (tedlis) kabilindendir. Ama böyle bir durum içermi-yorsa bir beis yoktur. Hasan ve Hüseyin efendilerimizin saçlarını siyaha boyadıkları sahih olarak bilinmektedir. Bunu îbn Cerîr (Tehzîbu'l-Âsâr'da) Ayrıca, Osman b. Affan, Abdullah b. Cafer, Sa'd b\ Ebî Vakkas, Ukbe b. âmir, Muğîre b. Şube, Cerîr b. Abdillah, Amr b. Âs'tan da; tabiîn'den Amr b. Osman, Ali b. Abdillah b. Abbas, Ebu Seleme b. Abdirrahman, Abdurrahman b. Esved, Musa b. Talha, Zührî, Eyyûb, İsmail b. Ma'dîkerib'den de saçlarını siyaha boyadıklarım nakletmiştir.

İbnü'l-Cevzî de, Muharib b. Disâr, Yezîd, îbn Cüreyc, Ebu Yûsuf, Ebu İshâk, İbn Ebî Leylâ, Ziyad b. Alâka, Gaylân b. Cami, NâfT b. Cübeyr, Amr b.el-Makdemî, Kasım b. Sellâm'dan aynı görüşü nakletmiştir. [231]

[225] Buharî, 77/66.

[226] Ahmed, 5/147; Tirmizî, 1753; Ebu Davud, 4205; Nesâî, 7/139; İbn Mâce, 3632. Senet sahihtir. İbn Hibbân

(1475) sahih kabul etmiştir. Musannefit (20174) de yejj almıştır

[227] Buharî, (Fethul-Bârî, 7/200, 201); Müslim, 2241.

[228] Ebu Davud, 4211; İbn Mâce, 3627. Senedinde Humeyd b. Vehb vardır, leyyinufl-hadisti Ondan rivayet eden Muhammed b. Talha el-Yâmî ise hata yapabilen sadûk râvidir.

[229] Buharî (Fethu'l-Bâri, 10/297); Müslim, 2341.

[230] Müslim, 2102.

[231] İbn Kayyim el-Cevziyye, Za’du’l-Mead, İklim Yayınları: 5/84-86.