Hurafeler By: hafiza aise Date: 12 Mayýs 2011, 12:48:10
5- Hurafeler/Bâtýl Ýnanýþlar
Hurafeler, mantýksal temeli ve gerçek hayatla ilgisi bulunmayan yanlýþ inanç ve uygulamalardýr. Bunlar din dýþý alanlarda görülmekle birlikte, dinî konularda daha yaygýndýrlar; ýrk ve din ayrýmý olmaksýzýn çeþitli toplumlar arasýnda mevcutturlar. Din bazýnda ele alýnacak olursa, tarihte ve günümüzde Yahudiler ve Hristiyanlarda olduðu gibi Müslümanlar arasýnda da görülmektedirler. Önceki dinlere ait bazý unsurlarýn Müslümanlar arasýna taþýnmasý ve bilgisizlik gibi nedenler, ulûhiyet, gayb, uður - uðursuzluk ve ölülerden yardým beklemek gibi bellibaþlýhurafelerin ortaya çýkmasýna ve uygulanmasýna yol açmýþtýr.[978]
Batýl inanýþlar ve hurafeler, çaðýmýzýn olumsuz anlamda geliþme gösteren deðerlerinden biridir. Oysa ilk bakýþta, pozitif bilimlerin baþdöndürücü bir þekilde ilerleme kaydettiði, sosyal bilimlerin de geliþtiði, bilimsel araþtýrmalarýn hayatýn her alanýna nüfuz ettiði günümüzde, hurafelere ilginin azalmasý gerektiði düþünülebilir. Ne var ki, satanist hareketler, medyumluk ve fal baþta olmak üzere çeþitli amaçlarla çaput baðlamak, mum yakmak, kurþun veya mum dökmek, yanlýþ kurban adamak, çeþitli nesneleri uðursuz saymak gibi sayýsýz hurafelerin ve halk inançlarýnýn coðrafî sýnýr ve kültürel seviye farký bile tanýmaksýzýn zamanýmýzda ilgi gördüðü ve insanlarý etkilediði görülmektedir. Hatta bunlardan bir kýsmýnýn birer meslek haline geldiði ve bu alanda modern iletiþim araçlarýnýn da kullanýldýðý müþahede edilmektedir. Bu tür uygulamalara,baþta inanç boþluðu ve saðlýklý din anlayýþýndan yoksunluk olmak üzere, bilgisizlik, dinî temel kaynaklarýndan öðrenmeme, esrarengize ve bilinmeyene karþý duyulan merak, manevî duygularý tatmin arzusu, ekonomik ve sosyal sorunlar gibi çeþitli faktörler sebep olmaktadýr. Hurafelere ilginin, inanç zayýflýðýnýn ve bilgisizliðin yanýsýra ekonomik ve sosyal sýkýntýlarla da alakasý bulunmaktadýr. Ekonomik ve sosyal problemlerini gerçekçi usullerle çözüme kavuþturamayanlarýn, birtakým hayali yollara baþvurarak arzu ve emellerine ulaþmaya, ümit kaynaðý aramaya çalýþmalarýkaçýnýlmazdýr.
Bu noktada, diðer alanlardaki faaliyetlerinde olduðu gibi, Hz. Peygamber'in hurafeler karþýsýndaki tutumunun da günümüzde deðerini ve önemini koruduðu ortaya çýkmaktadýr. Hz. Peygamber bu açýdan da insanlara örnekliðini göstermiþtir. O nedenle biz burada Hz. Peygamber'in hurafeler karþýsýndaki tutumunu ortaya koymaya çalýþacaðýz. Ancak bunu yaparken, günümüzde görülen, bilinen ve yaþayan yaygýn hurafeleri kaydetmek ve tartýþmak amacýmýz dýþýndadýr. Batýl inançlar vehurafeler üzerinde genel olarak yazýlan çok sayýda makale ve kitap bulunmaktadýr.