Sahil camileri cemaatini bekliyor
Kalabalýk cemaatle namaz kýlmak müthiþ huzur verir insana. Bu yüzden selâtin camilerinde her dem gökyüzüne açýlan yüzlerce el, avlusuna ayak basan binlerce insan var. Peki ya sahil camileri?
Kalabalýk cemaatle namaz kýlmak müthiþ huzur verir insana. Bu yüzden selâtin camilerinde her dem gökyüzüne açýlan yüzlerce el, avlusuna ayak basan binlerce insan var. Peki ya sahil camileri?
Kalabalýk cemaatle namaz kýlmak müthiþ huzur verir insana. Bu yüzden selâtin camilerinde her dem gökyüzüne açýlan yüzlerce el, avlusuna ayak basan binlerce insan var. Peki ya Boðaziçi'nin en güzel yerlerindeki sahil camileri?
Ne yazýk ki selâtin camilerindeki coþku buralarda yerini hüzne býrakýyor. Çünkü namaza duracak cemaatleri yok. Ya da mihrabýn önünde öylece duran tespihlere uzanan bir el... Hemen hepsinin ortak kaderi yalnýzlýk ve bitmek bilmeyen bir sükûnet...
Sultanahmet Camii'nde batan güneþin vurduðu ýþýklar altýnda kýlýnan bir akþam namazý... Ya da Eyüp Camii'nde kuþ cývýltýlarý eþliðinde secdeye varýlan bir sabah... Fark etmez.Her dem saflarda yüzlerce insan, ayrý dillerde binlerce dua. Selâtin camilerinde hiç bitmeyen bu akýþ, keþke her camide olsa diyoruz içimizden, Ali Pertek Camii'nde hiç cemaati olmayan imamýn abdest alarak namaz kýldýrmaya hazýrlandýðýný görünce. Neyse ki son anda bir kiþi geliyor. Ýmam, biz ve 70-80 yaþlarýndaki bastonlu dede birlikte kýlýyoruz namazý. Sonra yine yalnýzlýðýna býrakýyoruz mütevazi mabedi. Etrafýnda onlarca kafe, yüzlerce insan olan bu camide her vakit namazý böyle eda ediliyor. Boðaziçi'ndeki hemen bütün sahil camilerinde de durum ayný. Ne kapýlarý aþýndýran ayaklar var bu Osmanlý mabetlerinde, ne de mihrabýn önündeki tespihlere uzanan eller... Onlarýn halýlarýný eskiten, boyalarýný kabartan, duvarlarýný çatlatan kalabalýk cemaatler deðil; zaman, yalnýzlýk ve bitmeyen sükûnet.
Biz her birini gezdik. Ortaköy, Beylerbeyi, Fýndýklý Molla Çelebi, Dolmabahçe, Ýskender Paþa camileri hariç, diðerlerinin geleni, gideni, uðrayaný pek yok. Ama birçoðunun çevresinde kafeler, parklar, restoranlar, çay bahçeleri var. Buna raðmen bazýlarýnýn kapýsý ezan vakitleri dýþýnda kilitli. Keþke vapur ve dalga sesleri arasýnda, ufak cemaatlerine iþtirak eden bir kiþi daha olsa. Ya da herhangi bir vakitte penceresinden boðazýn müthiþ güzelliðini seyrederken tefekküre dalanlar...
ANADOLU YAKASI YALI CAMÝLERÝ
1- Þemsi Paþa Camii: Üsküdar'da boðazýn en güzel yerlerinden birine inþa edilmiþ namý diðer Kuþkonmaz Camii. Rivayetlere göre Mimar Sinan'ýn yaptýðý en küçük külliyeye sahip. 1580 yýlýndan bu yana tüm ihtiþamýyla Salacak sahilini süsleyen caminin en önemli özelliklerinden biri de avlusunda, 27 bin eserin bulunduðu halk kütüphanesinin olmasý.
2- Üryanizâde Camii: Üsküdar'ýn en þirin camilerinden biri. Ahþap, kutu gibi bir yapý. Yerden yaklaþýk 4 metre yükseklikte, ufak mý ufak ama bir o kadar da sevimli bir minaresi var.
