Hz. Talha bin Ubeydullah

Hz. Talha bin Ubeydullah By: sidretül münteha Date: 04 Mayıs 2011, 16:17:23

Hz. Talha Bin Ubeydullah (R.Anh)

Talha b. Ubeydullah b. Osman b. Amr b. Sa'd b. Teym b. Mürre b. Katb b. Lüeyy b. Gâlib el-Kurasî et-Teymî. Künyesi, Ebu Muhmmed'dir.

Talha, Cennetle müjdelenen on kişiden biri, İslâm'a giren ilk sekiz kişiden ve Hz. Ebû Bekir aracılığıyla müslüman olan beş kişiden biridir. Ayrıca, halife seçimini gerçekleştirmeleri için oluşturulan altı kişilik Ashâb-ı Şura arasında yer almış meşhur bir sahabedir. Annesi, es-Sa'be bint Abdillah b. Mâlik el-Hadramiyye'dir. [136]

Rivayete göre, Talha b. Ubeydullah, Busra panayırında bulunduğu bir sırada, oradaki bir manastırın rahibi: "Sorun bakayım, bu panayır halkı arasında, ehl-i Harem'den bir kimse var mı?" diye seslenir. Talha da:

"Evet var! Ben Mekke halkındanım" diye cevap verir. Bunun üzerine rahip:

"Ahmed zuhur etti mi?" diye sorar. Talha:

"Ahmed de kim?" der. Rahip:

"Abdullah b. Abdulmuttalib'in oğludur. Bu ay O'nun çıkacağı aydır. O, peygamberlerin sonuncusudur. Haremden çıkarılacak; hurmalık, taşlık ve çorak bir yere hicret edecektir. Sakin onu kaçırma" der.

Rahibin söyledikleri Talha'nın kalbine yer eder. Oradan alelacele ayrılarak Mekke'ye döner ve yakında herhangi bir olayın meydana gelip gelmediğini sorar. Abdullah'ın oğlu Muhammedü'l-Emîn'in peygamberliğini ilan etmiş olduğunu ve Ebû Bekir'in de O'na tabî olduğunu öğrenir. Hemen Ebû Bekir'in yanma vararak rahibin anlattıklarını haber verir. Sonunda her ikisi birlikte Rasulullah (sav)'a giderler. Talha oracıkta müslüman olur.[137]

Birçok müslüman gibi, Talha b. Ubeydullah da İslam'a girdikten sonra müşriklerin eziyetlerine maruz kalmış, ama yolundan dönmemiştir. İslâm'ın azılı düşmanlarından Nevfeî b. Huveylid, Talha'nın müslüman olduğunu duyunca, Ebû Bekir'le onu bir iple biribirlerine bağlamış, uzun süre iplerini çözmemiş, Teymoğulları da bu duruma seyirci kalmışlardır. [138]

Talha ile Zübeyr müslüman olunca, Rasûlüllah (sav) onları kardeş ilan eîti. Hicretten sonra da Medine'de, Talha ile Ubeydullah b. Ka'b'ı, başka bir rivayete göre ise Talha ile Saîd b. Zeyd'i kardeş ilan etmişti.

Talha, Bedir savaşma iştirak etmemesine rağmen Rasûlüllah (sav) kendisine ganimetten pay vermiştir. Kimi rivayetlere göre, bu sırada ticaret için Şam'da bulunuyordu. Akla daha yatkm olan bir başka rivayete göre ise, Kureyş kervanı hakkında bilgi toplamak üzere, Rasûlüllah (sav) tarafından Şam yoluna gönderilmişti. Nitekim, dönüşte Talha'nın ganimetten pay istemesi bunu gösteriyor. [139]

Bedir'den sonraki birçok savaşa katılmıştır. Uhud günü Peygamber (sav)'i kahramanca müdafaa etmiş, O'na bir şey olmasın diye atılan oklara, indirilen kılıç darbelerine karşı vücudunu siper etmiştir. Sonuçta birçok kılıç ve ok yarası almış, aldığı yara neticesi bir kolu çolak kalmış, yine Resulullah'ı müdafaadan geri durmamıştır. [140]

Hz. Osman'ın şehid edilmesinden sonra, müslümanların büyük bir kısmının Hz. Ali'ye bey'at ettiğini biliyoruz. Bu bey'atte bulunanlardan biri de Talha b. Ubeydullah'tır. Ancak, bey'atten kısa bir süre sonra, Talha ile Zübeyr İbnü’l-Avvam'ın, Hz. Ali'ye karşı çıkan Hz. Âîşe'nin yanında yer almışlardır. Neticede ez-Zübeyr, Hz. Ali'ye karşı çıktığına pişman olarak savaş meydanını terketmiştir. Talha ise mücadeleye devam etmiş, nihayet Cemel günü [141] Mervan b. Hakem tarafından öldürülmüştür. Vefat ettiği zaman tahminen 60-64 yaşlarındaydı.[142]