[979] Burada bizim için Hz. Peygamber'in hurafelere karþý genel tutumu ve onun bu konudaki davranýþlarýndan çýkarýlabilecek ana fikir önemlidir. Ýslâm'ýn doðduðu sýralarda görülen her hurafeyi de deðil, Peygamber'in tavrýný ve genel bakýþýný yansýttýðýný bildiðimiz davranýþlarýnýortaya koymaya çalýþacaðýz.Hurafelerde bölgesel ve kültürel farklýlýklar da bulunabilir. Sözgelimi câhiliye döneminde Araplar arasýnda yaygýn olan bir hurafeye o dönemde dünyanýnbaþka bir bölgesinde veya bugün rastlanmamasý mümkündür. Bütün bunlarýn tersi durumla da karþýlaþýlabilir. Yani o dönemde dünyanýn baþka bir bölgesinde veya günümüzde yaygýn olan bir hurafeyeo günkü Arap toplumunda rastlanmayabilir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, Kur'an-ý Kerim'de ve hadislerde, insanýn kaderini deðiþtirme iddiasý taþýyan, Allah'tan baþka varlýklardan yardým alma gayesi güden, insanlarý saðlam bilgi kaynaklarýndan ve sebeplere baþvurmaktan alýkoyan her türlü hurafe, batýl inanç ve uygulamalar açýk ve kesin bir þekilde reddedilmiþ ve yasaklanmýþtýr. Hz. Peygamber'in hemen tüm faaliyetlerinde hurafelerle mücadele ettiði görülmektedir. Sözgelimi kehâneti ve kâhinlerin eylemlerini kesinlikle hoþ görmemiþ, çeþitli tekniklerle gelecekten ve bilinmeyenden haber verme, gizli kiþilik özelliklerini ortaya çýkarma sanatý olan ve hemen bütün milletlerde bâtýl inanç ya da folklor olarak varlýðý görülen falcýlýðý yasaklamýþtýr. O sýralarda Araplar arasýnda falcýlýk son derece yaygýndý. Câhiliye dönemi Arap toplumunda görülen ve kuþlarýn adlarý, sesleri ve uçuþlarýndan uðursuz anlamlar çýkarma, kuþlarýn uçuþ tarzýný inceleyerek yorumlar yapma veya çakýl taþý, nohut, bakla gibi maddelerlefal tutma gibi bütün fal çeþitleri Hz. Peygamber'in yasakladýðý hususlarýn kapsamýna girmektedir.[980]
Hz. Peygamber su dolu bardaða, güneþe, billur parçasýna bakarak remil atýp secili ve kafiyeli sözlerle ve bunlarýn yanýsýra, sözgelimi çocuklarýn vücut yapýlarýna bakarak gelecekleriyle ilgili tahmin yürütmek gibi daha baþka usullerle gâibden haber verdiðini iddia eden "arrâf"lara ve"kâhin"lere müracaatý yasaklamýþtýr. Arrâfa gidip bir þey sormayý yasakladýðýný açýkça dile getirdiðini görüyoruz.[981] Muaviye b. Hakem es-Sülemî adlý sahâbî, kendisine "Biz birtakým þeyleri câhiliye döneminde yapýyorduk. Kâhine gidiyorduk" deyince "Kâhinlere gitmeyin" buyurmuþtur.[982] Adý geçen þahsýn "Uðursuzlukta bulunuyorduk" demesi üzerine de, kendilerinin öyle zannettiklerini, ancak buna itibar edilmemesini veniyetlenilen iþten geri kalýnmamasýný söylemiþtir. Bir grup insanýn kâhinler hakkýnda bilgi almak amacýyla sorduklarý soruya "Kâhinler birþey deðildir" demiþtir.[983] Kâhin veya arrâfa giderek onlarý tasdik etmekle iman arasýnda baðlantý kurmuþtur. Nitekim "Böyle hareket edenlerin kendisine indirileni inkâr etmiþ sayýlacaklarýný ve namazlarýnýn kýrk gün kabul edilmeyeceðini" bildirmiþtir.[984]
Hz. Peygamber, Ýslâm'da uðursuzluk telakkisinin bulunmadýðýný, uðursuzluða inanmanýn kiþiyi þirke götürebileceðini haber vermiþtir. Kuþun ötmesinin ve uçmasýnýn uðursuzluk sayýlamayacaðýný belirterek, ilginç görünen nesne ve olaylarýn iyiye yorulmasýný tavsiye etmiþtir.[985] Büyü yapmanýn ve muska taþýmanýn tevhid inancýný zedeleyeceðini bildirmiþtir.[986]
