Onbirinci mesele By: sidretül münteha Date: 30 Mayýs 2011, 14:09:56
Onbirinci Mesele
Sahih hadisde þöyle buyurulmustur:
"....Sizden öncekilerin yoluna, karýþ karýþ arþýn arþýn, mutlaka uyacaksýnýz. Hatta onlar keler yuvasýna girseler siz de onlara uyacaksýnýz. Biz dedik ki:
Ey Allah'ýn Rasûlü! Onlar Yahudiler ve Hýristiyanlar mý? Hz. Peygamber de:
Peki ya kim? buyurdu,"[203] Bu hadis Tirmizi'nin garip hadisine ilave olarak verilen örnek, uymanýn onlarýn ileri gelenlerinin iþlerine olacaðýný göstermektedir.
Sahih olarak Ebû Vâkýd el-Leysr[204] den þöyle dediði rivayet edilmiþtir: Hz. Peygamber ile birlikte Hayber tarafýna doðru çýkmýþtýk. O zamanlar müslüman olalý az bir süre olmuþtu. Müþriklerin çevresinde ibadet edercesine bulunduklarý ve silahlarýný astýklarý "zât-u envat" denilen bir aðacý vardý. Biz Hz. Peygambere:
Ey Allah'ýn Rasûlü! Bizim için de böyle bir aðaç belirleseniz, dedik. Hz. Peygamber onlara þöyle buyurdu:
“Allahü Ekber! Ýsrailoðullarýnýn "Ey Musa! Onlara ait tanrýlar gibi bizim için de tanrý yap."[205] Dediði gibi söylüyorsunuz. Mutlaka sizden öncekilerin yolunu tutacaksýnýz...."[206]
Bu hadisteki açýklama ile fýrkalar hakkýndaki hadis, Yahudilerin ve Hýristiyanlarýn daha önce iþledikleri benzer bid'atleri doðru olarak haber vermektedir. Buna göre Muhammed ümmeti içerisinde onlarýn bid'atlarýna uyacaklar bulunacaktýr. Hatta onlarýn bid'atlarýndan bir fazlasýný, kendisinden önceki Hýristiyan ve Yahudilerde olmayanýný yapacaklardýr. Daha önce geçtiði üzere bu bilinen bir þey deðildir. Bilinse de tarif edilemez. Fazladan olan bid'atý belirlemek de söz konusu deðildir.
Allah en iyi bilendir.
Ayrýca Ebû Hüreyre'den rivayet edilen bir hadiste Hz. Peygamber þöyle buyurmuþtur:
"Ümmetim kendilerinden önceki çaðlarda yapýlanlarý karýþ karýþ, arþýn arþýn benimsemedikçe kýyamet koymayacaktýr. Bir adam:
Fars ve Rum kavminin yaptýklarýný mý yapacaklar? Deyince:
Onlardan baþkalarý mý var? Buyurdular."[207]
Bu hadis de bir önceki hadis gibidir. Ancak onda örnek verilmemiþtir. Bu hadisteki "ümmetim kendilerinden önceki çaðlarýndakileri benimsemedikçe...." ifadesi bu ümmetin onlarýn yaptýklarýnýn benzerini yapacaklarýný göstermektedir. Ancak onlara uymada uyulacak bid'at belirgin deðildir. Bu demektir ki onlarýn yaptýklarýnýn týpatýp aynýsýna deðil benzeri þeylere uyulacaktýr.
Örnek bildirilen hadisteki belirgin bid'ate uyulacaðý konusu þu ifadeden anlaþýlmaktadýr:
"Sizden öncekilerin yoluna mutlaka uyacaksýnýz....” Ayrýca bu hadiste:
"Hatta eðer onlar keler yuvasýna dahi girseler, siz onlara uyacaksýnýz" buyurulmuþtur.
Belirlenmiþ bir bid'ata deðil de benzerine uyulacaðý hadisteki þu ifadeden anlaþýlmaktadýr:
"Biz Peygambere: Bizim için de böyle bir aðaç belirleseniz, dedik. O da bize bu Ýsrailoðullarýnýn:
"Ey Musa! onlara ait tanrýlar gibi tanrý yap" dedikleri gibidir, buyurdu..." Çünkü onlarýnki gibi aðacýn olmasýný istemek Allah'tan baþka tanrýlar edinmeye benzer, yoksa bizzat þirkin kendisini istemek deðildir. Bundan dolayýdýr ki her yönden bir benzerinin nas ile belirlenmemesi halinde, hakkýnda nas olana kýyas etmek gerekmez.[208] [203] Hadisi Buharý, Ý'tisam kitabýnda (Feth'de 7330 numarada). Müslim, Ýlim kitabýnda 2669 genel numara ile Tirmizi, Fiten kitabýnda 2180 numara ile Ahmed b. Hannel Müsned'inde 2/327-367-450-511 ve 527 de rivayet etmiþtir.
[204] Bu zatýn adýnýn Haris b. Mâlik veya Ýbn Avf veya Avf b. Haris olduðu söylenmiþtir. Kendisi Mekke'nin fethine katýlanlardandýr. Hicretin 68 yýlýnda vefat etmiþtir. Bakýnýz: Takrib. 2/486; Þezarat. 1/76
[205] A'raf: 138
[206] Tirmizi. Fiten kitabýnda 2180 genel numara ile rivayet etmiþtir.
[207] Bakýnýz: Feth'ul Bari, Ý'tisam kitabý. 7319 numaralý hadis.
[208] Ýmam Þatýbi, el-Ý’tisam Kitap Dünyasý Yayýnlarý: 2/264-265.