Hidayetullah Erbili By: armi Date: 09 Haziran 2009, 20:14:59
Ýslâm âlimi ve büyük velîlerden. Ehl-i sünnet âlimlerinin ve evliyânýn en yükseklerinden olan Mevlânâ Hâlid-i Baðdâdî hazretlerinin halîfelerindendir. Irak'ta bulunan Þehrezûr beldesine yakýn Erbîl beldesinden idi. On dokuzuncu asýrda yaþamýþtýr.
Önceleri ümmî idi. Sonra kerâmetler sâhibi, firâseti ve ileri görüþlülüðü çok kuvvetli olan Mevlânâ Hâlid-i Baðdâdî hazretlerinin huzûruna vardý ve sohbetlerinin tatlýlýðýný görerek, bir daha yanýndan ayrýlmadý. Devamlý þeyhin hizmetinde bulunup tasavvuf yolunda ilerledi. Nefsini kötü huylardan ve çirkin sýfatlardan temizledi. Ancak Hidâyetullah Erbilî aklî ve naklî ilimlerden hiç tahsîl görmemiþti. Bu ilim dallarýnda bir bilgisi yoktu.
Bir gün Mevlânâ Hâlid-i Baðdâdî hazretleri ona; "Senin üzerine öyle bir vakit gelecektir ki, o vakitte aklî ve naklî ilimlerin okutulmasýnda muhtâc olacaksýn. Þâyet okutmaz isen seni yurdundan çýkarýrlar." dedikten sonra her bir kitabýn özellikle ilk sayfasýný okumasýný emir buyurdu. Hocasýnýn emrine uyarak aklî ve naklî ilimleri tahsîl etti. Bundan sonra özellikle ince konularýn iþlendiði kitaplarýn okutulmasý konusunda kendisine icâzet verildi.
Mevlânâ Hâlid-i Baðdâdî hazretlerinin vefâtýndan epeyce sonra sözünün sýrrý açýklýk kazandý. Osmanlý vâlilerinden Mahmûd Paþa, Erbîl ve civârýna varýnca, hakîkatte ilim ile meþgûl olmayan, görünüþ olarak o mevkilerde bulunan imâm ve þeyhlerin hepsinden þehri terketmelerini istedi. Bunun üzerine Hidâyetullah Erbilî hazretleri aklî ve naklî ilimleri tahkikli bir þekilde okutmaya baþladý. Mevlânâ Hâlid hazretlerinden aldýðý ilim ve mârifetleri talebelerine büyük bir sabýrla anlattý. Onlarýn gönüllerinde hakîkat bahçelerinin güzel meyvelerinin olgunlaþmasý için uðraþtý. Bütün ilim âþýklarý huzûruna koþarak, ondan istifâdeye baþladýlar. Gelenler; "Biz bu zamâna kadar bu zâtýn böyle bir ilme sâhib olduðunu bilmiyorduk. Halbuki ilim ve edeb sâhiplerinden kadri yüce bir âlimmiþ." diyerek hayretlerini bildirdiler.
Sonra, Mahmûd Paþa da onun yüksekliðini daha iyi anlayýp, huzûruna, sohbetlerine koþmuþ ve duâlarýný istirhâm etmiþtir.
Ömrünün sonuna kadar insanlara doðru yolu göstermek ve ders vermekle meþgûl olan Hidâyetullah Erbilî hazretleri, vefât ettiðinde Baðdât'ta medfûn âlimlerin sultâný, büyük velî Mevlânâ Þeyh Yahyâ Mervezî Hâlidî'nin yanýna defnedildi.
1) Mecd-i Tâlid; s.91
2) Þems-üþ-Þümûs; s.131
3) Hadâik-ül-Verdiyye; s.259
4) Ýslâm ÂlimleriAnsiklopedisi; c.18,
radyobeyan