Velid B. Ukbe By: sumeyye Date: 10 Nisan 2011, 15:21:42
Velid B. Ukbe[1192]
Nesebi: Valid b. Ukbe b. Ebi Muayt (adý Ebân) b. Ebu Amr b. Ümeyye b. Abdi Þems b. Abdi Menaf. Künyesi Ebu Vehb Kureyþ'in Emevî oðullarýndan. Kendisinin sürece sahabiliði çok azdýr. Velid Hz. Osman (r.a.)'ýn anneden kardeþidir.
(Annesi Kurayz b. Rabia kýzý Erva'dýr. Babasý Ukbe Bedir harbinde kafir olarak asýlarak öldürüldü).[1193]
Velid'in rivayeti vardýr. Kendisinden Þa'bi ve Ebu Musa Abdullah el-Hemedâni'nin rivayeti vardýr.[1194]
Hz. Ebu Bekir zamanýnda Þam fethine gitti. Hz. Osman döneminde Küfe valiliðine getirildi. Hz. Osman öldürülünce Ceziratu'l-Arab'da yerleþip Hz. Ali ile Muaviye arasýndaki harplere katýlmadý. Son derece cömert þerefli ve þair biri idi.[1195]
Ýbni Sa'd der ki: Velid fetih yýlý müslüman oldu. Rasulullah onu Mustalýk oðullarýnýn zekatýný toplamaya görevlendirdi. Hz. Ömer de, Taðleb oðullarýnýn zekatýný toplama görevini verdi. Hz. Osman da Sa'd b. Ebi Vakkas'ý Küfe valiliðinden azledip yerine Velid'i getirdi. Daha sonra Velid'i bu görevden aldý. Velid de Medine'ye geldi. Hz. Ali'ye biat edilinceye kadar Medine'de kaldý. Hz. Ali'ye biat yapýldýðýný görünce oradan ayrýlýp Cezire'deki Rakka þehrine geldi. Ali'den de Muaviye'den de uzak durdu. Orada ölene kadar yaþadý. Kabri Rakka'dan on beþ mil uzaktaki Rumiyye suyu baþýndadýr. Orada bir çiftliði vardý.
(Ýbni Sa'd der ki: Velid b. Ukbe Rýkka þehrine geriden bakýp ovasýnýn suyunun güzelliðini görünce "Vallahi ölümüm de sende olsun haþrim de sende olsun." demiþ.)[1196]
Ýbnu Ebi Necih, Mücahit'ten naklediyor:
-Rasulullah (s.a.v.) Velid b. Ukbe'yi Mustalýk oðullarýna zekatlarýný toplayýp getirmeye görevlendirmiþti. Onlar Velid'in geldiðini duyunca
zekat mallarýyla onu karþýlamaya çýktýlar. Velid onlarý kalabalýk görünce geriye dönüp Rasulullah (s.a.v.)'e geldi ve "Onlar her halde seninle savaþmak için bir araya gelmiþler." dedi. Ýþte: "Ey iman edenler! Eðer size fasýk (günahtan korkmayan) biri bir haber getirdi ise onu iyice araþtýrýn..." ayeti nazil oldu. (Hucurat suresi ayet 6)[1197]
-Yine ayný haberi (Ma'mer) Katade'den, Muhammed b. Ýshak da Yezid b. Roman'dan nakleder.[1198]
Yezid rivayetinde þu ilaveyi yapar: "Velid korkak biri idi. Mustalýklýlar onu karþýlama için atlarýna binince onlarýn kendisini öldürmeye geleceklerini sanýp kaçtý."[1199]
Muhammed b. Abdurrahman b. Ebi Leyla, Hz. Ali'ye "Ben kýlýcý senden daha iyi keskinletirim dilimi senden iyi kullanýrým ordudaki yerimi senden iyi doldururum." dedi. Hz. Ali de ona "Sen sus, zira sen fasýksýn!" dedi. Bunun üzerine Secde 18'inci ayeti olan "Hiç mümin olan, fasýk olan gibi mi olur. Onlar ayný seviyede olmazlar." Ayeti indi.[1200]
Tarýk b. Þihab anlatýyor: Velid b. Ukbe Küfe'ye Hz. Osman tarafýndan vali olarak görevlendirilip geldiðinde valilikten alýnan Sa'd b. Ebi Vakkas ona gelip "Ya Eba Vehb! Yani þimdi sen benden sonra burada akýllý veya senden sonra ben ahmak mý olmuþ oluyoruz!" dedi.[1201]
A'meþ, Ýbrahim Nehaî yolu ile Alkame'den naklediyor:
-Rum diyarýnda bir orduyla cihadda idik. Yanýmýzda Huzeyfe (r.a.) da vardý. Ordu komutanýmýz Velid idi. Velid þarap içip sarhoþ oldu. Biz de ona had cezasý uygulayalým, dedik. O zaman Huzeyfe (r.a.): "Siz tam düþmanýnýza yaklaþmýþ iken mi komutanýnýza had sopasý atacaksýnýz!" dedi. Onun bu sözü Velid'e ulaþýnca:
Onu haram olsa da yine içeceðim, birilerinin burnu kývýrmasýna raðmen yine içeceðim." diye bir þiir okudu.