Bahçesindeki banklara oturup denizi seyretmek muhteþem. Kadýnlar mahfilindeki Boðaz'a bakan pencerelerin önünde saatlerce tesbih çekip tefekkür etmek de... Kuzguncuk'taki bu cami 1860'ta mescit olarak yapýlmýþ, 1889'ta camiye dönüþtürülmüþ.
3- Kaymak Mustafa Paþa Camii: Kuleli Askeri Lisesi'nin çaprazýndaki cami, küçük ama bir bakaný bir kez daha baktýranlardan... Kiremit rengi cephesi, beyaz ahþap çatýsý hemen dikkat çekiyor. Lale Devri'nde, kaptan-ý deryalýk yapmýþ olan Mustafa Paþa, 1837 yýlýnda yaptýrmýþ Çengelköy'deki bu camiyi.
4- Vaniköy Camii: Güzelliði fark edilmeyen, cuma namazý dýþýnda pek uðrayaný olmayan mabetlerden Vaniköy camii... Kurulduðu günden bu yana yalnýzlýðýna eþlik eden dev bir çýnar aðacý var bahçesinde, o kadar. Kâgir duvarlý, kýrma çatýlý camiyi, 1665 yýlýnda Vani Mehmet Efendi yaptýrmýþ. Semte adýný veren caminin kapýsý þimdilerde namaz vakitleri dýþýnda kilitli.
5- Kandilli Camii: Kandilli iskelesinin hemen arkasýnda, oldukça sade görünümlü, taþ minareli iki katlý ahþap bir yapý... Sivri kemerli pencerelerinden alýyor gün ýþýðýný... Kilitli olduðundan içine giremedik! Ama pencereden gördüðümüz kadarýyla göz alýcý çini mihraba sahip. Söylentilere göre bu mihrap caminin yapýldýðý 1632 yýlýnda baþka bir camiden buraya taþýnmýþ.
***
AVRUPA YAKASI YALI CAMÝLERÝ
6- Bezm-i âlem Valide Sultan Camii: Bulunduðu konum nedeniyle Dolmabahçe Camii diye biliniyor. Ýnönü Stadý'nýn karþýsýnda 2 minareli, taþ ve mermerden inþa edilmiþ görkemli bir yapý. Sultan Abdülmecid'in annesinin ismini taþýyan caminin yapýmýný, valide sultan baþlatmýþ. Valide Sultan'ýn ölümü üzerine Abdülmecid tarafýndan tamamlanmýþ, 1855'te ibadete açýlmýþ.
7- Büyük Mecidiye Camii: Semtinden dolayý Ortaköy Cami olarak bildiðimiz Büyük Mecidiye Cami, 1853 yýlýnda Balyan ailesinin Ýstanbul'a kazandýrdýðý eserlerden. Boðaziçi'nde eþsiz bir konuma ve manzaraya sahip. 4 yanýndaki geniþ ve yüksek pencerelerden Boðaz'ýn bütün ýþýklarý sýzýyor içeri. Akþamlarýysa cephesi beyaz kesme taþtan, kubbe duvarlarý pembe mozaikten yapýlan bu caminin ýþýklandýrmasý yansýyor Boðaza.
8- Humayun-u Abad Camii: Bebek Cami boðazdaki en güzel, en sade camilerden biri. 1912 yýlýnda yapýlan caminin ekru tonlarýndaki kesme taþ duvarlarý sadeliðiyle göz alýyor desek yeri. Etrafýndaki geniþ park alanýnda ve kahvaltý mekânlarýnda yüzlerce insan var. Ama avlusundaki boðaza nazýr kamelyada çay içen ya da mihrabýnda secdeye duran kimse yok. Ezan vakitlerinde toplanan birkaç kiþilik cemaati dýþýnda...