Ýslâm öncesinde Araplar, baþta güneþ ve ay olmak üzere birtakým gök cisimlerine ve melek, cin ve þeytan gibi rûhânî varlýklara taparlardý. Bunun yanýsýra, bu cisimler hakkýnda çeþitli batýl inançlara da sahip idiler. Sözgelimi yýldýzlarýn yaðmur yaðdýrdýðýna inanýrlardý. Hz. Peygamber ise bunun câhiliye inancý olduðunu söylemiþtir.[987] Araplar güneþin melek olduðunu,[988] þeytanlarýn putlarý mekân edindiklerini kabul ederlerdi.[989] Bir yýldýzýn kaymasýný veya düþmesini, o beldede bir büyüðün doðmasýna, yahut ölmesine, veyahut da bir felaketin geleceðine iþaret sayarlardý.[990] Hz. Peygamber bu tür inançlarýn bâtýl olduðunu bildirmiþtir. Bu konudaki görüþünü açýkladýðý bir olay þöyle geliþmiþtir: Bir gece vakti Hz. Peygamber sahabîlerle birlikte otururken bir yýldýz kayar ve ortalýðý aydýnlatýr. Bunun üzerine câhiliye döneminde böyle bir durumda ne dediklerini yanýndakilere sorar. Onlar da "Bu gece büyük bir adam doðdu; büyük bir adam öldü" derdik" cevabýný verirler. Bunun üzerine Hz. Peygamber "Yýldýz ne bir kimsenin ölümü için kayar, ne de dünyaya geldiði için" der.[991]
Kýrlarda yaþadýðýna, çeþitli renk ve þekle girerek insanlara göründüðüne,onlarý yollarýndan saptýrýp helâk ettiðine, kýlýçla vurulan ilk darbede öldüðüne, ikinci darbede ise dirildiðine inanýlan ve efsânevî bir varlýk olan "ðûl"[992] hakkýnda Hz. Peygamber "Ðûl yoktur"[993] buyurmuþ, bu türden hayaletlerin varlýðýna dair telakkilerin bâtýl olduðunu kesin bir þekilde ifade etmiþtir. Bunun yanýnda, câhiliye inançlarýnýn kalýntýsý olarak bir hayâletin görünmesi durumunda besmele çekmek ve ezan okumak gibi Müslümanlarýn maneviyatýný güçlendiren uygulamalar da tavsiye edilmiþtir. Anýlan efsane, çeþitli bölgelerin yanýsýra Anadolu'ya cadý, umacý, dev anasý ve ayný kökten olmak üzere gulyabani gibi adlarla geçmiþtir.[994]
Ýslâm'ýn doðduðu sýrada cincilik, düðüm atmak, üflemek, fal oklarý ve yýldýza bakmak gibi usullerle yaygýn bir þekildeputperestlikle birlikte uygulanmaktaydý. Ýslâm buna þiddetle karþý çýkmýþtýr.[995] Sihir/büyü yapýlmasýný Hz. Peygamber büyük günahlar arasýnda saymýþ,[996] hatta bir sözünde bunu Allah'a þirk koþmanýn hemen ardýndan zikretmiþtir.[997] Sihir yapanýn imanýnýn zâyi olacaðýný bildirmiþtir.[998] Bunun yanýnda büyü yapan için cezalar öngörülmüþtür.[999]
Hz. Peygamber'in 9. ve 10. hicrî yýllarda yoðun bir þekilde Medine'ye gelen heyetlerle yaptýðý görüþmeler, Ýslâm'ý tanýtma ve yayma bakýmýndan olduðu kadar, batýl inanýþlar ve hurafelerle mücadele açýsýndan da önem arzeder. Peygamberimiz kabilelerin öteden beri sahip olduklarý batýl inançlarý ve bunlarla ilgili uygulamalarýortadan kaldýrmaya çalýþmýþtýr. Bu hususla alâkalý örnekleri ilgili bölümde verdiðimiz için burada tekrar etmek istemiyoruz. Câhiliye döneminde insanlarýn ay ve güneþ tutulmasý gibi tabiat olaylarýný uður veya uðursuzluk olarak yorumladýklarýný, önemli bir kiþinin veya bir hükümdarýn doðum, ya da ölümünün iþareti saydýklarýný, Hz. Peygamber'in, ay ve güneþ tutulmasý hakkýnda, eski çaðlardan beri kehânete dayalý bu tür yorumlarýn yanlýþ olduðunu bildirdiðini de biraz evvel kaydetmiþtik.
