Klaudyos Batlamyus (Antik Yunanca: Κλαύδιος Πτολεμαίος, Klaudyos Ptolemaios), Ýskenderiyeli Yunani gökbilimci, matematikçi, coðrafyacý ve astronom. Yaklaþýk olarak MS 85 ve 165 yýllarý arasýnda yaþadýðý kabul edilir.
Geç Ýskenderiye Dönemi'nde yaþamýþ (MS II. yüzyýlýn ilk yarýsý) ünlü bilim adamlarýndandýr. Hayatý hakkýnda hemen hemen hiçbir bilgi bulunmamaktadýr. Müslüman astronomlar 78 yaþýna kadar yaþadýðýný söylemektedir. Yunan asýllý bir Mýsýrlý, veya Mýsýr asýllý bir Yunanlý olduðu iddia edilmektedir.
Batlamyus, iki önemli yapýtýn yazarýdýr: Büyük Bileþim ve Coðrafya. Bu yapýtlar Avrupa'daki Ortaçað'ýn bitiþinde önemli yere sahiptir. Kitaplarýn Latinceye çevirileri ancak 12. yüzyýlda yapýlmýþtýr.
* Büyük Bileþim (Arapça: Kitab el Macisti, Latince: Almagest, Yunanca: Mathematike Syntatksis), Yunan ve Babil uygarlýklarýnýn gökbilim bilgilerinin bir derlemesidir. Derlemenin çoðu kendisinden üç yüzyýl önce yaþamýþ olan Hiparkus'a dayanýr. Yapýtta Dünya merkezli bir Güneþ Sistemi modeli önerilir. Bu model, Kopernik'in güneþ merkezli modeline dek Batý ve Ýslam dünyalarýnda geçerli model olarak kabul edilmiþtir. Kitapta ayrýca düzlem ve küresel trigonometri hakkýnda bir inceleme bulunmaktadýr.
* Batlamyus'un diðer önemli yapýtý Coðrafya da bir derlemedir. Çaðýnýn Roma Ýmparatorluðu'nda bilinen coðrafya bilgileri bu kitapta toplanmýþtýr.
Coðrafya araþtýrmalarý
Batlamyus'un dünya haritasýnýn 15. yüzyýl çizimi.
Batlamyus, coðrafya araþtýrmalarýna da öncülük etmiþ ve Coðrafya adlý yapýtýyla matematiksel coðrafya alanýný kurmuþtur. Bu kitap Kristof Kolomb'a kadar bütün coðrafyacýlar tarafýndan baþvuru kitabý olarak kullanýlmýþtýr.
Almagest'ten sonra yazýlan Coðrafya, sekiz kitaba bölünmüþtür ve matematiksel coðrafya ile haritalarýn çizilebilmesi için gerekli bilgilere tahsis edilmiþtir; Almagest gibi Coðrafya da derleme bir eserdir; Batlamyus bu kitabý hazýrlarken Eratosthenes, Hiparkhos, Strabon ve özellikle de Surlu Marinos'tan büyük ölçüde yararlanmýþtýr.
Batlamyus'un dünya haritasýnýn 15. yüzyýl çizimi.
Coðrafya'nýn Birinci Kitabý, Dünya'nýn -ya da doðrusunu söylemek gerekirse Yunanlýlar tarafýndan bilinen Dünya'nýn- büyüklüðü ve kartografik izdüþüm yöntemleri hakkýnda ayrýntýlý bilgiler verir.
Ýkinci Kitap'la Yedinci Kitap arasýnda, tanýnmýþ memleketlerdeki önemli yerlerin, yani önemli kentlerin, daðlarýn ve nehirlerin enlem ve boylamlarý verilerek Dünya'nýn düzenli bir tasviri yapýlýr. Enlem ve boylamlardan, yani bir baþlangýç dairesine olan uzaklýklardan söz eden ilk bilgin olan Batlamyus'un enlem ve boylam tablolarýyla betimlemeye çalýþtýðý Dünya, kabaca 20° güneyden, 65° kuzeye; batýdaki Kanarya Adalarý'ndan, bunlarýn yaklaþýk olarak 180° doðusundaki bölgelere kadar uzanmaktadýr. Bunun dýþýnda kalan bölgeler ise Yunanlýlar ve dolayýsýyla Batlamyus tarafýndan tanýnmamaktadýr. Söz konusu tablolar, haritalarýn çizilmesini olanaklý kýlmaktadýr ve belki de bu haritalar eserin eski nüshalarýnda mevcuttur. Astronomi bilgilerini kapsayan Sekizinci Kitap'ta bunlara atýflar yapýlmýþtýr.
Ancak Batlamyus'un coðrafya anlayýþý yeterince geniþ deðildir. Ýklim, doðal ürünler ve fiziki coðrafyaya giren konularla hiç ilgilenmemiþtir. Baþlangýç meridyenini saðlam bir þekilde belirleyemediði için, vermiþ olduðu koordinatlar hatalýdýr. Ayrýca, Yer'in büyüklüðü hakkýndaki tahmini de doðru deðildir. Ancak Kristof Kolomb bu yanlýþ tahminden cesaret alarak Batý'ya doðru gitmiþ ve Kuzey Amerika'ya ulaþmýþtýr.