Seyyid By: meryem Date: 28 Mart 2011, 22:42:11
SEYYÝD
Seyyid (ç. sâdât) kelimesi, Kur'an'da biri çoðul olarak üç yerde geçer. Sevâd kökünden türemiþtir. Sevâd, kalabalýk topluluk anlamýna gelir. Seyyid ise, topluluðu yöneten anlamýndadýr. "Seyyidu'1-kavm," topluluðu yöneten kiþi demektir. Bir topluluðu yöneten kiþinin iyi ahlaklý olmasý gerektiðinden, erdemli kiþilere de seyyid denmiþtir.[612] Kur'an'da geçen seyyid kelimesi, üç anlamda kullanýlýr.[613]
1. Koca
Evin reisi konumunda olduðundan kocaya seyyid denmiþtir:
"Ýkisi de kapýya koþtu, kadýn arkadan Yusuf’un gömleðini yýrttý. Kapýnýn önünde kadýnýn seyyidine (kocasýna) rastladýlar. (..)"[614]
2. Halim (Yumuþak Huylu, Beyefendi):
Seyyid sözcüðü, beyefendi ve kibar anlamýnda kullanýlýr:
"Mabedde namaz kýlarken melekler ona seslendiler: Allah sana, Allah'ýn emriyle tasdik eden, seyyid (=efendi), iffetli ve iyilerden bir peygamber olarak Yahya'yý müjdeler."[615]
3. Yönetici:
Kâfirlerin cehenneme gidecekleri, koruyucu ve yardýmcý bulamayacaklarý, Allah'a ve peygamber'e itaat etmediklerine piþman olacaklarý belirtildikten sonra, þu sözleri yer alýr:
"Derler ki: Rabbimiz biz seyyidlerimize (=yöneticilerimize) ve büyüklerimize itaat etmiþtik. Fakat onlar bizi yoldan saptýrdýlar. Rabbimiz onlara iki kat azap ver, onlarý büyük bir lanete uðrat."[616]
Buradan, siyasî önderlerin toplum gözünde örnek alýnan kiþiler olduklarý anlaþýlýr.
Modern Arapça'da ise, seyyid'ten türetilen "siyâdet" sözcüðü, egemenlik anlamýnda kullanýlýr.[617]
[612] Râgýb el-lsfahâni, age, 260.
[613] Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 145-146.
[614] Yusuf, 12/25. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 146.
[615] Âli Ýmran, 3/39. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 146.
[616] Ahzâb, 33/67-68.
[617] Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 146.