Kur'an-ý Kerim'de ve hadislerde okumaya, bilgiye, akla, düþünceye, araþtýrmaya son derece önem verildiði malumdur. Hz. Peygamber hayatýnda ve faaliyetlerinde batýl inanýþlara ve hurafelere göre deðil, bilakis ve daima inanç, azim, sebat, sabýr, çalýþma, sebeplere baðlanma ve danýþarak hareket etme gibi esaslara riayet etmiþ, faaliyetlerini somut adýmlar atarak gerçekleþtirmiþtir. Batýl inanýþlarýn ve hurafelerin inanç boþluðuna, dinî hayatýn zayýflamasýna, hurafelerin dinî bir görevmiþ gibi telakki edilmesine, dolayýsýyla dinin tahrifine, hayalciliðe, gerçeklerden, bilimsel davranýþlardan ve aklý kullanmaktan uzaklaþmaya, ekonomik ve duygusal açýdan insanlarýn sömürülmesine, bazý insanlarýn haksýz kazanç saðlamasýna, insanlarýn iyi niyetinin kötü niyetli kiþiler tarafýndan istismar edilmesine, din istismarýna, insanlarýn geleceði ve gaybý öðrenme hususundaki zaaflarýnýn kötüye kullanýlmasýna, ahlâkî çöküntüye ve ruh saðlýðýnýn bozulmasýna yol açtýðý veya açabileceði gerçektir. Bu tür asýlsýz þeylere raðbeti önlemek için herþeyden evvel dinin, temel kaynaklarýndan, ehil kimselerden ve tatmin edici bir þekilde öðrenilmesi ve öðretilmesi gerekmektedir. Eðitim kurumlarýnýn yanýsýra, iletiþim araçlarýna da bu hususta büyük görevler düþmektedir. Aksi takdirde bu alandaki boþluk, ehil olmayan bilgisiz kiþiler tarafýndan doldurulacak ve hurafeler daha da yaygýnlaþacaktýr.
[978] Ali Murat Yel-Yusuf Þevki Yavuz, "Hurâfe", DÝA, XVIII, 381-384.
[979] Bu konuda þu eserlere bakýlabilir: Abdülkadir Ýnan, Hurafeler ve Menþeleri, Ankara 1962; Kemalettin Erdil, Yaþayan Hurafeler, Ankara 1999; Mustafa Uysal, Ýslam'a Sokulan Bid'at ve Hurafeler, I-II, Ýstanbul 1975; Martin Lings, Antik Ýnançlar Modern Hurafeler, çev. Enes Harman-Ufuk Uyan, Ýstanbul 1980; Ýsmail Lütfi Çakan, Hurafeler ve Batýl Ýnanýþlar, Ýstanbul 1981; ; Ali Çelik, "Asr-ý Saadette Halk Ýnançlarý", Bütün Yönleriyle Asr-ýSaadette Ýslam, V, Ýstanbul 1995, s. 327-443.
[980] Ýlyas Çelebi, "Fal", DÝA, XII, 138-139.
[981] Müslim, II, 1751.
[982] Müslim, II, 1748.
[983] Müslim, II, 1750.
[984] Ýbn Hanbel, II, 429; IV, 68; V, 380; Ebû Dâvud, IV, 226; Müslim, II, 175; Tirmizî, I, 243; Ýbn Mâce, I, 209.
[985] Buharî, VII, 17; Müslim, I, 382.
[986] Ýbn Hanbel, I, 381; Ebû Dâvud, IV, 212-213.
[987] Müslim, I, 644.
[988] Âlûsî, II, 215 vd.
[989] Âlûsî, II, 197.
[990] Hamdi Yazýr,VII, 4569; Ali Çelik, V, 334 vd.
[991] Müslim, II, 1750-1751.
[992] Âlûsî, II, 343 vd.
[993] Müslim, II, 1744; Ebû Dâvud, IV, 233 .
[994] Ýlyas Çelebi, "Gûl", DÝA, XIV, 177.
[995] Büyünün mahiyeti, çeþitleri ve çeþitli kültürlerdeki durumu hakkýnda özet bilgi için bk. Hikmet Tanyu, "Büyü", DÝA, VI, 501-506.
[996] Buhârî, VII, 34; Nesâî, Sünen, Ýstanbul 1981, VII, 111.
[997] Buhârî, VII, 29, 34.
[998] Nesâî, , VII, 112.
[999] Ýbn Hanbel, I, 190-191; Tirmizî, IV, 60.
Ynt: Hurafeler By: Hafsa Nur 6.D Date: 07 Kasým 2014, 23:35:00
allah razý olsun ödevimde yardýmcý oldunuz..