9- Hacý Kemalettin Camii: Yeþil, mavi, turuncu, sarý, mor, kýrmýzý... Her renkten iþlemeleri olan bir cami. Ýçine girdiðinde bu kadar renk bir araya gelip, nasýl böyle uyumlu olabiliyor diye düþünmeden edemiyor insan. 4 yanýndaki geniþ pencerelerinden içeri vuran güneþ renkleri daha bir görünür kýlýyor. 1743 yýlýnda mescitten camiye dönüþtürülen Hacý Kemalettin Cami'nin kaderi de diðerleriyle ayný. Rumeli Hisarý'nda onlarca kafenin, yüzlerce insanýn arasýnda yalnýzlýðý ile baþ baþa.
10- Ali Pertek Camii: Bulunduðu yere, Rumeli Hisarý'na yakýþýr bir cami. Hisar gibi, etrafýn kalýn ve yüksek taþ duvarlarla örülü. Bu duvarlarýn arasýnda, 70 cm'lik dar bir geçitten giriliyor camiye. Klasiðin dýþýnda, küçük ama görkemli bir yapý olduðunu söyleyebiliriz. 1712 yýlýnda yapýlmýþ. Öðle ezaný sýrasýnda bu camideydik. Ýmamý ve tek kiþilik cemaati dýþýnda kimseler yoktu kubbesinin altýnda.
11- Emirgan Hamid-i Evvel Camii: Sabancý Müze-si'nin hemen yanýnda, iki katlý, tek minareli, kiremit örtülü bir yapý Emirgan Camii. 1782 yýlýnda Abdülhamit tarafýndan inþa edilmiþ. Günümüze ulaþmayan hamam, fýrýn ve deðirmenle birlikte bir külliye þeklindeymiþ zamanýnda. Þimdi yalnýzca çeþmesiyle ayakta.
12- Fýndýklý Molla Çelebi Camii: Mimar Si-nan'ýn nadide eserlerinden Fýndýklý Molla Çelebi Camii, Kabataþ'ta. 1586'da inþa edilmiþ. Ýþlek bir yerde olmasýna raðmen çok fazla cemaati yok. Ama en azýndan kapýsý kilitli deðil. 4 yanýnda geniþ pencereleri olan camide Kýz Kulesi'ne karþý namaza duruyorsunuz.
13- Defterdar Ýbrahim Paþa Camii: Cami, Anadolu yakasýna geçerken köprünün solunda kalýyor. Ama Ortaköy caminin cemaati ne kadar fazlaysa Ýbrahim Paþa Camii'ninki bir o kadar az. Cuma günleri dýþýnda geleni gideni yok. Hâlbuki 1661'de yapýlan bu kutu gibi, taþ külahlý mabet, yeni restore edildi, bahçesi düzenlendi, önüne teknelerin yanaþmasý için ufak bir iskele yapýldý.
14- Kanlýca Ýskender Paþa Camii: Ýskender Paþa Camii diðerlerinden daha kalabalýk, daha neþeli bir mabet. Avlusunda türbe, çeþme ve muvakkithanesi, hemen sað yanýnda el iþi yapýp satan kadýnlar, önünde çay bahçeleri var. Cemaati de pek az sayýlmaz. 1560 tarihinde yapýlan caminin ahþap pencerelerinden çevresinde koþuþturan çocuklarý izlemek, diðer camilerin yalnýzlýðýndan sonra epey sevindirdi bizi.
15- Hamid-i Evvel Camii: Anadolu yakasýndaki yalý camileri arasýnda en görkemli caminin Hamid-i Evvel Camii (Beylerbeyi Camii) olduðunu söyleyebiliriz. Ýçinde rengârenk çiçeklerin ve aðaçlarýn olduðu geniþçe bir bahçesi var. Erkekler bu bahçeyi pek göremese de kadýnlar mahfilinin pencereleri buraya bakýyor. Bahçenin büyük ahþap kapýsýnýn boðaza açýlmasý manzaranýn güzelliðini kat be kat arttýrýyor. 2 minareli, 55 pencereli bu taþ yapý, Sultan I. Abdülhamid tarafýndan 1778 yýlýnda annesi Rabia Sultan'ýn anýsýna yaptýrýlmýþ.
Zaman