Ebu Said Bin Sun'ullah By: armi Date: 14 Haziran 2009, 11:50:50
On altýncý asrýn büyük velîlerinden. 1514 (H. 920) senesinde Tebriz'de doðdu. 1572 (H.980) senesinde Ýstanbul'da vefât etti. Þeyh Vefâ Câmii bahçesinde medfundur.
Küçük yaþtan îtibâren ilim tahsîline baþladý. Önce babasý Þeyh Sun'ullah hazretlerinden dersler aldý. Sonra büyük âlim, velîlerin önderi Ubeydullah-ý Ahrâr hazretlerinin halîfelerinin sohbet ve derslerinde bulundu. Ýlimde ve tasavvuf mertebelerinde kemâl dereceye ulaþtýktan sonra talebe yetiþtirmek üzere vazifelendirildi.
Horasan'dan Âzerbaycan'a gidip, Allahü teâlânýn yüce dînini ve sevgili Peygamberimizin güzel ahlâkýný anlatmaya, yaymaya ve talebe yetiþtirmeye baþladý. 1499 senesinde, Safevî hânedânýndan olan Þah Ýsmâil ortaya çýkýp, Ýran'da Eshâb-ý kirâm düþmanlýðý ve sapýklýk yaygýnlaþýnca, Bitlis'e gitti. Orada talebe yetiþtirme ve insanlara Ýslâmiyet'in emir ve yasaklarýný bildirme vazîfesini yürüttü. Daha sonra; "Vatan sevgisi îmândandýr." hadîs-i þerîfi mûcibince tekrar Tebriz'e döndü. Ebû Saîd bin Sun'ullah hazretlerinin geldiðini duyan Þâh Ýsmâil Safevî onu huzûruna çaðýrttý. Yanýna geldiði zaman bâtýl inançlarý gereðince kendine secde etmesini emretti. Ebû Saîd hazretleri, Ehl-i sünnet îtikâdýnda olduðu için bunu kabûl etmedi. Þâh Ýsmâil, askerlerine onu öldürmeleri için emir vereceði zaman gördüðü heybetin tesirinde kaldý. Ne söyleyeceðini ve ne yapacaðýný bilemedi. Þeyh Saîd hazretlerini serbest býraktý. Böylece rahat bir þekilde sarayý terketti.
Ebû Saîd hazretleri, o beldenin âlimlerinden Mîr Gýyâsüddîn Mensûr'un hizmetine kavuþup, ondan ve diðer âlimlerden aklî ve naklî ilimleri tahsîl etti. Molla Ahmed Kazvînî, hac dönüþü Anadolu'ya gidince, Þeyh Ebû Saîd de büyük amcasý Þeyh Azîz ile birlikte Anadolu'ya gitmek üzere yola çýktýklarýnda, Þâh Tahmasb tarafýndan yakalatýlarak hapsedildiler. Mal ve servetlerine el koyuldu. Mallarý yok pahasýna çok ucuza sattýrdýðý gibi pekçok eziyetlerde bulunduktan sonra idâm ettirmeye karar verdi. Ancak, kendini sevenlerin yardýmýyla Ebû Saîd bin Sun'ullah hapishâneden kaçýp, Erdebîl'e giderek, tehlikeden kurtuldu. Fakat amcasý zayýf olduðu için onunla gelemedi. Erdebil'de, iki sene Molla Hüseyin Erdebilî'nin hizmetinde bulundu. 1548 senesinde, Kânûnî Sultan Süleymân Ýran seferinde Erdebil'i fethedince, amcasý da hapisten kurtuldu. Bu olaya pekçok sevinen Ebû Saîd hazretleri, Pâdiþâhla birlikte Haleb'e gitti. Pâdiþâhtan izzet ve ikrâm gördü. Kendisine ihsânda bulunuldu. Daha sonra yine Pâdiþâhla birlikte Ýstanbul'a geldi. 1563 senesinde hac ibâdetini yerine getirip, tekrar Ýstanbul'a döndü.
1572 (H.980) senesinde Ýstanbul'da vefât den Ebû Saîd bin Sun'ullah hazretleri, zâhirî ve bâtýnî ilimlerde yüksek derecede olup, aklî ve naklî ilimlerde parmakla gösterilirdi. Çok cömert ve kerem sâhibiydi. Temizliðe son derece önem verirdi. Her zaman her yerde doðruyu söyler ve onunla amel ederdi. Sözü tesirli olup, herkes tarafýndan kabûl edilirdi.
Kâdý Beydâvî hazretlerinin tefsîrini Türkçeye tercüme etmiþtir.
1) Þakâyýk-ý Nu'mâniyye Zeyli (Atâî); s.207
2) Osmanlýlarda Devlet-Tekke Münâsebetleri; s.57
3) Ýslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.14, s.10
4) Ikdü'l-Manzûm, c.2, s.252
radyobeyan