El veya dil ile marufu emretme By: sidretül münteha Date: 25 Mayýs 2011, 17:59:13
El Veya Dil Ýle Ma'rufu Emretme Ve Münkerden Nehyetme Gücünün Bulunmayýþý:
Bütün bunlardan anlaþýlmaktadýr ki ma'rufu emredip münkerden nehyetmenin farziyetleri eþittir. Kiþi bu farziyeti el veya dil ile yerine getirmek ister. Bunlardan her biri taþýdýklarý sorumluluklarý ancak kudret ve güç taþýma imkânsýzlýðý ile düþer. Bu nedenle de el ve dilin görevleri sona erer. Allâme Ebu Bekir el-Cessas buyurur ki:
"Bu sorumluluklarýn sona ermesi, birtakým merhalelere ihtiyaç duyar, þöyle ki:
1- Ýmkân ve þartlar elverdikçe kötülüðü el ile (sahip olduðu her türlü maharetini kullanarak) deðiþtirmek.
2- Eðer buna imkân yok da yani el ile kötülüðü ortadan kaldýrmaya baþlayýnca kendinden korkuyorsa, diliyle önlemeye çalýþmasý gerekir. Þayet meþru mazeret gösterip diliyle bunu yapamayacaðý ortaya çýkarsa, söylediðimiz gibi iþlenen münkeri kalbiyle çirkin görmesi gerekir. 364
Kadý Ýyaz, ma'rufu emredip münkeri nehyetmenin izahý hususunda son derece tatmin edici bir yorum getirmiþtir: Da'vetçinin galip zannýna göre, þayet el ile kötülüðü (genel anlamda) kaldýrmak, kendisinin öldürülmesinden daha korkunç bir kötülüðe sebep olacak veya bu münkeri yasaklamasý nedeniyle baþkasý öldürülecek olursa el ile yapmaktan vazgeçer, va'z ve korkutmak yöntemiyle dili devreye sokarak yetinir. Þayet dil ile kötülüðü engellemeye çalýþmasýndan da korkarsa, o zaman kalbiyle hoþ görmemek suretiyle bu görevini yapmýþ ve meþru sahaya girmiþ olur. 365
Allâme el-Münâvî, münkeri nehyetme konusunda vârid olan hadis-i þerifi þöyle açýklar:.
"Þayet kendisine zararýn geleceði zannýyla, eliyle münkeri nehyetmeye gücü yetmiyorsa, diliyle yâni yardým dileme, azarlama veya þartýna riâyetle þiddetli ve sert davranmak gibi sözlerle nehyeder. Fitne korkusu, canýndan korkma, bir organýnýn veya malýnýn yok olma endiþesi gibi bir engelin varlýðý nedeniyle buna gücü yetmiyorsa, sadece kalbiyle nefret etmesi yeterlidir. 366364 Buharî-Kitabu'l-Gihad (Ýmanlarýn en hayýrlýsý Allah yolunda malýyla canýyla cihad eden mü'min babý)
Müslim-Kitab-ul Ýmare
Ebu Davut, Tirmizî ve Neseî (cihad bablarýnda)
Ýbn-i Mâce-Fiten bablarýnda rivayet etmiþtir.
NOT: "Buradaki münzevî hayat (bir köþeye çekilerek yaþanan hayat) hakkýndaki Peygamberin tebliði bir hakikat telakki edilerek toplumdan ayrý, dað baþýnda yaþama olduðu zannedilmemelidir. Çünkü her mü'min ayný yola baþvurursa Ýslâm'ýn cemaat anlayýþýna tamamen aykýrý olmuþ olur. (Bir vadide uzleti tercih) ta'biri, umumî ahlâkýn bozulduðu zamanlarda Ýslâmî esaslarý koruma esasýna dayanarak evinde veya mesaî hayatýnda müzevî bir yaþama tarzýnýn tercih edilmesinin hayýrlý olduðunu temsilden ibarettir. Bununla beraber Ýslâm'da din ve devletin himâyesi namýna ümmetin tesânûdünûn en açýk alâmeti oSan cihad'a iþtirak etmenin en açýk bir uslûbla emrolunmasý hadisin hedeflerinin birinci gayesidir. .
Nevevî, fitneden emin olma þanýyla halk ile içice olmanýn inzivadan hayýrlý olduðu hususunda cumhur-i ulemanýn ittifakýný zikreder. (Tecrid-Sarih c: 8 sh: 255)
"Gelmiþ geçmiþ bütün peygamberler, sahabe, tabiîn, ulemâ ve salihler hep insanlarla beraber yaþamýþ; ümmetin uçuruma yuvarlanmamasý için âdeta birer engel durumuna gelmiþlerdir." (Müslim Þerhi c: 9 sh: 85) (Çeviren)
365 Müslim-Kitab-ul Kader (Kadere îman ve ona boyun eðme babý) Ýbn-i Mâce-Mukaddine: (Kader Babý)
366 Þerh-u Sahih-i Müslim: 2/237.