Topun denenmesi By: sidretül münteha Date: 23 Nisan 2011, 16:45:51
Top'ün Denenmesi
Sultan Mehmed Edirne'de adý Yeni Saray denilen bir mekân inþa ettirmiþti. Ýþte bu yapýlan büyük topu burada denemeyi kararlaþtýrmýþtý. Ancak; deneme esnasýnda meydana gelecek sâdayý hafifleticek bir çâre aramanýn en pratik yolunu, denemenin yapýlacaðý zamaný ve günü münadilerle ilân ettirmesi ve hamilelerin kendilerini sesin vereceði baskýya hazýrlamalarý ile ilgili çâreleri aramalarýný bildirmiþ olmasý medeniyyet-i insanlýðýn icabýydý. Dukas'ýn ifadesi; "top gürlediðinde 13 millik mesafeden sesi duyuldu, (karamili 1609 metre olduðuna göre, 21 kilometro, 170 metroya ulaþmýþ oluyor, topun çýkardýðý ses. Bir mukayese yapmak için 1878'de Çatalca'dan top seslerinin Ýstanbul'da duyulduðunu göz önüne alýrsak, 425 sene önce patlatýlan yukarýdaki top'un sâdasýnýn 21 km. ye ses duyurmasý, yüzde yüzün arttýðý bir mesafeyse de, aradaki zaman farkýnýn 425 sene gibi azýmsanmmayacak bir zaman olduðu düþünülmelidir. Bu deneme atýþýnda tarihçinin kimisine göre; 600 kg, 750 kg, taþ-gülle atýldýðýný, 1500 metro mesafeye düþmüþ olduðu ve düþtüðünde açtýðý çukurun üç metroya yakýn olduðu ifade edilmektedir. Mösyö Þulomberje þöyle devam etmekte: "Bu gülleler; bu gün bile (1914'de) Ýstanbul'un bazý mahallelerinde meselâ Büyük Sûr'un hendeklerinde, Galata surlarýnýn diblerinde, eski sarayýn avlularýnda hatta tersâne'de rastlanmaktadýr.
Ýngiliz tarihçi Mister Piyers, bu güllelerden iki adetinin ölçümünü yapmýþ vardýðý netice Midillili baþpiskopossun ifade etdiði ölçüyü bulmak suretiyle bir doðruya ulaþmýþtýr. Ölçüm sonunda çevresi, 88 pûs olan bir deðer ortaya çýkmýþtýr. Bu gülleler granit olup, Karadeniz sahillerinden gelme karataþ yahudda aletlerle yuvarlatýlarak gülle haline getirilmiþ mermer kütlesiydi. Koçi Efendi; (Koçi Bey risalesini kastediyor) Sultan Mehmed'in otuz kantar yâni 30 bin kilo miktarýnda gülle hazýrlattýðýný bahseder." demekte olan Þulomberje kantar hesabýnda bir hata yapmýþ olmalý biz doðruyu ifadeye gayret edelim. Bizim ülkemizde bir kantar, 56 kg.dýr. Dolayýsýyla; 30x56=1680 kilo ederki, bu da koca Ýstanbul'un bu kadar az aðýrlýkta gülle ile alýnabileceðini akýlýn almasý kabi! deðildir. Tâa ki metinde geçen 30 kantarýn 30 bin kantar olmasý iktiza ederken baskýda bin yazýsýnýn konulmamasý vuku bulmuþsa buna mürettip hatasý denir amma bu seferde neticenin 30bin kilo olmayýp, 30 binx56=l. 680. 000 <birmilyonaltýyüzseksenbin kilodurki> makul görünüyor. Aziz okurlarým; Þulomberje eserinin 63. sahifesinde "Ýstanbul'un muhasarasýna iþtirak edenlerden biri olan Midillili Piskopos Sakýzlý Leonardo; büyük bir Türk topu tarafýndan fýrlatýlan surlarýn üstünden aþýp giden bir gülleyi ölçmek merakýna düþtüm diyor. 88 pûs çevresi, aðýrlýðýysa 600 kg. geldi demektedir." diye nakilde bulunuyor.