Said b. Ebi Arabe, Abdullahed-Dânâc aracýlýðýya Ebu Sâsan denen Husayn b. El-Münzir'den naklediyor: Velid b. Ukbe Küfe valisiyken sabah namazýnda cemaate farzý dört rekat kýldýrdý. Kendi sarhoþtu. Selam verip cemaate döndü ve "daha fazla ilave yapayým mý?" dedi.
Bunun üzerine (cemaatten ona kýzýp çakýl atanlar oldu sonra) Kûfe'den bir heyet Medine'ye Hz. Osman'a þikayete gidip konuyu onunla konuþtular. (Hz. Osman Velid'i çaðýrttý. Gelince Hz. Osman) Hz. Ali ile konuþtu. (Zira Hz. Ali Kadý idi. Had cezasýný o uygulardý.) Sonra Ali'ye "Ýþte amca oðlun Velid al onu da cezasýný ver." dedi. Hz. Ali de (bu cezayý kendi vermek istemeyip) "Kalk ya Hasan bunu sopala" dedi. Hasan da "Sen niye yapmýyorsun aranýzda ne var. (Gülünü seven dikenine katlanýr) dedi. Hz. Ali de "Ben artýk zayýfladým gevþedim. Kalk ya Abdullah b. Ca'fer buna sopa at dedi. Abdullah sopa vuruyor Hz. Ali sayýyordu. Kýrka varýnca "Dur!" dedi. Bu hadisi Müslim rivayet ediyor.[1202]
Bir rivayette Küfe halkýnýn Velid hakkýnda yalan söylediði anlatýlýr.
Zayýf bir ravi olan Ebu Mihnef künyeli Nuh, dayýsý es-Saýk b. Züheyr aracýlýðýyla Muhammed b. Mihnef ten þöyle dediðini anlatýyor: Hz. Osman'ýn valileri içerisinde ilk bidat ve kötülük icad eden Velid b. Ukbe olmuþtur. Velid sihirbazlarla yakýnlýk kurardý. Ýçki içer, ve bir Hýristiyan olan Ebu Zeyd et-Tâi ile meclis arkadaþlýðý yapardý.
Muhammed b. Mihnef devamla þöyle dedi: Derken Babil halkýndan bir sihirbaz gelip mescitte uzun bir ip oyunu göstermeye baþladý. Ýpin üzerinde yürüyen bir fil vardý. Ayaklarýný tek atan basan bir deve gösterdi. Ýnsanlar hayrette kalmýþtý. Sonra baþka bir ipi alýp zorla aðzýndan sokup dübüründen çýkardý. Sonra bir adamýn kýlýçla kellesini vurup yere yýkýyor ardýndan kalk diyor ölü de kalkýyordu. Bu oyunu seyreden Cündüp b. Ka'b kýlýcýný sýyýrýp sihirbazýn boðazýna vurdu ve "haydi diriltebiliyorsan kendini dirilt." dedi. Velid de sihirbaza karþýlýk Cündüb'ün kýsas yapýlarak öldürülmesini emretti. Ezd kabilesinden bir adam yerlerinden fýrlayýp onu korudular ve "kafir bir sihirbaza karþý mý Cündüb'ü öldüreceðiz." dediler. Bu kere Velid onu hapsetti.[1203]
Muhammed kýssanýn gerisini uzun uzun nakletti.[1204][1193] Ýbni Sa'd dördüncü Takbaka 1/168
[1194] T. Dýmýþk 63/218, 219; Nesebi Kurayþ 138
[1195] T. Dýmýþk 63/218
[1196] Ý. Sa'd dördüncü tabaka 1/171 h. No 76; T. Dýmýþk 63/250
[1197] Tarihi Dýmýþk 63/232; Beyhaki S. Kübra 9/55; Beyh. Delail 6/398
[1198] Tarihi Dýmýþk 63/232
[1199] Velid'in bu olayý çok meþhur olup Zehebi buraya en kýsasýný almýþ . konuya Haris b. Dýrar el-Huzaî anlatýr. Haberi Ýmam Ahmed Müsned'inde 4/27; Taberani, Kebir no 3395; Beyhaki, S. Kübra 9/54; Ýbni Asakir T. Dýmýþk'ta 63/227, 228 nakleder.
[1200] T. Dýmýþk 63/235; Bu hadise bu haliye pek cýlýz. Hem ayný Ýbni Abbas bu ayeti onun babasý Ukbe b. Ebi Muayt için nazil olduðunu da rivayet eder. T. Dýmýþk 63/235
[1201] Tarihi Dýmþk 63/236, 237; Üsdü'1-Ðabe 5/676; T. Kemal 19/438
[1202] Müslim 1707 T. Dýmýþk 63/241, 245; Bu ata sözünü gülünü seven dikenine katlanýr diye terceme ettim. Bu "Serinliðinden nimetlenen sicaðýnn da katlanacak."demektir. Daha önce bu sözü Hz Ömer de kullanmýþtý.
[1203] El-Eðanî 5/143
[1204] Ýmam Zehebi, Tarihu’l-Ýslam, Cantaþ Yayýnlarý: 6/ 423-426
Ynt: Velid B. Ukbe By: Bilal2009 Date: 26 Þubat 2022, 13:41:08
Esselamü aleyküm Rabbim bizlerin ilmini artýrsýn Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Velid B. Ukbe By: Sevgi. Date: 28 Þubat 2022, 03:43:47
Aleyküm Selam. Bilgiler için Allah sizlerden razý olsun kardeþim
Rabb'im ilmimizi artýrsýn inþaAllah