Talha, Peygamber Efendimizin bacanağıydı. Hanımlarından dört tanesi Rasûlüllah (sav)'in zevcelerinin kız kardeşleriydi. Bunlardan Ümmü Gülsüm, Hz. Âîşe'nin; Hamne, Zeynep bint Cahş'ın; el-Fâria, Ümmü Habibe'nin ve Rukiyye, Ümmü Seleme'nin kızkardeşi idi. [143]

Talha b. Ubeydullah'ın, onbiri erkek, ikisi kız olmak üzere onüç çocuğu vardı. Erkek çocukların herbirine bir peygamber ismi vermişti. Bunlar: es-Seccâd diye bilinen ve Cemel vak'asında babasıyla birlikte öldürülen Muhammed, İmran, Musa, Ya'kub (Harre günü öldürüldü), İsmail, İshak, Zekeriyyâ, Yusuf, îsâ, Yahya, Salih idi. Kızları ise Aişe ve Meryem idi. [144]

Talha, doğrudan Resulullah (s.a.v.)'dan rivayette bulunduğu gibi, Hz. Ebubekir'le Hz. Ömer'den de hadis nakletmiştir. Kendisinden de, oğulları; Yahya, Musa ve İsa ile Kays b. Ebi Hâzim, Ebu Seleme b. Abdirrahman, el-Ahnef, Mâlik b. Ebî Amir ve başkaları rivayet etmişlerdir. [145]

Talha; orta boylu, geniş göğüslü, geniş omuzlu ve iri ayaklı idi. Esmer benizli, sık saçlı fakat saçları ne kısa kıvırcık ne de düz ve uzundu. Güler yüzlü, ince burunlu idi. Saçlarını boyamazdı. Yürüdüğü zaman sür'atli yürür, bir yere yöneldiği vakit tüm vücudu ile dönerdi. [146]

Ashabın zenginlerindendi. Zengin olduğu kadar da cömertti. Cömertliği sebebiyle kendisine "el-Fayyâd" denirdi. Vefat ettiği zaman, miras olarak bir hayli gayri menkul, nakit para ve değerli eşya bırakmıştır. Rivayete göre gayrı menkullerinin tutarı otuz milyon dirhem, nakitlerinin tutarı iki milyon ikiyüz dirhem ve ikiyüz bin dinar idi. Sadece Irak'tan gelen yıllık geliri yüzbin dirhem civarındaydı.[147]

Sahabe nesli, tertip ve düzen nesliydi. Onların hayatını şekillendiren din disipliniydi. Çünkü sahabe nesli, önce kendi hayatlarının sonra da dünyanın din ile disiplin altına alınması için çalışıyordu. Din disiplinini hayata taşıdğımız miktarınca sahabe izindeyiz.

[136] İbn Hişam, "es-Sîretü'n-Nebeviyye", I, 251, Mısır 1955; el-Askalânî, "el-İsâbe fî Temyizi's-Sahabe", III, 290;İbnül-Esîr, "Üsdü'l-Gabe fî Ma'rifeti's-Sahâbe", III, 85 vd. 1970

[137] İbn Sa'd/'et-Tabakâtü'l Kübrâ", 111, 215, Beyrut; el-Askalânî, a.g.e., III, 291

[138] İbn Hişam, a.g.e., I, 709; el-Askalânî, a.g.e., ili, 291; İbnü'l-Esîr, a.g.e., 10, 86

[139] İbn Sa'd, a.g.e., III, 216; İbnü'l-Esîr, a.g.e., III, 86

[140] İbn Hişam, a.g.e., II, 80; İbnü'l Esir, a.g.e., III, 86; el-Askalânî, a.g.e., III, 291

[141] h. 36

[142] İbn Hişam, a.g.e., 1,251; İbn Sa'd, a.g.e., 111, 224; İbnü'l-Esir, a.g.e., 111, 87; el-Askalânî, a.g.e., 111, 292; İbn Cerir, Tarîhü'l-Ümemi ve'l Mülûk, XI, 50' Beyrut

[143] el-Askalânî, a.g.e., İH, 292

[144] İbn Sa'd, a.g.e., III, 214; İbn Hişam,.a.g.e., 1,-307

[145] İbn Sa'd, a.g.e., III, 219; el-Askalânî, a.g.e., 111, 290

[146] İbn Sa'd, a.g.e., 111, 219; el-Askalânî, a.g.e., 111, 291

[147] İbn Sa'd, a.g.e., 111, 221 vd.; İbnü'l-Esîr, a.g.e., 111, 85. Siyeru A'lamu'n Nubelâ/Zehebî; Sireti İbn-i Hişam; Hayatü's Sahâbe/M. Yusuf Kândehlevî; Hilyetü'l Evliya; El-İsabe Fi temyizi Sahâbe/İbn-i Hacerü'l Askalani; Suverun Min Hayatü's Sahâbe/Abdurrahman Ref'at el-Başâ, Beyrut/ty