Kira akdini fesheden haller By: sumeyye Date: 04 Nisan 2011, 17:41:54
Kira Akdini Fesheden Haller:
Ev harap olduðu, arazinin veya deðirmenin suyu kesildiði zaman kira akdi fesholur: Çünkü üzerine akid yapýlan þey, yani menfaat teslim alýnmadan evvel elden kaçmýþ olmaktadýr. Daha önce de açýkladýðýmýz gibi, menfaat pey der pey meydana gelmektedir. Meselâ hizmette çalýþmak üzere ücretle tutulan kölenin ölmesi gibi...
Zayýf bir görüþe göre denildi ki; bu durumda akid infisah etmez. müste'cir bunu feshedebilir. Esahh olan görüþün bu olduðunu oy mislerdir. Bu Ýmam Muhammed'den bir nass olarak rivayet mýÞtir. O bu hususda þöyle demiþtir; kiralanan ev yýkýlýr da, sahibi yeniden yaptýrmak isterse; kiracýnýn bundan imtina etmeye hakký vünkü üzerine akid yapýlan þeyin aslý ortadan kaybolmamýþtýr. meVcut olmasa da, arsadan yararlanmak mümkündür. Ancak bu eksik bir yararlanmadýr ve kiralanan maldaki bir kusur gibi olur. Bu sebeple müste'cir kira akdini feshetme hakkýna sahip olur.
Bir kimse kiraladýðý bir nesnede manfaati ihlal edici bir kusur görürse; meselâ çalýþtýrmak üzere tuttuðu köle hastalanýr, binmek veya yük taþýmak için kiraladýðý hayvan hastalanýr veya sýrtýnda yara çýkarsa yahut oturmak üzere kiraladýðý evin bir kýsmý yýkýlýrsa; müste'cirin (kiracýnýn) muhayyerlik hakký doðar. Dilerse kiraladýðý nesneden kusuruyla beraber menfaati elde eder ve bu sebeple de kira bedelini tam olarak öder; çünkü kiraladýðý nesnedeki kusura razý olmuþtur. Dilerse kira akdini fesheder; çünkü kiraladýðý nesneyi teslim almadan, onda kusur görmüþtür. Zira o nesneden elde edeceði menfaat pey der pey meydana gelir. Bu sebeple müste'cir kira akdini fesheder. Ama kusur ortadan kalkar veya mal sahibi kusuru giderirse, müste'cirin (kiracýnýn) muhayyerlik hakký olmaz.
Taraflardan biri kira akdini kendisi Ýçin yapýnca, öldüðü zaman akÝd fesholur: Evvelce de anlatýldýðý gibi, kira akdi pey der pey in'ikad etmektedir. Akdi yapan kiþi mevcud olmaksýzýn kira akdinin varlýðý devam etmez. Akdi baþkasý adýna yapmýþ ise, ölümü ile akid fesh olmaz: Vasi, veli, vakýf kayyumu, vekil gibi biri kendisini vazifelendirenin adýna yapmýþsa, akdi yapanýn ölümüyle akid fesholmaz. Çünkü bu kendisini vazifelendirenin naibidir, onun meramýný dile getiren biridir, sözcüsüdür. [16]
16] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsýlî, El-Ýhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayýnlarý: 2/47-48.