Balkan devletleri By: sidretül münteha Date: 02 Mayýs 2011, 15:29:45
ANADOLU'DA YURT TUTAN BEYLÝKLER
Balkan Devletleri
Osmanlý'lar Rumeli kýtasýna geçtiklerinde Bulgar Çarlýðýnýn baþýnda Ývan Aleksandr Asen bulunmaktaydý. Edirne ve Filibe civarýnýn fethi, sadece Bizans'ý deðil, Bulgar Çarýnýnda ödünü koparmýþtý. Osmanlýnýn Rumeli topraklarýnýn balkanlarýn kapýsýný teþkil eden bölgede, Kýrkkilise (Kýrklareli), Midye, Pýnarhisar'ý ve Vize'yi ele geçirmiþ olmasýndan çýlgýna dönen Ývan hemence saldýrýya geçmiþ buralarý istirdad etmiþti, yâni geri almýþtý. Görülen oydu ki, Bulgar Çarý Ývan Osmanlý ile uðraþacak gözüküyordu. Ne var ki Mevlâmýz 1365 târihinde ölüm habercisini Çara göndermiþ, ona düþende emre uyup, ölmekten baþka çâresi kalmadýðýný idrâk etmek olmuþtu. Bu ölümün neticesinde Bulgar devleti Ývan'ýn oðlu Þiþman'ýn ve yine Ývan'ýn oðlu Stratiþimir'in ayrý ayrý hükümdarlýðý altýnda ikiye bölünmüþtü. Þiþman'ýn anasý yahudi olup, Stratiþimir'in annesi ise Romen Prensi Basaraba'nýn kýzý idi. Uzunçarþýlý deðerli târihinde, bu iki kardeþin birbirinin amansýz hasýmý olduðunu belirtir. Þiþman'ýn elinde Týrnova ki devlet baþþehri idi. Silistre, Niðbolu, Yanbolu, Sofya ile babasýnýn Osmanlýdan geri aldýðý topraklara sahip olduðundan Çar unvanýný da almýþ bulunuyordu. Stratiþimir'in Vidin'i baþþehir yaptýðý görüldü. Batý Bulgaristanýn bir bölümü de bunun elindeydi.
Ivan'la kan baðý olmayan Bulgar Despotlarýndan Dobro-tiç'de, Varna'dan baþlayan Dobrice'ye uzanan topraklanyla 3. bir Bulgaristan ortaya koymuþ oluyordu. Bütün bu vakalarý 14. asýr bitmeden diðer bir deyimle, 1395'lerde Yýldýrým'ýn büyük oðlu Süleyman Çelebi Bulgaristan'ý çiðneyip geçmiþ ve Osmanlý istilâsýný tamamlamýþtý. Osmanlý-Sýrp krallýðý arasýndaki inkiþaf eden hadiselere biratfu nazar edersek.
1300 yýlýna azca bir zaman kala Sýrplar, Bizans ve Bulgaristan aleyhine büyümüþtü ve Sýrp kralý; Milotene kýzýný vermek suretiyle 2. Andronik, Sýrp büyümesinin feci akibetinden koruma yoluna gitdi. Târihler bu sýrada 1298'i iþaret etmekteydi. Sýrplarýn yukarýda adý geçen devletlere saldýðý hava yaklaþýk elli yýl kadar sürdü. Hatta Sýrplarýn kralý Duþan, Miloten'in torunu olup, iþi hayli büyütmüþ, Ýstanbul'u muhasaraya teþebbüs etmiþ, Venedik cumhuriyetine þeriklik teklif etmiþ ve buna yanaþmayan Venedik, yine de ne olur ne olmaz demek suretiyle Sýrplara bir kaç tane gemi hediye etmekten kendini geri komamýþtý.
Bunun üzerine Duþan Orhan Gâzi'ye müracaat etmiþ Ýstanbul üzerine yürümeyi teklif etmeðe hazýrlanýrken, kýzýný da Orhan Bey'in oðlunu teklifi iletecek elçiler gönderdi. Tasarýyý casuslarý vasýtasýyla öðrenen Dimetoka'da Bizans eþgüdüm krallýðýný ilân eden Kantagüzen, Duþan'ýn elçilerini pusuya düþürüp, öldürmüþ ve böylece Orhan Bey Duþan korporasyonunu önlediði gibi Orhan Gaziye kendi yakýnlaþmasýný temin etmiþtir.
Daha sonra Duþan'ý tek baþýna Bizans'a tecavüze hazýrlanýr görüyoruz fakat 20/aralýk/1355'de onun da ömür defterinin kapandýðý görülüyor. Sýrp krallýðý bu ölümden sonra Ban tâbir edilen kiþilerin istiklâliyet merakýna düþmeleri yüzünden parçalanmaya kadar gitti. Balkanlarýn inatçý, savaþçý kavimlerinden biri olan Arnavutlarýn, Orta Asya'dan çýkýp, Kafkasya ve Karadeniz kýyýlarýnda hayli asýr kaldýktan sonra balkanlara inmesi feodal yapýya uygun alýþkanlýðýyla, uzunçar-þýlý merhumun deyimiyle Bizans ile Avrupa arasýnda bir köprübaþý olmuþtur. 1275'lerde Avlonya sahillerinde Napoli krallýðýna geçmiþ ve bu krallýðý eline geçirmeye muvaffak olan Sicilya kralý Þarl Danju kendine Arnavutluk kralý dedirtmeye baþlamýþtýr.
Ancak; Arnavutluk bilhassa Ýtalya cihetinden hayli tedirgin edilmiþ, Bizanslýlarda bunlarý idaresi altýna almaya hayli çaba harcamýþlardýr. 1383 senesinde Arnavutluk Osmanlýlarýn ilgi alanýna dahil ofduðundaki, döneme kadar nice savaþlarla sýkýntýlý yýllar geçirmiþ, onun bunun saldýrý alaný olmuþtur.
Çandarlý Halil Hayreddin Paþa 1385'de Ohri'yi ele geçirdikten sonra Osmanlýya meyyaliyet artmýþ, ancak fetih, Sultan Fâtih'in dönemini beklemeye kadar uzamýþtýr. Buðdan (Moldavya) ile Eflâk (ülahya) bölgesiyle Osmanlýlarýn temasý önce Ulahlar ile daha sonra Moldavya ile olmuþtur. Bosna krallýðý ve Hersek Dukalýðýnýn Osmanlý devleti ile münasebeti Târihi geliþme içinde, bu gibi devletçikler ve prenslikler ile münasebetleri padiþahlarýn hayatlarýnýn ve vekayiin devamýnda takip etmeniz kabil olacaktýr muhterem okurlarým.