Ynt: Hurafeler By: -merve-7d- Date: 23 Mart 2015, 20:48:22
Yüce allahýn emir ve yasaklarýna uymak yerine çoðu insan bu hurafelere inanýyor. Ve bu hurafelerin çoðu çook saçma bazen insanýn kendisini sorgulayýp ne yaptýðýný gözden geçirmesi gereklidir.
Ynt: Hurafeler By: sultan aktay Date: 08 Nisan 2015, 17:36:09
selamun alyküm
neymiþ bn anlmýyorumki sn 5 vakit namazýný kýl orucunu tut kýsacasý allahýn emir ve buyruklarýný yerine getir hurafeyle falan ne iþin olabilirki
Ynt: Hurafeler By: Haktan7/b Date: 08 Nisan 2015, 17:38:18
Ve Aleyküm Selam . Hurafeler Batýl Ýnançlar Anlamýna gelir . Yüce Allah bizleri Hurafelerden Uzak Eylesin Ýnþallah . Paylaþým Ýçin Allah Razý Olsun .
Ynt: Hurafeler By: Tuðçe 7/D Date: 08 Nisan 2015, 17:56:46
Hurafe, batýl inanç demektir. Halk arasýnda çok çeþitli hurafeler vardýr. Aslýnda bunlar o kadar gereksizdir ki. Yalnýzca Allah'a inanmalý ve Allah'ýn emir ve yasalarýna uymalý. Paylaþým için teþekkürler.
Ynt: Hurafeler By: besiye7A Date: 08 Nisan 2015, 17:58:17
hurafeler batýl inaçlar anlamýna gelir.
Ynt: Hurafeler By: KübraBolat Date: 12 Kasým 2015, 23:46:53
Hürafelere inanmak Allahýn emirlerine karþý çýkmaktýr buda bizim hattimizemi
Ynt: Hurafeler By: mevlüde06 Date: 13 Kasým 2015, 08:08:00
Ve aleykumusselam ve rahmetullah.hurafeler ayrintili bir sekilde aciklanmis.Hurafe,ugursuzluk,buyu vs gibi seyler dinizmide kesin bir dille yasaklanmistir.
Ynt: Hurafeler By: Alican 7-B Date: 13 Aralýk 2015, 20:30:45
Bizler hurafelerle inanmamalýyýz. Eðer bizler hurafete inanýpta onu uygularsak biz Allah'a inanmamýza raðmen Allah'ý inkar etmiþ oluruz. Neymiþ gece týrnak kesersek ömrümüzü kýsaltýrmýþýz. Ben onlara inat her akþam týrnak kesiyorum. Kara kedi gördüðüm zaman yanýndan geçip gidiyorum. Annem evi süpürürken süpürgeyi alýp evdeki herkese sürüyorum ama uyuz filan olmuyor. Bu da benim hurafelerin gerçek olmadýðýna daha daha çok inandýrýyor.
Ynt: Hurafeler By: Mustafa/Samed Date: 13 Aralýk 2015, 20:48:13
Ve Aleykümüsselam. Rabbim hurafeden ve batýl inanýþtan korusun. Paylaþým için Rabbim razý olsun.
Ynt: Hurafeler By: ilhan kütükçü Date: 13 Aralýk 2015, 20:58:01
hurafeler batýl inançlar anlamýna gelir . allah dostlarýna selam olsun
Ynt: Hurafeler By: KübraBolat Date: 19 Aralýk 2015, 12:26:06
Allah bizi hurafelerden ve hurafecilerden korusun. Peygamberimiz þöyle buyuruyor;imanda ugursuzluga inanmak þirk gibi birþey dir diyor.inþAllah hurafelere inanmayalým.Çünkü hurafeler uydurma ,dogru deðil.Allah razý olsun. Allah bizi þirkten korusun. AMÝN
Ynt: Hurafeler By: damla6d Date: 19 Aralýk 2015, 18:02:42
Esselamu aleykum.Hurafeler çok uydurmasyon þeyler yapýyor.Batýl inançlarda onlardan çýkýyor.Allah böyle saçmalýklara kanmamýza izin vermesin inþAllah.Allah razý olsun..
Ynt: Hurafeler By: hatice öncü 7B Date: 28 Aralýk 2015, 18:02:57
Hurafelere inanmamalýyýz. Çünkü hurafe aslý astarý yokken bazý insanlarýn uydurmasýdýr. Ve buna inanalara ise kafir denir. Bu kullardan olmamalýyýz. Yüce Allah böyle kullarýndan korusun ve böyle kullarýndan etmesin.
AMÝN!!!
radyobeyan